tag:blogger.com,1999:blog-61834962833147210822024-03-13T04:34:57.261-07:00Lice ZiemiAlberthttp://www.blogger.com/profile/03185845812711575048noreply@blogger.comBlogger8125tag:blogger.com,1999:blog-6183496283314721082.post-32354591527464236182021-11-15T07:39:00.009-08:002021-11-15T11:35:08.088-08:00Księga Drzew. Część 1 - Dąb Napoleon, Theodor Schube Eiche.<div class="separator"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-xEY7EZVA0aM/YZJwmgUuFOI/AAAAAAAAKpY/_eXyxP2UYYw2LMYjgL4RlggL6Hodm6OfACNcBGAsYHQ/s2048/01%2BIMG_20211109_0001-napoleon%2Bz%2Bpodpisem.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1384" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-xEY7EZVA0aM/YZJwmgUuFOI/AAAAAAAAKpY/_eXyxP2UYYw2LMYjgL4RlggL6Hodm6OfACNcBGAsYHQ/w433-h640/01%2BIMG_20211109_0001-napoleon%2Bz%2Bpodpisem.jpg" width="433" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Dąb Napoleon w sierpniu 2003.</td></tr></tbody></table><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: left;">Dziś jest jedna z najsmutniejszych rocznic w polskiej ochronie przyrody. 15 listopada 2010 spłonął najpotężniejszy żywy organizm, kiedykolwiek zmierzony na obecnych ziemiach polskich - mierzący 10,52m w obwodzie dąb Napoleon. Dla nas, ludzi z lubuskiego, był obiektem dumy i miejscem, do którego zjeżdżano z szerokiej okolicy. Obcowanie z tak ogromnym stworzeniem nie pozostawiało nikogo obojętnym. Spotkanie z nim pierwszy raz, było szczególnym rodzajem zachwytu - pomimo świadomości, że celem wycieczki jest okazały dąb, nic nie mogło przygotować na spotkanie z taką potęgą. Przeżycie było naprawdę osobliwe - dotknięcie istoty tak starej i olbrzymiej, uderzało w tą część wrażliwości, o której wielu z nas nie wiedziało, że ją posiada. Przez większość swego, blisko siedemsetletniego życia, Napoleon pozostawał ukryty na północnych rubieżach Śląska, znany tylko garstce ludzi - m.in. właścicielom dawnego folwarku Lipp, położonego w bliskim sąsiedztwie dębu. Kiedy w początkach XX w. Hugo Conventz rozpoczął w Prusach ochronę pomników przyrody, koordynatorem działań na Śląsku został wrocławski botanik Theodor Schube. Napoleon wciąż nie został dostrzeżony i nie objęto go ochroną w pierwszym rzucie zgłoszonych drzew i przyrodniczych osobliwości. Zgłoszony został dopiero w 1920 i wówczas, właścicielka dóbr, na których rósł, nadała mu imię Theodora Schube, upamiętniając tym jego zaangażowanie w ochronę pomników przyrody. Niestety, Dąb Theodora Schube, późniejszy Napoleon, nie skorzystał na tej ochronie - reklamowany jako lokalna atrakcja, "najgrubszy dąb Śląska" rozpoczął życie publiczne. Zaledwie pięć lat po objęciu ochroną, został podpalony. Uratowano go dzięki działaniom konserwatora zieleni z pobliskiego Zaboru, pana Bannerta. Pożar wypalił wnętrze pnia olbrzyma, a u jego nasady istniała odtąd wielka szczelina. W ramach działań konserwatorskich całe wypalone wnętrze zaplombowano cementem. W tym okresie ustawiono przy dębie żeliwną tablicę (która ma własną ciekawą historię, o czym więcej w opisach pod zdjęciami).</div><div class="separator" style="clear: both; text-align: left;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: left;">W 1945 znalazł się w granicach Polski. Oddalony od miejscowości, przetrwał okres agresywnego niszczenia pamiątek niemieckiej historii tych ziem. W 1966 został ponownie objęty ochroną jako pomnik przyrody i ochrzczony imieniem Napoleon, do którego dorobiono powiastkę, mówiącą o odpoczynku Bonapartego pod tym drzewem w czasie przeprawy przez Odrę (swoją drogą, Napoleon odpoczywał już w tylu miejscach w Polsce, że zastanawiam się, kiedy miał czas na robienie czegokolwiek innego). </div><div class="separator" style="clear: both; text-align: left;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: left;">Kolejne dziesięciolecia upływały dla drzewa w spokoju, a status pomnika przyrody skutkował kilkoma zabiegami konserwatorskimi - w 1985 usunięto cementową plombę i od tej pory ogromne wnętrze giganta było swobodnie dostępne dla każdego. Mogło pomieścić kilkanaście osób, mówiono też, że swobodnie zmieściłby się tam "maluch". W latach 90-tych wnętrze pnia zostało "przyozdobione" dziesiątkami podpisów (głównie spray'em), widoczne były też ślady po rozpalanych tam ogniskach. Przy dębie ustawiono ławki i stał się on miejscem lokalnych biesiad. </div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-CcuAUjNGKFk/YZJxJF4AMzI/AAAAAAAAKpo/p-ASep5PAdsCwjrxFuxFdvzs-MrIVlKagCNcBGAsYHQ/s2048/IMG_20211109_0002c.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1350" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-CcuAUjNGKFk/YZJxJF4AMzI/AAAAAAAAKpo/p-ASep5PAdsCwjrxFuxFdvzs-MrIVlKagCNcBGAsYHQ/w422-h640/IMG_20211109_0002c.jpg" width="422" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Dąb Napoleon, sierpień 2003.</td></tr></tbody></table><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"> </div><div class="separator" style="clear: both; text-align: left;">Kolejne konserwacje wykonano w 1996, 1998, 2003. 30 maja 2004, wskutek rozpalenia ogniska we wnętrzu pnia, Napoleon zajął się ogniem po raz kolejny. Po trwającej 7 godzin akcji gaśniczej, udało się uratować drzewo. Zniszczenia były duże, część pnia została bez kory, a żywe gałęzie korony znacząco się przerzedziły. </div><div class="separator" style="clear: both; text-align: left;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: left;">Ostatnią konserwację przeprowadzono w 2006. </div><div class="separator" style="clear: both; text-align: left;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: left;">Rankiem 15 listopada 2010, Nadleśnictwo Przytok zostało poinformowane o pożarze. Tym razem żadna akcja gaśnicza nie mogła już uratować drzewa - po dotarciu na miejsce, w miejscu gdzie stał blisko siedemsetletni olbrzym, pozostały jedynie zwęglone sterczące z ziemi kikuty z obwodowej części pnia. Tlące się szczątki olbrzyma leżały obok. Dąb Theodora Schubego, Napoleon, przestał istnieć.</div><div class="separator" style="clear: both; text-align: left;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: left;">Jest to strata, z którą do tej pory nie mogę się pogodzić; dla mnie to najczarniejsza karta w naszych stosunkach z polską przyrodą. Jestem wdzięczny, że dane mi było podziwiać Napoleona, gdy był jeszcze w dobrej kondycji, jednocześnie poczucie straty i tęsknota towarzyszą mi do tej pory. </div><div class="separator" style="clear: both; text-align: left;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: left;">Historia nie kończy się jednak w tym miejscu. Napoleon już nie zachwyci jak dawniej, ale nie zamarł. Drzewo żyje dalej dzięki akcji ratunkowej przeprowadzonej przez Nadleśnictwo Przytok - jeszcze w dniu pożaru pobrane zostały ocalałe gałązki, które przesłano do Arboretum Leśnego w Stradomii. Tam zaszczepiono je na podkładkach, wyhodowanych wcześniej z żołędzi Napoleona. Jednocześnie podjęto próbę namnożenia, metodą kultur tkankowych. Kosztowną hodowlę in vitro przerwano, po tym jak kilkadziesiąt szczepów się przyjęło. Jeden z nich został posadzony 6 listopada 2012 na swoim dawnym miejscu, w środku obrysu pnia poległego Napoleona. Inne fragmenty giganta, teraz już jako samodzielne drzewka, rosną w kilku miejscach w Polsce, m.in. w Brodach Żarskich i Zielonej Górze. Na uwagę zasługuje zielonogórski okaz, posadzony w Ogrodzie Botanicznym w 2014 roku. Znajduje się przy nim oryginalna niemiecka tablica, informująca o imieniu i rozmiarach drzewa. Dąb Theodora Schube, bo chyba tak należy go teraz (na powrót) nazywać, rośnie wyśmienicie i co roku wydaje żołędzie, z których wyhodowano już jego potomstwo. </div><div class="separator" style="clear: both; text-align: left;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: left;">Tam gdzie runął ogromy pień tego pięknego drzewa, do dziś znajdują się jego szczątki, dające życie organizmom związanym z martwym drewnem. Leżącą kłodę pokrywają mchy i porosty, a próchno zgromadzone w otworach pnia, jest siedliskiem organizmów saproksylicznych. </div><div class="separator" style="clear: both; text-align: left;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: left;">Z innych fragmentów Napoleona powstały przedmioty upamiętniające wspaniały pomnik przyrody - fragmenty pnia i konarów znajdują się przy leśniczówce w Zaborze, przed siedzibą Nadleśnictwa Przytok, w leśnym kompleksie promocyjnym w Lubsku i w Ośrodku Kultury Leśnej w Gołuchowie. Wykonano również około 300 numerowanych pamiątek, zawierających próbkę drewna Napoleona, które Nadleśnictwo rozdaje wybranym, ważnym gościom. </div><div class="separator" style="clear: both; text-align: left;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: left;">Stojąc wewnątrz dawnego pnia, wpatrując się w "siedemsetletnią gałązkę", wyobrażam sobie świat za kolejne siedemset lat - czy Napoleon zdoła ponownie osiągnąć tak potężne rozmiary? I czy będzie jeszcze ktoś, kto będzie mógł się nim zachwycić?</div><div class="separator" style="clear: both; text-align: left;"><br /></div></div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-ICiu71mQC8c/YZJsmWOva3I/AAAAAAAAKo8/s8HOnLsHCKA3UVMNGiCiyiacvUPxw9hGQCNcBGAsYHQ/s2048/IMG_20211109_0002d.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1379" data-original-width="2048" height="430" src="https://1.bp.blogspot.com/-ICiu71mQC8c/YZJsmWOva3I/AAAAAAAAKo8/s8HOnLsHCKA3UVMNGiCiyiacvUPxw9hGQCNcBGAsYHQ/w640-h430/IMG_20211109_0002d.jpg" width="640" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Dąb Napoleon, sierpień 2003.</td></tr></tbody></table><div><br /></div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-JQTHanr-fD8/YZJxEnTe6II/AAAAAAAAKpk/SaBuZjZ5VMcXlK_ohz6V3hHLZK7naOn1wCNcBGAsYHQ/s2048/Theodor%2BSchube%2BEiche%2Bpie%25C5%25842.jpg" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-JQTHanr-fD8/YZJxEnTe6II/AAAAAAAAKpk/SaBuZjZ5VMcXlK_ohz6V3hHLZK7naOn1wCNcBGAsYHQ/w426-h640/Theodor%2BSchube%2BEiche%2Bpie%25C5%25842.jpg" width="426" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span face=""Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif" style="background-color: white; color: #050505; font-size: 15px; text-align: start;">Zdjęcie Napoleona (wówczas Dębu Theodora Schubego) z wczesnych lat 20tych XX w. - jeszcze przed pożarem, w wyniku którego powstała późniejsza jama wewnątrz pnia.</span></td></tr></tbody></table><div style="text-align: center;"><br /></div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-Lhf9Na0D0cE/YZJxXbyz3CI/AAAAAAAAKpw/pD91pDkxWEokkRqAvOxbV-XKN6lD4RXJQCNcBGAsYHQ/s2048/Theodor%2BSchube%2BEiche2.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1378" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-Lhf9Na0D0cE/YZJxXbyz3CI/AAAAAAAAKpw/pD91pDkxWEokkRqAvOxbV-XKN6lD4RXJQCNcBGAsYHQ/w430-h640/Theodor%2BSchube%2BEiche2.jpg" width="430" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span face=""Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif" style="background-color: white; color: #050505; font-size: 15px; text-align: start;">Dąb Theodora Schubego, późniejszy Napoleon w latach 1920-1925 (przed pierwszym pożarem).</span></td></tr></tbody></table><div style="text-align: center;"><br /></div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-czjEkNQznsQ/YZJu2PSTuiI/AAAAAAAAKpM/H2WMh2GCN7Y5jeBuKutwNb_luHFjqofzACNcBGAsYHQ/s2048/IMG_20211110_0001c.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1425" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-czjEkNQznsQ/YZJu2PSTuiI/AAAAAAAAKpM/H2WMh2GCN7Y5jeBuKutwNb_luHFjqofzACNcBGAsYHQ/w446-h640/IMG_20211110_0001c.jpg" width="446" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span face=""Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif" style="background-color: white; color: #050505; font-size: 15px; text-align: start;">Dąb Theodora Schubego, Napoleon, w latach 30tych XX wieku.</span></td></tr></tbody></table><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-YefW_Qe4iX8/YZJtvlbrPEI/AAAAAAAAKpE/FCclqtd1hmoNGlDbLnT6FjAMUEGFR69wQCNcBGAsYHQ/s2048/IMG_20211110_0001b.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1379" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-YefW_Qe4iX8/YZJtvlbrPEI/AAAAAAAAKpE/FCclqtd1hmoNGlDbLnT6FjAMUEGFR69wQCNcBGAsYHQ/w430-h640/IMG_20211110_0001b.jpg" width="430" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span face=""Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif" style="background-color: white; color: #050505; font-size: 15px; text-align: start;">Dąb Theodora Schubego, Napoleon, w latach 30tych XX wieku. To bardzo cenne zdjęcie, w którego posiadanie udało mi się wejść zaledwie kilka dni temu, pokazuje tabliczkę, w jej oryginalnym położeniu, informującą o tym, że jest to najgrubszy dąb Śląska oraz o jego imieniu. Obecnie tabliczka ta znajduje się w zielonogórskim Ogrodzie Botanicznym. Postać stojąca przy pniu, to albo dziecko, albo jakiegoś rodzaju fotomontaż. Autor książki o przyrodzie okolic Zielonej Góry - Kurt Gruhl, w 1929 tak pisał o Dębie Theodora Schubego i owej tablicy: "Tabliczka umieszczona przed nim, na wysokim słupie, mająca zwracać uwagę wędrowca na olbrzyma, jest zbyt duża, przez co przy obcowaniu z dębem, zanadto wysuwa się na pierwszy plan czynnik ludzki. Jeśli kto szuka dębu Schubego, będzie wiedział, jak go znaleźć. Sam Theodor Schube nie zgodziłby się na taką formę etykietowania." Te słowa są mi bardzo bliskie, bo to samo myślę o wszelkich tablicach spotykanych w wielu miejscach tam, gdzie szukam spotkania z nieujarzmioną przyrodą. Tabliczka dębu Schubego jest tu jednak wyjątkowa, bo przez blisko sto lat nabrała bardzo znaczącej wartości sentymentalnej i zabytkowej.</span></td></tr></tbody></table><br /><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-_ljAxrKy25o/YZJ6HDibyqI/AAAAAAAAKqg/5Oe3jEbDx_op20Viiu2HbuDxynnBUItogCNcBGAsYHQ/s2048/napoleonZG.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-_ljAxrKy25o/YZJ6HDibyqI/AAAAAAAAKqg/5Oe3jEbDx_op20Viiu2HbuDxynnBUItogCNcBGAsYHQ/w640-h426/napoleonZG.jpg" width="640" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span face=""Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif" style="background-color: white; color: #050505; font-size: 15px; text-align: start;">W czasie zmiany ogrodzenia przy dębie Napoleon (w latach 70-tych, lub wczesnych dwutysięcznych - nie udało mi się ustalić z pewnością) odkopano leżącą pod nim tablicę. Żeliwną tabliczkę wywieziono na złomowisko w nieodległym Startym Kisielinie. Przeleżała tam wiele lat. Pracownica złomowiska podejrzewała, że jest to zabytkowy przedmiot i działąjąc w sposób godny pochwały i niezwykle przytomny, skontaktowała się z prof. Leszkiem Jerzakiem z Uniwersytetu Zielonogórskiego (i zielonogórskiego oddziału LOP). Po interwencji prof. Jerzaka, tablica została przekazana Nadleśnictwu Przytok, które oddało ją do renowacji. Po tym jak w 2014 roku w Ogrodzie Botanicznym posadzono jedną ze szczepek Napoleona, Nadleśnictwo Przytok przekazało tabliczkę tej instytucji. Od tego roku można ją oglądać, ustawioną przy wspomnianej szczepce. Mimo, że formalnie szczepka nie ma imienia, obecna przy niej tabliczka niejako sama sugeruje, że jest to Dąb Theodora Schubego. Skoro Napoleon jest teraz wieloma, rozproszonymi po Polsce, małymi drzewkami, nic nie stoi na przeszkodzie, aby ten, rosnący w oryginalnej lokalizacji, zachował swoje ostatnie imię, a ten zielonogórski powrócił do imienia przedwojennego. Tym bardziej, że zasługi Schubego dla ochrony przyordy i badań florystycznych tego regoinu są nie do przecenienia.</span></td></tr></tbody></table><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-_1RO-k1cOI8/YZJ6IZRjIFI/AAAAAAAAKqk/f9AEklA9XQwBkFGv1VTqXJE_kvSLupT1QCNcBGAsYHQ/s2048/napoleonZG_1.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-_1RO-k1cOI8/YZJ6IZRjIFI/AAAAAAAAKqk/f9AEklA9XQwBkFGv1VTqXJE_kvSLupT1QCNcBGAsYHQ/w426-h640/napoleonZG_1.jpg" width="426" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span face=""Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif" style="background-color: white; color: #050505; font-size: 15px; text-align: start;">Płaskorzeźba wykonana w kawałku spalonego pnia Napoleona, przedstawiająca wizerunek drzewa. Wykonał ją lokalny artysta z Zaboru - Jan Papina. Została wręczona Nadleśnictwu Przytok przez Wójta Gminy Zabór w 2012 roku. Dziś znajduje się w siedzibie Nadleśnictwa.</span></td></tr></tbody></table><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><br /><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-8Gv3RTri1t4/YZJwYG1QRuI/AAAAAAAAKpU/_ABylNSRibwDFxJVUu08c-VdWNCD4Jg3ACNcBGAsYHQ/s2048/IMG_20211110_142605.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1536" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-8Gv3RTri1t4/YZJwYG1QRuI/AAAAAAAAKpU/_ABylNSRibwDFxJVUu08c-VdWNCD4Jg3ACNcBGAsYHQ/w480-h640/IMG_20211110_142605.jpg" width="480" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span face=""Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif" style="background-color: white; color: #050505; font-size: 15px; text-align: start;">Oprawiony, pamiątkowy kawałek drewna Napoleona. Istnieje ich około 300 i stanowią oryginalny upominek, wręczany przez Nadleśnictwo, z różnych okazji.</span></td></tr></tbody></table><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-l2t73X1k9Hg/YZJ6QVZqn1I/AAAAAAAAKqo/NC7brOAnwnYvNTaxczscVJxBFFq44tpXACNcBGAsYHQ/s2048/napoleon2_6.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-l2t73X1k9Hg/YZJ6QVZqn1I/AAAAAAAAKqo/NC7brOAnwnYvNTaxczscVJxBFFq44tpXACNcBGAsYHQ/w640-h426/napoleon2_6.jpg" width="640" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span face=""Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif" style="background-color: white; color: #050505; font-size: 15px; text-align: start;">W miejscu ogromnego pnia Napoleona sterczą z ziemi jego oryginalne fragmenty. Wchodząc w ich środek, wciąż można przekonać się, jak potężne rozmiary miał ten dąb.</span></td></tr></tbody></table><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-V5pxsbWBd2I/YZJ0AzBJGwI/AAAAAAAAKqY/er63A-J-Ms40eDLmp2RgrdP43mBj7GdxQCNcBGAsYHQ/s2048/napoleon2_5.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-V5pxsbWBd2I/YZJ0AzBJGwI/AAAAAAAAKqY/er63A-J-Ms40eDLmp2RgrdP43mBj7GdxQCNcBGAsYHQ/w640-h426/napoleon2_5.jpg" width="640" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span face=""Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif" style="background-color: white; color: #050505; font-size: 15px; text-align: start;">Pozostawiony na swoim miejscu, ostatni fragment pnia olbrzyma. </span></td></tr></tbody></table><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-t4b6YLxLEXU/YZJx4OdTaMI/AAAAAAAAKp4/YgT_GRE64NsurxfVK2yodxr0V1ENSSd5gCNcBGAsYHQ/s2048/napoleon2_1.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1392" data-original-width="2048" height="436" src="https://1.bp.blogspot.com/-t4b6YLxLEXU/YZJx4OdTaMI/AAAAAAAAKp4/YgT_GRE64NsurxfVK2yodxr0V1ENSSd5gCNcBGAsYHQ/w640-h436/napoleon2_1.jpg" width="640" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span face=""Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif" style="background-color: white; color: #050505; font-size: 15px; text-align: start;">Dziś martwy pień Napoleona daje życie całemu mikroświatowi. Miniaturowy "las" tworzą tu epiksyliczne mchy i porosty - dominuje wśród nich mech kędzierzawiec wąsaty (<i>Dicranoweissia cirrata</i>) i porost - chrobotek (<i>Cladonia sp</i>.). Poza nimi odnotowałem jeszcze mchy: borześlad zwisły (<i>Pohlia nutans</i>), płonnik jałowcowaty (<i>Polytrichum juniperinum</i>), próchniczek obupłciowy (<i>Aulacomnium androgynum</i>), prostoząbek taurydzki (<i>Orthodicranum tauricum</i>), rokiet cyprysowaty (<i>Hypnum cupressiforme</i>) i wątrobowiec płozik różnolistny (<i>Lophocolea heterophylla</i>).</span></td></tr></tbody></table><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-J8yLLkKl-FM/YZJzKGKi42I/AAAAAAAAKqI/6msMVHBti1M7J5BPRiusjzax6M4nKjhXQCNcBGAsYHQ/s2048/napoleon2_3.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-J8yLLkKl-FM/YZJzKGKi42I/AAAAAAAAKqI/6msMVHBti1M7J5BPRiusjzax6M4nKjhXQCNcBGAsYHQ/w426-h640/napoleon2_3.jpg" width="426" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">"Stary" i "nowy" Napoleon.</td></tr></tbody></table><div><br /></div><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-YArbe2_n6J8/YZJyCjQrXRI/AAAAAAAAKp8/noCfOC3nFDA_MsDmTscoNhJ9Q0ZIKE8LACNcBGAsYHQ/s2048/napoleon2.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-YArbe2_n6J8/YZJyCjQrXRI/AAAAAAAAKp8/noCfOC3nFDA_MsDmTscoNhJ9Q0ZIKE8LACNcBGAsYHQ/w426-h640/napoleon2.jpg" width="426" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><span face=""Segoe UI Historic", "Segoe UI", Helvetica, Arial, sans-serif" style="background-color: white; color: #050505; font-size: 15px; text-align: start;">To niewielkie drzewko, rosnące pośrodku obrysu dawnego pnia, to wciąż ten sam organizm, rosnący tu od blisko 700 lat (z dwuletnią przerwą, w czasie kórej sadzonka przyjmowała się w arboretum w Stradomii). Pozostaje życzyć kolejnych 700 lat!</span></td></tr></tbody></table><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><div class="separator" style="clear: both; margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><br /></div></div><p></p><div><br /></div>Alberthttp://www.blogger.com/profile/03185845812711575048noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6183496283314721082.post-52262078449736257192021-01-26T21:09:00.003-08:002021-01-26T21:09:32.202-08:00Kanon Krajoznawczy Polski. Obiekt nr 3: Giżycko - Twierdza Boyen<p>Giżycko – warownia krzyżacka a później miasto, założone w sercu
dawnej Galindii – staropruskiej krainie
jednego z plemion Bałtów, zwanego Galindami. W XIX w. obok miasta wzniesiono
twierdzę. O jej powstaniu zdecydował król pruski Fryderyk Wilhelm IV, a
twierdza miała wejść w skład planowanej linii umocnień na Wielkich Jeziorach
Mazurskich, rozciągającej się pomiędzy Szczytnem a Węgorzewem (ok. 180 km).
Budowę rozpoczęto w 1844; Powstająca twierdza została w 1846 ochrzczona nazwiskiem
generała Hermanna von Boyen, który był jej pomysłodawcą; w 1855 twierdza była
ukończona.</p><p>W twierdzy Boyen byłem 2017-06-27. </p><p><br /><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-1PqntDo8QCA/YBDaXoGzP7I/AAAAAAAAKYM/E3xtDPelrqwlcugWryLqzP1TiSTHROH7ACNcBGAsYHQ/s2048/IMG_9650.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1316" data-original-width="2048" height="412" src="https://1.bp.blogspot.com/-1PqntDo8QCA/YBDaXoGzP7I/AAAAAAAAKYM/E3xtDPelrqwlcugWryLqzP1TiSTHROH7ACNcBGAsYHQ/w640-h412/IMG_9650.JPG" width="640" /></a><br /><br />Do
twierdzy prowadzą 4 bramy, to główna z nich – najsilniej umocniona Brama Giżycka.</td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><div style="text-align: left;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-_PyF-Aif6OE/YBDa45PUH0I/AAAAAAAAKYU/5zEFpxgi1w8C7n6_RoZkHXKNCXt4FSrbgCNcBGAsYHQ/s2048/IMG_9651.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="1290" data-original-width="2048" height="404" src="https://1.bp.blogspot.com/-_PyF-Aif6OE/YBDa45PUH0I/AAAAAAAAKYU/5zEFpxgi1w8C7n6_RoZkHXKNCXt4FSrbgCNcBGAsYHQ/w640-h404/IMG_9651.JPG" width="640" /></a></div><div style="text-align: left;"></div><br /></td></tr></tbody></table><span style="text-align: center;"></span></p><div style="text-align: center;">Kaponiera Bramy Giżyckiej. </div><p></p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"></td></tr></tbody></table><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/--nhYafkUMtE/YBDb6Ur2INI/AAAAAAAAKYg/KPdUUhP6hJgUGZ3zDIIg1BtH54LwNfhvwCNcBGAsYHQ/s2048/IMG_9648.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/--nhYafkUMtE/YBDb6Ur2INI/AAAAAAAAKYg/KPdUUhP6hJgUGZ3zDIIg1BtH54LwNfhvwCNcBGAsYHQ/w426-h640/IMG_9648.JPG" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">Brama Giżycka</div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-HXp4g8gNs7A/YBDcHXNMOvI/AAAAAAAAKYk/D8OmhQU_MsILu-A9tju6G5wiEcriL9JeQCNcBGAsYHQ/s2048/IMG_9507.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-HXp4g8gNs7A/YBDcHXNMOvI/AAAAAAAAKYk/D8OmhQU_MsILu-A9tju6G5wiEcriL9JeQCNcBGAsYHQ/w640-h426/IMG_9507.JPG" width="640" /></a></div><p></p><div style="text-align: center;">Brama Giżycka widziana od wnętrza twierdzy. </div><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-D021OYPHcR8/YBDei2ZH5wI/AAAAAAAAKY8/SQMCT83RhXsVTfibj7LKPrTxoDXXkwaqgCNcBGAsYHQ/s2048/044%2BIMG_9638.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-D021OYPHcR8/YBDei2ZH5wI/AAAAAAAAKY8/SQMCT83RhXsVTfibj7LKPrTxoDXXkwaqgCNcBGAsYHQ/w640-h426/044%2BIMG_9638.JPG" width="640" /></a></div><p class="MsoNormal" style="text-align: center;">Brama Giżycka z poternami (przejściami komunikacyjnymi wewnątrz wału).</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-8OizqvqRiIc/YBDcqiYSdiI/AAAAAAAAKYw/wfo6Q3eniTcGY_8X2yeVIQMSmgMIfVT1gCNcBGAsYHQ/s2048/IMG_9509.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-8OizqvqRiIc/YBDcqiYSdiI/AAAAAAAAKYw/wfo6Q3eniTcGY_8X2yeVIQMSmgMIfVT1gCNcBGAsYHQ/w640-h426/IMG_9509.jpg" width="640" /></a></div><p class="MsoNormal" style="text-align: center;">Pancerna kopuła stanowiska obserwacyjnego, znajdująca się na
koronie wału. W dawnych warunkach bezdrzewnych widok stąd rozciągał się na
15km. </p><p class="MsoNormal" style="text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-7WaspFz9RIU/YBDno-a8qxI/AAAAAAAAKfk/tW9ECJ27pDcfwG1xyk_a4Q7012My3i2GQCNcBGAsYHQ/s2048/099%2BIMG_9508.JPG" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-7WaspFz9RIU/YBDno-a8qxI/AAAAAAAAKfk/tW9ECJ27pDcfwG1xyk_a4Q7012My3i2GQCNcBGAsYHQ/w426-h640/099%2BIMG_9508.JPG" width="426" /></a></p><p class="MsoNormal" style="text-align: center;">Wnętrze kopuły pancernej stanowiska obserwacyjnego artylerii. </p><p class="MsoNormal" style="text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-Vyc3NmqAMxY/YBDnuM3TV2I/AAAAAAAAKfs/BwygL6e6ruUUFGGwgY8xdYUXS1-Era4PQCNcBGAsYHQ/s2048/098%2BIMG_9511.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-Vyc3NmqAMxY/YBDnuM3TV2I/AAAAAAAAKfs/BwygL6e6ruUUFGGwgY8xdYUXS1-Era4PQCNcBGAsYHQ/w640-h426/098%2BIMG_9511.JPG" width="640" /></a></p><p class="MsoNormal" style="text-align: center;">Amfiteatr, zbudowany w suchej fosie w latach 80-tych XX w. </p><p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-rM8P6pn62VU/YBDnrUB2thI/AAAAAAAAKfo/8Hkq4FcKQIMtHxVpmHc5vd0D6uiTfEFQgCNcBGAsYHQ/s2048/097%2BIMG_9512.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-rM8P6pn62VU/YBDnrUB2thI/AAAAAAAAKfo/8Hkq4FcKQIMtHxVpmHc5vd0D6uiTfEFQgCNcBGAsYHQ/w640-h426/097%2BIMG_9512.JPG" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">Brama Prochowa widziana z wału. </div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-IclN_BZ1c0U/YBDnUE1QJRI/AAAAAAAAKfU/3ET7UbYm1rssosLO68baXq1CyyTwLz13ACNcBGAsYHQ/s2048/096%2BIMG_9514.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-IclN_BZ1c0U/YBDnUE1QJRI/AAAAAAAAKfU/3ET7UbYm1rssosLO68baXq1CyyTwLz13ACNcBGAsYHQ/w640-h426/096%2BIMG_9514.JPG" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">Mur Carnota.</div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-bgGV8d4I0Ew/YBDnNTeIaPI/AAAAAAAAKfM/RuF93Bxy0LkPD6CX-ojmnYNo2HcjCf1uACNcBGAsYHQ/s2048/095%2BIMG_9515.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-bgGV8d4I0Ew/YBDnNTeIaPI/AAAAAAAAKfM/RuF93Bxy0LkPD6CX-ojmnYNo2HcjCf1uACNcBGAsYHQ/w640-h426/095%2BIMG_9515.JPG" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">Fragment murów przy amfiteatrze.</div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-wHInvK822Sg/YBDnOg52zYI/AAAAAAAAKfQ/gyFB1n5uzNw2E_3zzkLjkZyIWwLXwiMzQCNcBGAsYHQ/s2048/094%2BIMG_9517.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-wHInvK822Sg/YBDnOg52zYI/AAAAAAAAKfQ/gyFB1n5uzNw2E_3zzkLjkZyIWwLXwiMzQCNcBGAsYHQ/w640-h426/094%2BIMG_9517.JPG" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">Laboratorium prochowe, z murem oporowym chroniącym w razie wybuchu.</div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-16ZGuasXOp4/YBDm5Zc8r-I/AAAAAAAAKfA/rPkV-Q1zpSkhITAxW6Fc1PoQ7nRo3A3FQCNcBGAsYHQ/s2048/093%2BIMG_9518.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-16ZGuasXOp4/YBDm5Zc8r-I/AAAAAAAAKfA/rPkV-Q1zpSkhITAxW6Fc1PoQ7nRo3A3FQCNcBGAsYHQ/w640-h426/093%2BIMG_9518.JPG" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">Przejście przy
laboratorium prochowym</div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-ElySjh4cHJ0/YBDmpTnreVI/AAAAAAAAKew/rF0gwFWq8NYvsp2E_kjawtYk2nX0vm6xwCNcBGAsYHQ/s2048/092%2BIMG_9519.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-ElySjh4cHJ0/YBDmpTnreVI/AAAAAAAAKew/rF0gwFWq8NYvsp2E_kjawtYk2nX0vm6xwCNcBGAsYHQ/w640-h426/092%2BIMG_9519.jpg" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">Laboratorium prochowe. </div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-ZNUfDOqLw8A/YBDmv6P_fpI/AAAAAAAAKe8/XztoQY-dlTI3H1bzT3NlbYVMnlSDxaMhwCNcBGAsYHQ/s2048/091%2BIMG_9520.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-ZNUfDOqLw8A/YBDmv6P_fpI/AAAAAAAAKe8/XztoQY-dlTI3H1bzT3NlbYVMnlSDxaMhwCNcBGAsYHQ/w640-h426/091%2BIMG_9520.JPG" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">Sklepienie w laboratorium prochowym.</div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-rP_MzYLDPtk/YBDmf6rQ17I/AAAAAAAAKes/Cca_Ki7DeZQecZCmtIH5g1rVuGVq4SMqQCNcBGAsYHQ/s2048/090%2BIMG_9569.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-rP_MzYLDPtk/YBDmf6rQ17I/AAAAAAAAKes/Cca_Ki7DeZQecZCmtIH5g1rVuGVq4SMqQCNcBGAsYHQ/w640-h426/090%2BIMG_9569.JPG" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">Replika dziewiętnastowiecznej armaty oblężniczej w
laboratorium prochowym. </div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-qbp_wB7dic0/YBDmd2kCMcI/AAAAAAAAKeo/fMs70w4uq9Ma9BZ4P_OglOjChjOIX0E8gCNcBGAsYHQ/s2048/089%2BIMG_9572.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-qbp_wB7dic0/YBDmd2kCMcI/AAAAAAAAKeo/fMs70w4uq9Ma9BZ4P_OglOjChjOIX0E8gCNcBGAsYHQ/w640-h426/089%2BIMG_9572.JPG" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">Widok na Bastion Prawo z kojcem artyleryjskim. Nazwy sześciu
bastionów twierdzy pochodzą od imion generała von Boyena (Leopold, Ludwik, Herman)
i od słów jego dewizy herbowej (Prawo, Światło, Miecz).</div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-fDyyVGM3J5o/YBDmaUhcvoI/AAAAAAAAKeg/fa9of3325G4LhYJu0n685F8LM_MiteuOQCNcBGAsYHQ/s2048/088%2BIMG_9573.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-fDyyVGM3J5o/YBDmaUhcvoI/AAAAAAAAKeg/fa9of3325G4LhYJu0n685F8LM_MiteuOQCNcBGAsYHQ/w640-h426/088%2BIMG_9573.JPG" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">Kojec Bastionu Prawo.</div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-Bf64QM8jir0/YBDmL_9onyI/AAAAAAAAKeU/Em-FAI-y82gRoWxwH4wbdDKAwoHgJbhlQCNcBGAsYHQ/s2048/087%2BIMG_9574.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-Bf64QM8jir0/YBDmL_9onyI/AAAAAAAAKeU/Em-FAI-y82gRoWxwH4wbdDKAwoHgJbhlQCNcBGAsYHQ/w640-h426/087%2BIMG_9574.JPG" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">Sklepienie wewnątrz kojca.</div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-DX5kaLs6qkY/YBDl8_BemCI/AAAAAAAAKeQ/TILwmn9JqDMI-qdUOP0jrgjTgzXqW2SsgCNcBGAsYHQ/s2048/086%2BIMG_9575.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1225" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-DX5kaLs6qkY/YBDl8_BemCI/AAAAAAAAKeQ/TILwmn9JqDMI-qdUOP0jrgjTgzXqW2SsgCNcBGAsYHQ/w382-h640/086%2BIMG_9575.JPG" width="382" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">Wnętrze kojca Bastionu Prawo. </div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-Nmz9jyrJrRg/YBDl8ertLEI/AAAAAAAAKeM/nyRJV0SOLB0hNn9K-UNDNgbxVkza2L9nQCNcBGAsYHQ/s2048/085%2BIMG_9578.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-Nmz9jyrJrRg/YBDl8ertLEI/AAAAAAAAKeM/nyRJV0SOLB0hNn9K-UNDNgbxVkza2L9nQCNcBGAsYHQ/w426-h640/085%2BIMG_9578.JPG" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">Mur Carnota w Bastionie Prawo.</div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-Rexsi5UfbUw/YBDlysnAUlI/AAAAAAAAKeE/ZFaeeZY06i8mg52az0C1tda4bX6eexavACNcBGAsYHQ/s2048/084%2BIMG_9580.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-Rexsi5UfbUw/YBDlysnAUlI/AAAAAAAAKeE/ZFaeeZY06i8mg52az0C1tda4bX6eexavACNcBGAsYHQ/w426-h640/084%2BIMG_9580.JPG" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Otwór strzelniczy w poternie pod wałem. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-JnKhnktTBhI/YBDlm1L86gI/AAAAAAAAKd8/j_4msPfPeyU-dmhantyhFFbKuT_5-5fggCNcBGAsYHQ/s2048/083%2BIMG_9581.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-JnKhnktTBhI/YBDlm1L86gI/AAAAAAAAKd8/j_4msPfPeyU-dmhantyhFFbKuT_5-5fggCNcBGAsYHQ/w640-h426/083%2BIMG_9581.JPG" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Poterna.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-6cOGVFf1vKU/YBDlbjk93FI/AAAAAAAAKdw/T5A4gc_IQiQbODHq8QP6JfRLt7s3QWK9ACNcBGAsYHQ/s2048/082%2BIMG_9583.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-6cOGVFf1vKU/YBDlbjk93FI/AAAAAAAAKdw/T5A4gc_IQiQbODHq8QP6JfRLt7s3QWK9ACNcBGAsYHQ/w640-h426/082%2BIMG_9583.JPG" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Wnętrze zespołu piekarni – układ amfiladowy 11 pomieszczeń spełniających
dawniej funkcje piekarni, masarni, elektrowni, magazynu i pomocniczych koszar. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-M2AZYte1ECI/YBDlWUFxbYI/AAAAAAAAKds/sWY_iXcgsSAdMY-ofQKjbP9H_ihid54ggCNcBGAsYHQ/s2048/081%2BIMG_9584.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1371" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-M2AZYte1ECI/YBDlWUFxbYI/AAAAAAAAKds/sWY_iXcgsSAdMY-ofQKjbP9H_ihid54ggCNcBGAsYHQ/w428-h640/081%2BIMG_9584.JPG" width="428" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Jedna z sal w zespole piekarni.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-OrMc6Q9P7ds/YBDlN1zOs3I/AAAAAAAAKdg/cizgmtHn1QIg9lu-DnWMEXf1d8Wi-XOsQCNcBGAsYHQ/s2048/080%2BIMG_9585.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-OrMc6Q9P7ds/YBDlN1zOs3I/AAAAAAAAKdg/cizgmtHn1QIg9lu-DnWMEXf1d8Wi-XOsQCNcBGAsYHQ/w640-h426/080%2BIMG_9585.JPG" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Sala w zespole piekarni. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-kWkrhlJf78I/YBDlBTJbavI/AAAAAAAAKdU/dK8EAwuoMbIqI6bDuhj7IleDApfK4qGnACNcBGAsYHQ/s2048/079%2BIMG_9589.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-kWkrhlJf78I/YBDlBTJbavI/AAAAAAAAKdU/dK8EAwuoMbIqI6bDuhj7IleDApfK4qGnACNcBGAsYHQ/w640-h426/079%2BIMG_9589.JPG" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Jeden z trzech dawnych pieców piekarniczych (zachowały się
dwa). </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-VTTIRRMrsQs/YBDlBVPbmQI/AAAAAAAAKdY/v3psi-7z2bMUAdLlPgEeXt5PjfmzdasPgCNcBGAsYHQ/s2048/078%2BIMG_9590.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-VTTIRRMrsQs/YBDlBVPbmQI/AAAAAAAAKdY/v3psi-7z2bMUAdLlPgEeXt5PjfmzdasPgCNcBGAsYHQ/w426-h640/078%2BIMG_9590.JPG" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Sala w zespole piekarni.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-XgekarxqBAc/YBDk4nr927I/AAAAAAAAKdM/Js1aLmTvCZIUKVyHjObOrqEX1DOmbifLQCNcBGAsYHQ/s2048/077%2BIMG_9591.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-XgekarxqBAc/YBDk4nr927I/AAAAAAAAKdM/Js1aLmTvCZIUKVyHjObOrqEX1DOmbifLQCNcBGAsYHQ/w426-h640/077%2BIMG_9591.JPG" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Zespół piekarni i znajdujący się naprzeciw niego schron
koszarowy. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-5suXMTOYc8I/YBDkrJGUSBI/AAAAAAAAKdE/AlRSOYbgyfoKrkOPFczeUfUld4n1XW1kACNcBGAsYHQ/s2048/076%2BIMG_9593.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-5suXMTOYc8I/YBDkrJGUSBI/AAAAAAAAKdE/AlRSOYbgyfoKrkOPFczeUfUld4n1XW1kACNcBGAsYHQ/w426-h640/076%2BIMG_9593.JPG" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Zespół piekarni.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-eKV8QGoFEAA/YBDkguvAq2I/AAAAAAAAKc8/iR4ZbsrFFDQThF_aV1InoTFayE-GV0PRwCNcBGAsYHQ/s2048/075%2BIMG_9594.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-eKV8QGoFEAA/YBDkguvAq2I/AAAAAAAAKc8/iR4ZbsrFFDQThF_aV1InoTFayE-GV0PRwCNcBGAsYHQ/w426-h640/075%2BIMG_9594.JPG" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Zespół piekarni.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-yDfNgalJNqc/YBDka5sIRqI/AAAAAAAAKc4/-BkEXO1eje8CINexP-BSrhhcY5N8wLcpQCNcBGAsYHQ/s2048/074%2BIMG_9595.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-yDfNgalJNqc/YBDka5sIRqI/AAAAAAAAKc4/-BkEXO1eje8CINexP-BSrhhcY5N8wLcpQCNcBGAsYHQ/w640-h426/074%2BIMG_9595.JPG" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Brama Wodna. Na początku funkcjonowania twierdzy istniał tu
kanał wodny, którym z jeziora Niegocin wpływały zaopatrujące twierdzę barki. Po
uruchomieniu linii kolejowej (1864) zasypano kanał, a w bramie zbudowano
torowisko i traktowano ją odtąd jako zapasową drogę zaopatrzenia. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-VpX0ZxkBHdE/YBDkKPgmKYI/AAAAAAAAKcs/t6FWqXQ6TSwNDf1MX0szyTzG_TVqbT73gCNcBGAsYHQ/s2048/073%2BIMG_9596.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-VpX0ZxkBHdE/YBDkKPgmKYI/AAAAAAAAKcs/t6FWqXQ6TSwNDf1MX0szyTzG_TVqbT73gCNcBGAsYHQ/w640-h426/073%2BIMG_9596.JPG" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Torowisko w Bramie Wodnej.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-JhOzi6kNGUk/YBDkAzEnC3I/AAAAAAAAKco/2mtRemam8Xwsxjh0eiJxKt1_oQJLd9H1gCNcBGAsYHQ/s2048/072%2BIMG_9597.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-JhOzi6kNGUk/YBDkAzEnC3I/AAAAAAAAKco/2mtRemam8Xwsxjh0eiJxKt1_oQJLd9H1gCNcBGAsYHQ/w640-h426/072%2BIMG_9597.JPG" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Przejście przez Bramę Wodną. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-KF8_8GVtozc/YBDj1T9q1iI/AAAAAAAAKcg/9z98lseDkUYKSrpZqfnUnKsJdlfIdb2iQCNcBGAsYHQ/s2048/071%2BIMG_9598.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-KF8_8GVtozc/YBDj1T9q1iI/AAAAAAAAKcg/9z98lseDkUYKSrpZqfnUnKsJdlfIdb2iQCNcBGAsYHQ/w640-h426/071%2BIMG_9598.JPG" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Otwór strzelniczy.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-pOm6ILZw7aM/YBDjmlfrURI/AAAAAAAAKcY/h1kl-DLC_dcxXHqEe8Q-jK2n2EVb9qjPACNcBGAsYHQ/s2048/070%2BIMG_9600.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-pOm6ILZw7aM/YBDjmlfrURI/AAAAAAAAKcY/h1kl-DLC_dcxXHqEe8Q-jK2n2EVb9qjPACNcBGAsYHQ/w426-h640/070%2BIMG_9600.JPG" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Jedno z wnętrz.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-C-iTzh_E46Q/YBDjYlkHwkI/AAAAAAAAKcQ/IeA0_x-D8Vg-hqYFWcJAi4rZvJnk54_XgCNcBGAsYHQ/s2048/069%2BIMG_9602.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-C-iTzh_E46Q/YBDjYlkHwkI/AAAAAAAAKcQ/IeA0_x-D8Vg-hqYFWcJAi4rZvJnk54_XgCNcBGAsYHQ/w640-h426/069%2BIMG_9602.JPG" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Wnętrze.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-kuR-B1s3_io/YBDjCFOVn7I/AAAAAAAAKb8/m6BEgDcedyQQz_-Dp07HVmx9eWjj1vYLgCNcBGAsYHQ/s2048/068%2BIMG_9605.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-kuR-B1s3_io/YBDjCFOVn7I/AAAAAAAAKb8/m6BEgDcedyQQz_-Dp07HVmx9eWjj1vYLgCNcBGAsYHQ/w640-h426/068%2BIMG_9605.JPG" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="text-align: left;"><br /></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="text-align: left;">Fragment kamiennego muru.</span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-jFF6mR_8Oko/YBDi3jqC_xI/AAAAAAAAKb4/-I_VWHFf5aoceoWeCeYHqxsGR7PwUxbswCNcBGAsYHQ/s2048/067%2BIMG_9610.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-jFF6mR_8Oko/YBDi3jqC_xI/AAAAAAAAKb4/-I_VWHFf5aoceoWeCeYHqxsGR7PwUxbswCNcBGAsYHQ/w426-h640/067%2BIMG_9610.JPG" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Fragment granitowych schodów.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-LL-idpKu7io/YBDi12G4TKI/AAAAAAAAKb0/bYYHcO-qbnwC_xMQT_2yIgOO-NXiwhrRgCNcBGAsYHQ/s2048/066%2BIMG_9612.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-LL-idpKu7io/YBDi12G4TKI/AAAAAAAAKb0/bYYHcO-qbnwC_xMQT_2yIgOO-NXiwhrRgCNcBGAsYHQ/w426-h640/066%2BIMG_9612.JPG" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Schody w jednym z dwukondygnacyjnych budynków.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-M8U6vaMjG64/YBDijVeXrvI/AAAAAAAAKbk/DoEUM-qG4FQKNmj1SVv6RqSd3fE2Avg8ACNcBGAsYHQ/s2048/064%2BIMG_9614.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-M8U6vaMjG64/YBDijVeXrvI/AAAAAAAAKbk/DoEUM-qG4FQKNmj1SVv6RqSd3fE2Avg8ACNcBGAsYHQ/w426-h640/064%2BIMG_9614.JPG" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Mur Carnota.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-t90zZ92wxSU/YBDiZEAJ8iI/AAAAAAAAKbY/yTPfdKWvwWsQmvFvOXH5gp0jlS5wJPguwCNcBGAsYHQ/s2048/063%2BIMG_9615.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-t90zZ92wxSU/YBDiZEAJ8iI/AAAAAAAAKbY/yTPfdKWvwWsQmvFvOXH5gp0jlS5wJPguwCNcBGAsYHQ/w640-h426/063%2BIMG_9615.JPG" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Otwór strzelniczy.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-DonN3XO1q-U/YBDiauCsZ4I/AAAAAAAAKbg/acjhYeFyA-8gWQqdHtjY1zYUdO0PNCqOgCNcBGAsYHQ/s2048/062%2BIMG_9617.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-DonN3XO1q-U/YBDiauCsZ4I/AAAAAAAAKbg/acjhYeFyA-8gWQqdHtjY1zYUdO0PNCqOgCNcBGAsYHQ/w426-h640/062%2BIMG_9617.JPG" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Jedno z przejść.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-CP_ny9icADQ/YBDiJrauyEI/AAAAAAAAKbQ/FiCO9vg0_lY402-9i3aCUMsO8gycuZduQCNcBGAsYHQ/s2048/061%2BIMG_9618.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-CP_ny9icADQ/YBDiJrauyEI/AAAAAAAAKbQ/FiCO9vg0_lY402-9i3aCUMsO8gycuZduQCNcBGAsYHQ/w640-h426/061%2BIMG_9618.JPG" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Kojec.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-0NE-jI_giyE/YBDjP45tQkI/AAAAAAAAKcI/uRpC878ZQBMRYnsBUuI61x-uFc2kZ3jUQCNcBGAsYHQ/s2048/068%2BIMG_9621.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-0NE-jI_giyE/YBDjP45tQkI/AAAAAAAAKcI/uRpC878ZQBMRYnsBUuI61x-uFc2kZ3jUQCNcBGAsYHQ/w640-h426/068%2BIMG_9621.JPG" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Kojec.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-X_qb_KY4Ju0/YBDh9KwK6tI/AAAAAAAAKbI/CN0iPVGZVJo39FklmKVyrSPIwWEV-cruQCNcBGAsYHQ/s2048/060%2BIMG_9619.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-X_qb_KY4Ju0/YBDh9KwK6tI/AAAAAAAAKbI/CN0iPVGZVJo39FklmKVyrSPIwWEV-cruQCNcBGAsYHQ/w426-h640/060%2BIMG_9619.JPG" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Wnętrze kojca.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-8fPp_h9cnV8/YBDh9ygxUGI/AAAAAAAAKbM/_Hu3YlFfRhsO7wiM7x0uEu4vKe2WcSeeACNcBGAsYHQ/s2048/059%2BIMG_9620.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-8fPp_h9cnV8/YBDh9ygxUGI/AAAAAAAAKbM/_Hu3YlFfRhsO7wiM7x0uEu4vKe2WcSeeACNcBGAsYHQ/w640-h426/059%2BIMG_9620.JPG" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Kojec.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-RrwW9Rh6r40/YBDhy3HdVnI/AAAAAAAAKbE/C1uCqhqL7JEdtKfeTFA_XKGUF-i7W98sQCNcBGAsYHQ/s2048/057%2BIMG_9622.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-RrwW9Rh6r40/YBDhy3HdVnI/AAAAAAAAKbE/C1uCqhqL7JEdtKfeTFA_XKGUF-i7W98sQCNcBGAsYHQ/w640-h426/057%2BIMG_9622.JPG" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Wały twierdzy dziś porośnięte są drzewami. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-OGnDXXjS4zM/YBDhiYdr2uI/AAAAAAAAKaw/TZacNYCo-9kQeBlvCbKjUIQgEJkgTv4zACNcBGAsYHQ/s2048/056%2BIMG_9623.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-OGnDXXjS4zM/YBDhiYdr2uI/AAAAAAAAKaw/TZacNYCo-9kQeBlvCbKjUIQgEJkgTv4zACNcBGAsYHQ/w640-h426/056%2BIMG_9623.JPG" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Fragment muru.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-d5bq8M2QvFI/YBDhifTSQtI/AAAAAAAAKa0/zbunGKssjywtlCu-eTjsU1ST4ZwUtuoywCNcBGAsYHQ/s2048/055%2BIMG_9624.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-d5bq8M2QvFI/YBDhifTSQtI/AAAAAAAAKa0/zbunGKssjywtlCu-eTjsU1ST4ZwUtuoywCNcBGAsYHQ/w640-h426/055%2BIMG_9624.JPG" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Mur przy Bramie Kętrzyńskiej. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-BkERpEb7IbM/YBDhXGWjLZI/AAAAAAAAKas/dPHEimUyax0D-JpbodUZ_x-d838qvzLlQCNcBGAsYHQ/s2048/054%2BIMG_9625.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-BkERpEb7IbM/YBDhXGWjLZI/AAAAAAAAKas/dPHEimUyax0D-JpbodUZ_x-d838qvzLlQCNcBGAsYHQ/w640-h426/054%2BIMG_9625.JPG" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="text-align: left;"><br /></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="text-align: left;">Przejście przy Bramie Kętrzyńskiej.</span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-vlmgp3h6Ios/YBDhB-Q1bgI/AAAAAAAAKaU/6PHPZKQebCkv0EZXTfFo_jwncWZcrzQpQCNcBGAsYHQ/s2048/053%2BIMG_9626.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-vlmgp3h6Ios/YBDhB-Q1bgI/AAAAAAAAKaU/6PHPZKQebCkv0EZXTfFo_jwncWZcrzQpQCNcBGAsYHQ/w640-h426/053%2BIMG_9626.jpg" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Brama Kętrzyńska.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-3i0qFQLcAeg/YBDhHlIZGRI/AAAAAAAAKac/WVyLaVdnryw0Z5MJPGmqzN_mtNOAxM_cgCNcBGAsYHQ/s2048/052%2BIMG_9628.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-3i0qFQLcAeg/YBDhHlIZGRI/AAAAAAAAKac/WVyLaVdnryw0Z5MJPGmqzN_mtNOAxM_cgCNcBGAsYHQ/w640-h426/052%2BIMG_9628.JPG" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Brama Kętrzyńska.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-ecoTsQ-cC_0/YBDg-eDaYwI/AAAAAAAAKaQ/5cADNUBDZ-wTZ8by9PTUv9C6V9Rc4fX0wCNcBGAsYHQ/s2048/051%2BIMG_9630.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-ecoTsQ-cC_0/YBDg-eDaYwI/AAAAAAAAKaQ/5cADNUBDZ-wTZ8by9PTUv9C6V9Rc4fX0wCNcBGAsYHQ/w640-h426/051%2BIMG_9630.JPG" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Koszarowiec, noszący dziś imię Bogusława Domaniewskiego,
lokalnego przyrodnika, który stworzył dawniej istniejącą w tym budynku wystawę
przyrodniczą; tutaj również organizował spotkania przyrodniczo-krajoznawcze z
młodzieżą szkolną. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-_n8nBZpgUWE/YBDgzEOM5bI/AAAAAAAAKaI/L6SWHQDQc7sn6hnIwfFUD80BW5nktIWvwCNcBGAsYHQ/s2048/050%2BIMG_9631.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-_n8nBZpgUWE/YBDgzEOM5bI/AAAAAAAAKaI/L6SWHQDQc7sn6hnIwfFUD80BW5nktIWvwCNcBGAsYHQ/w640-h426/050%2BIMG_9631.JPG" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Jedno z przejść. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-DwNiWH0qOlM/YBDgpTr-C1I/AAAAAAAAKaE/EZZbggFLy7stH99mRzKY7G8njRAWUrOZwCNcBGAsYHQ/s2048/048%2BIMG_9633.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-DwNiWH0qOlM/YBDgpTr-C1I/AAAAAAAAKaE/EZZbggFLy7stH99mRzKY7G8njRAWUrOZwCNcBGAsYHQ/w640-h426/048%2BIMG_9633.JPG" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Jedno z przejść. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-Jl-lidIRbw8/YBDgYNW7XcI/AAAAAAAAKZ0/BrOQNikeweMlrDo9VT2bI6-miEtQNvNUACNcBGAsYHQ/s2048/047%2BIMG_9635.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-Jl-lidIRbw8/YBDgYNW7XcI/AAAAAAAAKZ0/BrOQNikeweMlrDo9VT2bI6-miEtQNvNUACNcBGAsYHQ/w640-h426/047%2BIMG_9635.JPG" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Przejście przez wał. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-F0uD4wXJmiI/YBDgOjD3uZI/AAAAAAAAKZw/Z0dNd54P5k02FVVViVojhivzKuMzgIADgCNcBGAsYHQ/s2048/046%2BIMG_9636.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-F0uD4wXJmiI/YBDgOjD3uZI/AAAAAAAAKZw/Z0dNd54P5k02FVVViVojhivzKuMzgIADgCNcBGAsYHQ/w640-h426/046%2BIMG_9636.JPG" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Przejście.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-0xCCf4bCBrY/YBDgNpY8hfI/AAAAAAAAKZs/aULJ1WzZoEEEdLcSCvOLDhbkC9cZoDFggCNcBGAsYHQ/s2048/045%2BIMG_9637.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-0xCCf4bCBrY/YBDgNpY8hfI/AAAAAAAAKZs/aULJ1WzZoEEEdLcSCvOLDhbkC9cZoDFggCNcBGAsYHQ/w640-h426/045%2BIMG_9637.JPG" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">Porośnięty drzewami wał w pobliżu Bramy Giżyckiej.</div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-CpjEXPnDoUw/YBDfuYyCHLI/AAAAAAAAKZU/S9ZKRNaqarYXXCiSAHE5PiuKfZTTLYZigCNcBGAsYHQ/s2048/042%2BIMG_9641.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-CpjEXPnDoUw/YBDfuYyCHLI/AAAAAAAAKZU/S9ZKRNaqarYXXCiSAHE5PiuKfZTTLYZigCNcBGAsYHQ/w640-h426/042%2BIMG_9641.JPG" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Budynek dawnej wozowni i stajni.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-iOOaYZDIX_U/YBDf5TKVoqI/AAAAAAAAKZc/fHCWjTA2SgYke_2kkM3m5nUmYlysQ-GwACNcBGAsYHQ/s2048/043%2BIMG_9640.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-iOOaYZDIX_U/YBDf5TKVoqI/AAAAAAAAKZc/fHCWjTA2SgYke_2kkM3m5nUmYlysQ-GwACNcBGAsYHQ/w640-h426/043%2BIMG_9640.JPG" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">W wozowni mieści się dziś wystawa dawnych pojazdów i uprzęży
konnych. Na zdjęciu powóz konny z dawnych Prus Wschodnich. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-fdeKSECrPbE/YBDfjZ4MtcI/AAAAAAAAKZM/sein4aZq1iQMwVsExPUZVMfRArQ0vw4NACNcBGAsYHQ/s2048/041%2BIMG_9642.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-fdeKSECrPbE/YBDfjZ4MtcI/AAAAAAAAKZM/sein4aZq1iQMwVsExPUZVMfRArQ0vw4NACNcBGAsYHQ/w640-h426/041%2BIMG_9642.JPG" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Po prawej stronie – stacja gołębi pocztowych. Tutejsze
gołębie zapewniały łączność przede wszystkim z Królewcem. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-km9XYlaQJSQ/YBDfSghE7MI/AAAAAAAAKZE/2YP5rC2LHmUVJjoxOYFZGvUzYrdHda9RACNcBGAsYHQ/s2048/040%2BIMG_9645.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-km9XYlaQJSQ/YBDfSghE7MI/AAAAAAAAKZE/2YP5rC2LHmUVJjoxOYFZGvUzYrdHda9RACNcBGAsYHQ/w640-h426/040%2BIMG_9645.JPG" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Mur przy Bramie Giżyckiej.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-gCh8MEJZajg/YBDfU3GzpaI/AAAAAAAAKZI/3qbK5drOpkcTkMckHylRadUpcyqMMvFuQCNcBGAsYHQ/s2048/039%2BIMG_9646.JPG" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-gCh8MEJZajg/YBDfU3GzpaI/AAAAAAAAKZI/3qbK5drOpkcTkMckHylRadUpcyqMMvFuQCNcBGAsYHQ/w640-h426/039%2BIMG_9646.JPG" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="font-family: "Calibri","sans-serif"; font-size: 11.0pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: PL; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-SA; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US; mso-fareast-theme-font: minor-latin; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">Przejście
przez wał przy Bramie Giżyckiej.</span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div>Alberthttp://www.blogger.com/profile/03185845812711575048noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6183496283314721082.post-16853098174402168072021-01-22T18:50:00.033-08:002021-01-22T21:35:41.478-08:00Kanon Krajoznawczy Polski. Obiekt nr 2: Świdnica - Katedra świętych Stanisława i Wacława. <div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><blockquote style="border: none; margin: 0px 0px 0px 40px; padding: 0px;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: left;">Jako drugą odsłonę cyklu obiektów z Kanonu Krajoznawczego Polski wybrałem Katedrę świętych Stanisława i Wacława w Świdnicy. Spośród dużych bazylik gotyckich, jak dotąd żadna nie wzbudziła we mnie podobnego zachwytu. W czasie dwóch wizyt w tym kościele, w lutym 2017, wykonałem w sumie ponad setkę zdjęć. Większość z nich znalazła się w tym wpisie. Dodałem też fotografie zabytków pochodzących z katedry, które oglądałem w Muzeum Narodowym we Wrocławiu.</div></blockquote></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-bS8sUCqDN0U/YAtvXOb35qI/AAAAAAAAKNM/I2w1TmfH5rUARpNJWe2wNcKYGygQboqogCNcBGAsYHQ/s2048/001%2BIMG_6656.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-bS8sUCqDN0U/YAtvXOb35qI/AAAAAAAAKNM/I2w1TmfH5rUARpNJWe2wNcKYGygQboqogCNcBGAsYHQ/w640-h426/001%2BIMG_6656.jpg" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">Polichromia na sklepieniu Kaplicy Rzeźników, Johann Hiebel
1729.</div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-WNgdJq2gArs/YAuDwtE0xnI/AAAAAAAAKXo/nZELRi-OhdEfCmNpxawIcAv96QqZO9oCwCNcBGAsYHQ/s2048/002%2BIMG_5373a.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-WNgdJq2gArs/YAuDwtE0xnI/AAAAAAAAKXo/nZELRi-OhdEfCmNpxawIcAv96QqZO9oCwCNcBGAsYHQ/w426-h640/002%2BIMG_5373a.jpg" width="426" /></a></div><p class="MsoNormal" style="text-align: center;">Największe wrażenie zrobiła na mnie atmosfera wnętrza
bazyliki; odpowiada za nią panujący tu półmrok, w którym rysują się kontury
niezliczonych figur i majaczą iluzoryczne polichromie, nadające wnętrzu złudzenia
nieskończoności; porządek przestrzeni, wyznaczony zwykle rytmem naw i przęseł,
zdawał się tu nie obowiązywać – miałem wrażenie, jakbym znalazł się w pełnej
tajemniczych zakamarków, mistycznej krainie. Zrozumiałe stało się
dla mnie natchnienie, jakie twórcy czerpią ze starych, przepastnych katedr –
istotnie klimat świątyni jest bliski chociażby temu z animacji Bagińskiego. </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-JZorFMZmhc8/YAtvPn9nB3I/AAAAAAAAKNE/_njzvDSSSFs7KYjgevR_O9UJK-k0ZMNRwCNcBGAsYHQ/s2048/003%2BIMG_5374.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-JZorFMZmhc8/YAtvPn9nB3I/AAAAAAAAKNE/_njzvDSSSFs7KYjgevR_O9UJK-k0ZMNRwCNcBGAsYHQ/w426-h640/003%2BIMG_5374.jpg" width="426" /></a></div><p style="text-align: center;">Za tajemniczy półmrok odpowiada to olbrzymie okno – mierzące
18m wysokości i 6m szerokości, co czyni je największym oknem gotyckim na całym
Śląsku. Zostało tu umieszczone w 1546 r., przez Lucasa Schleierwebewra, podczas
prowadzonej przez niego odbudowy zachodniej fasady. Wymagała ona remontu po
pożarze, jaki miał miejsce niedługo po ukończeniu budowy świątyni (wznoszenie
wieży zakończono w 1525 r.; pożar, który nastąpił z winy nieostrożnego rajcy, wizytującego
znajdujący się w wieży arsenał, miał miejsce w 1532 r.)</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-Frq0BBV1kE8/YAtvZUBmmsI/AAAAAAAAKNQ/8iZm4PC3IdM9R4Att1ZvYl97mSj3E9MJwCNcBGAsYHQ/s2048/004%2BIMG_5370_1.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-Frq0BBV1kE8/YAtvZUBmmsI/AAAAAAAAKNQ/8iZm4PC3IdM9R4Att1ZvYl97mSj3E9MJwCNcBGAsYHQ/w426-h640/004%2BIMG_5370_1.jpg" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Wlewające się do wnętrza, ogniste promienie zachodniego
słońca, oświetlają kilkanaście metrów nawy głównej, po czym nikną w mroku
katedry.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-ImarKiLRHxo/YAtvnOfb32I/AAAAAAAAKNc/xgShC46PEAovuVnwbkIOyGcsauHrplYLQCNcBGAsYHQ/s2048/005%2BIMG_5412.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1323" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-ImarKiLRHxo/YAtvnOfb32I/AAAAAAAAKNc/xgShC46PEAovuVnwbkIOyGcsauHrplYLQCNcBGAsYHQ/w414-h640/005%2BIMG_5412.jpg" width="414" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Nawa główna. W czasie wspomnianego pożaru runęły pierwotne ostrołukowe
sklepienia gotyckie; Schleierweber przy powtórnym zasklepieniu obniżył wysokość
nawy.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-IWPUtdl_W5s/YAtvnpCnLyI/AAAAAAAAKNg/1NFYcsK6OBgQPLJOo96WmoVIIACwSuK3wCNcBGAsYHQ/s2048/006%2BIMG_5377.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-IWPUtdl_W5s/YAtvnpCnLyI/AAAAAAAAKNg/1NFYcsK6OBgQPLJOo96WmoVIIACwSuK3wCNcBGAsYHQ/w426-h640/006%2BIMG_5377.jpg" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Katedra jest siedmioprzęsłowa – tu widoczne jest kilka filarów, oglądanych z nawy południowej.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-F6l7bRquMk4/YAtvtv49oUI/AAAAAAAAKNk/Px2gDtcntgUF0ocSJNRKRsrX07hxTqAIQCNcBGAsYHQ/s2048/007%2BIMG_5401.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-F6l7bRquMk4/YAtvtv49oUI/AAAAAAAAKNk/Px2gDtcntgUF0ocSJNRKRsrX07hxTqAIQCNcBGAsYHQ/w640-h426/007%2BIMG_5401.jpg" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Nawa główna</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-_SYBd85TVeA/YAtv3WnisCI/AAAAAAAAKN0/i2Y_fFSj_jcA2F_X13BqO_ssoz56FDUGACNcBGAsYHQ/s2048/008%2BIMG_5391.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-_SYBd85TVeA/YAtv3WnisCI/AAAAAAAAKN0/i2Y_fFSj_jcA2F_X13BqO_ssoz56FDUGACNcBGAsYHQ/w426-h640/008%2BIMG_5391.jpg" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Nawa południowa. Po lewej stronie widać arkady z wejściem na
Chór Mieszczan (1462).</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-xzRO56GOWOQ/YAtv2iB0UKI/AAAAAAAAKNs/ddOmqJW8W4AbXp6nvXYqPouOjFd1tIQ4gCNcBGAsYHQ/s2048/009%2BIMG_5393.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-xzRO56GOWOQ/YAtv2iB0UKI/AAAAAAAAKNs/ddOmqJW8W4AbXp6nvXYqPouOjFd1tIQ4gCNcBGAsYHQ/w426-h640/009%2BIMG_5393.jpg" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Nawa główna</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-Me16w6dkMjQ/YAtv5FUmOaI/AAAAAAAAKN4/mrXYkvt8rzwPbpJ7ZbLsDvBz10PAYtanQCNcBGAsYHQ/s2048/010%2BIMG_5380.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-Me16w6dkMjQ/YAtv5FUmOaI/AAAAAAAAKN4/mrXYkvt8rzwPbpJ7ZbLsDvBz10PAYtanQCNcBGAsYHQ/w426-h640/010%2BIMG_5380.jpg" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Ściana północna nawy głównej, ozdobiona polichromiami i
obrazami przedstawiającymi świętych kościoła. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-ZIdW4Fufbvk/YAtwIcr6GqI/AAAAAAAAKOI/RX9nbJPTKek1esiI_FU8DQIgNfWUsRL_wCNcBGAsYHQ/s2048/011%2BIMG_6658.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-ZIdW4Fufbvk/YAtwIcr6GqI/AAAAAAAAKOI/RX9nbJPTKek1esiI_FU8DQIgNfWUsRL_wCNcBGAsYHQ/w640-h426/011%2BIMG_6658.jpg" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Polichromia na sklepieniu kaplicy Matki Bożej Świdnickiej – Johann
Hiebel, 1729. Scena przedstawiająca powierzenie księstwa świdnickiego w opiekę
Matki Boskiej – postać w gronostajowym płaszczu to przedstawienie Bolka II
Małego, który trzyma mapę z zaznaczonymi granicami księstwa. Obok panorama Świdnicy. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-ccHfiK7HPik/YAtv_T6UJBI/AAAAAAAAKN8/873Jsm7uigc1Q7IafQnQMMPL1qiCQU13QCNcBGAsYHQ/s2048/012%2BIMG_6655_1.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1248" data-original-width="2048" height="390" src="https://1.bp.blogspot.com/-ccHfiK7HPik/YAtv_T6UJBI/AAAAAAAAKN8/873Jsm7uigc1Q7IafQnQMMPL1qiCQU13QCNcBGAsYHQ/w640-h390/012%2BIMG_6655_1.jpg" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Panorama (weduta) Świdnicy z 1729, w bardziej szczegółowym widoku. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-B2hzf57qZP0/YAtwQrgon0I/AAAAAAAAKOU/slgNWwckHLQSfHEH-Xiqk9bGPrwgbZdVgCNcBGAsYHQ/s2048/013%2BIMG_6708.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-B2hzf57qZP0/YAtwQrgon0I/AAAAAAAAKOU/slgNWwckHLQSfHEH-Xiqk9bGPrwgbZdVgCNcBGAsYHQ/w640-h426/013%2BIMG_6708.jpg" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Polichromia na sklepieniu kaplicy Matki Bożej Świdnickiej – Johann
Hiebel, 1729. Przedstawienie Gniewu Bożego spadającego na mieszkańców Świdnicy. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-ohhZg7o6AkY/YAtwUgT73pI/AAAAAAAAKOY/TMO9gpyoTYAGX2rtmtoJxbubNtYunV-DgCNcBGAsYHQ/s2048/014%2BIMG_5436.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-ohhZg7o6AkY/YAtwUgT73pI/AAAAAAAAKOY/TMO9gpyoTYAGX2rtmtoJxbubNtYunV-DgCNcBGAsYHQ/w426-h640/014%2BIMG_5436.jpg" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Nawa główna, widok na prezbiterium z wąskimi oknami,
będącymi jedynym doświetleniem nawy głównej poza dużym oknem w fasadzie zachodniej. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-QLKiqKQc-3s/YAtwcANoIRI/AAAAAAAAKOg/bYADpeX-uUsHPvy2orZxF__0IVAhBC8UwCNcBGAsYHQ/s2048/015%2BIMG_5429.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-QLKiqKQc-3s/YAtwcANoIRI/AAAAAAAAKOg/bYADpeX-uUsHPvy2orZxF__0IVAhBC8UwCNcBGAsYHQ/w426-h640/015%2BIMG_5429.jpg" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Nawa główna.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-F1lx8g2Cca8/YAtwkJPEDrI/AAAAAAAAKOk/Mj-G5rWhA_0es12NFEAqOb73UKJx3l_pgCNcBGAsYHQ/s2048/016%2BIMG_5422.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-F1lx8g2Cca8/YAtwkJPEDrI/AAAAAAAAKOk/Mj-G5rWhA_0es12NFEAqOb73UKJx3l_pgCNcBGAsYHQ/w426-h640/016%2BIMG_5422.jpg" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Prospekt organowy na chórze muzycznym. Rzeźby wykonał w latach 1708-1709 G.I. Weber, świdniczanin, wybitny
śląski rzeźbiarz.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-N5xQXFcmd-o/YAtwlxpHyHI/AAAAAAAAKOs/TGNIYRmEyNEumWa93E2ynE9NS2yCf5xfACNcBGAsYHQ/s2048/017%2BIMG_5417.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-N5xQXFcmd-o/YAtwlxpHyHI/AAAAAAAAKOs/TGNIYRmEyNEumWa93E2ynE9NS2yCf5xfACNcBGAsYHQ/w426-h640/017%2BIMG_5417.jpg" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Widok na Chór Mieszczan.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-KYP6rG389zI/YAtwrNpovlI/AAAAAAAAKOw/WIagnT2DuJ4FKL1Fa-_hG_HUA-tICS29gCNcBGAsYHQ/s2048/018%2BIMG_6668.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-KYP6rG389zI/YAtwrNpovlI/AAAAAAAAKOw/WIagnT2DuJ4FKL1Fa-_hG_HUA-tICS29gCNcBGAsYHQ/w640-h426/018%2BIMG_6668.jpg" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">W całej katedrze, dziełem o najwyższych walorach jest ołtarz
szafiasty, z umieszczoną centralnie sceną Zaśnięcia Maryi. Przed przekształceniem
wnętrza w duchu baroku, którego dokonali jezuici na przełomie XVII i XVIII w.,
w świątyni miało znajdować się 39 gotyckich ołtarzy. Do dziś zachował się tylko
ten, wykonany w roku 1492. W tej odsłonie pentaptyku, na skrzydłach widoczne są
malowane temperą sceny związane ze świętami katolickimi (Zwiastowanie, Boże
Narodzenie, Pokłon Trzech Króli, Ofiarowanie Jezusa w świątyni,
Zmartwychwstanie, Wniebowstąpienie). </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-defa5-Sxju8/YAtw1CZb1AI/AAAAAAAAKPA/iMWxXBhew2EyPRS8y8VgQZAo84GM1EuSQCNcBGAsYHQ/s2048/019%2BIMG_6673a.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-defa5-Sxju8/YAtw1CZb1AI/AAAAAAAAKPA/iMWxXBhew2EyPRS8y8VgQZAo84GM1EuSQCNcBGAsYHQ/w426-h640/019%2BIMG_6673a.jpg" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Druga odsłona pentaptyku – skrzydła z lewej strony, ze
scenami z Pasji Chrystusa. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-_PLINfAGdOI/YAtw0pisiMI/AAAAAAAAKO4/qFilR63dthkTYoberKQb82oQ7553pLjCACNcBGAsYHQ/s2048/020%2BIMG_6674a.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-_PLINfAGdOI/YAtw0pisiMI/AAAAAAAAKO4/qFilR63dthkTYoberKQb82oQ7553pLjCACNcBGAsYHQ/w426-h640/020%2BIMG_6674a.jpg" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Trzecia odsłona pentaptyku, używana była w dni powszednie i
przedstawiała wizerunki świętych. Na fotografii jest lewe skrzydło ze św.
Liboriuszem i św. Erazmem w górnym polu, oraz św. Sebastianem i Św. Rochem w dolnym. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-asZ6FCr167k/YAtw1NGFVhI/AAAAAAAAKO8/n5D8KqSti70wfbovJcHqjHyc6qIVdqgqgCNcBGAsYHQ/s2048/021%2BIMG_5437.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-asZ6FCr167k/YAtw1NGFVhI/AAAAAAAAKO8/n5D8KqSti70wfbovJcHqjHyc6qIVdqgqgCNcBGAsYHQ/w426-h640/021%2BIMG_5437.jpg" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Dzisiejszy ołtarz główny pochodzi z czasów działalności
jezuitów, którzy przejęli w 1662 r. patronat nad tym kościołem od wrocławskich
klarysek i przystąpili do prowadzonej z barokowym rozmachem adaptacji wnętrza.
Jest on głównie dziełem Johanna Riedla, świdnickiego jezuity, który pracował
nad wystrojem katedry w latach 1690-1735.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-l7akTYaue04/YAtxCNeSfcI/AAAAAAAAKPQ/A4u38Vonx40mxG08YAbTgvzgcBC05stxACNcBGAsYHQ/s2048/022%2BIMG_6699.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-l7akTYaue04/YAtxCNeSfcI/AAAAAAAAKPQ/A4u38Vonx40mxG08YAbTgvzgcBC05stxACNcBGAsYHQ/w426-h640/022%2BIMG_6699.jpg" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Ukończony w 1964 r. ołtarz główny ma najwyższą wartość
artystyczną, spośród wszystkich dzieł Riedla obecnych w katedrze. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-Kl1jcSWFeVM/YAtw8aWb_jI/AAAAAAAAKPI/8PymFGvOVGoiNkQ-w_by9oHlxOo-jJJXgCNcBGAsYHQ/s2048/023%2BIMG_6701a.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1515" data-original-width="2048" height="474" src="https://1.bp.blogspot.com/-Kl1jcSWFeVM/YAtw8aWb_jI/AAAAAAAAKPI/8PymFGvOVGoiNkQ-w_by9oHlxOo-jJJXgCNcBGAsYHQ/w640-h474/023%2BIMG_6701a.jpg" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Między kolumnami ołtarza znajdują się 4 duże figury,
otaczające Matkę Bożą z dzieciątkiem; tu dwie z nich – św. Ignacy Loyola i św.
Stanisław Biskup.</p><p class="MsoNormal"></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-HEprDWEAHIo/YAuG9vtaRBI/AAAAAAAAKX0/zrI1S0b0u8QcVixHfj8rgIdUP16OKcTVACNcBGAsYHQ/s2048/023a%2BIMG_5397.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-HEprDWEAHIo/YAuG9vtaRBI/AAAAAAAAKX0/zrI1S0b0u8QcVixHfj8rgIdUP16OKcTVACNcBGAsYHQ/w426-h640/023a%2BIMG_5397.jpg" width="426" /></a></div><br /> Tron biskupi (pierwotnie to do niego odnosiła się nazwa „katedra”).<p></p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-YuUZgU41mmw/YAtxG-VDCUI/AAAAAAAAKPc/bwf6mhP52O4rSgYzRHj3yvDSNCET6edEwCNcBGAsYHQ/s2048/024%2BIMG_5411.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1341" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-YuUZgU41mmw/YAtxG-VDCUI/AAAAAAAAKPc/bwf6mhP52O4rSgYzRHj3yvDSNCET6edEwCNcBGAsYHQ/w420-h640/024%2BIMG_5411.jpg" width="420" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Ambona z 1698, kolejne dzieło Johanna Riedla. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-DGctaoltJ2o/YAtxM_EVNUI/AAAAAAAAKPk/QBQKjd0Qf7k1hOv-b5EF3Jt1VFl4se8_QCNcBGAsYHQ/s2048/025%2BIMG_5419.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-DGctaoltJ2o/YAtxM_EVNUI/AAAAAAAAKPk/QBQKjd0Qf7k1hOv-b5EF3Jt1VFl4se8_QCNcBGAsYHQ/w640-h426/025%2BIMG_5419.jpg" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Balustrada schodów ambony, z alegorycznym przedstawieniem
cnót Boskich (patrząc od dołu: wiara, nadzieja i miłość). </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-RIBRx8ZLX08/YAtxPNxGnyI/AAAAAAAAKPo/ukVmyx37fisdQ9Y7bBEAw7L0l49__dtIgCNcBGAsYHQ/s2048/026%2BIMG_6702_1.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-RIBRx8ZLX08/YAtxPNxGnyI/AAAAAAAAKPo/ukVmyx37fisdQ9Y7bBEAw7L0l49__dtIgCNcBGAsYHQ/w426-h640/026%2BIMG_6702_1.jpg" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Ołtarz Najświętszego Serca Pana Jezusa w kaplicy św.
Franciszka Ksawerego – w 1865 został złożony z elementów starszego ołtarza
autorstwa J. Riedla (ołtarza Najświętszego Sakramentu). </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-n2drwsmcYq8/YAtxawNAwUI/AAAAAAAAKQA/_ipb0fjv6mszTsuZ_4aHXhDf3YALv01OgCNcBGAsYHQ/s2048/027%2BIMG_6697%2Bkopia.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-n2drwsmcYq8/YAtxawNAwUI/AAAAAAAAKQA/_ipb0fjv6mszTsuZ_4aHXhDf3YALv01OgCNcBGAsYHQ/w426-h640/027%2BIMG_6697%2Bkopia.jpg" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Wizerunek Najświętszego Serca Jezusa został przedstawiony
zgodnie z ilustracją wizji, jaką miała zobaczyć św. Małgorzata Alacoque. W
predelli ołtarza – płaskorzeźba „Ostatnia Wieczerza”.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-6kEyVMJT5NA/YAtxaynzb1I/AAAAAAAAKP8/TtvkGlSqwo8u6G1LqqT9M9GWVfU9ma6pwCNcBGAsYHQ/s2048/029%2BIMG_6678_1.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1334" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-6kEyVMJT5NA/YAtxaynzb1I/AAAAAAAAKP8/TtvkGlSqwo8u6G1LqqT9M9GWVfU9ma6pwCNcBGAsYHQ/w416-h640/029%2BIMG_6678_1.jpg" width="416" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Fundatorem kościoła jest Bolko II Świdnicki, tu
przedstawiony na obrazie olejnym z końca XVII w. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-6oKipUhpZGg/YAtxZg0RoQI/AAAAAAAAKP4/An9cpaA_Opk7i2oxN_oE8Io4eyBxbpxMwCNcBGAsYHQ/s2048/030%2BIMG_6650.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1430" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-6oKipUhpZGg/YAtxZg0RoQI/AAAAAAAAKP4/An9cpaA_Opk7i2oxN_oE8Io4eyBxbpxMwCNcBGAsYHQ/w446-h640/030%2BIMG_6650.jpg" width="446" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Pieta z pierwszej ćwierci XV w., pierwotnie polichromowana,
jednak w XIX w. - niestety - pokryta farbą olejną. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-7S2f37Miu50/YAtxliw8UQI/AAAAAAAAKQI/BgXAQZlu6rYhMcKjiKuY_0jcJjWSgeKuACNcBGAsYHQ/s2048/031%2BIMG_6653.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-7S2f37Miu50/YAtxliw8UQI/AAAAAAAAKQI/BgXAQZlu6rYhMcKjiKuY_0jcJjWSgeKuACNcBGAsYHQ/w426-h640/031%2BIMG_6653.jpg" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Otoczony kultem, czczony już w średniowieczu, gotycki wizerunek
Matki Boskiej Świdnickiej w barokowym ołtarzu Kaplicy Rzeźników (Marmurowej).</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-pNjYL8-2Rjw/YAtxndM183I/AAAAAAAAKQM/CKRt3U9g9D8nh3Vvs2Fp10A1C2VObuj1wCNcBGAsYHQ/s2048/032a%2BIMG_6651.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1826" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-pNjYL8-2Rjw/YAtxndM183I/AAAAAAAAKQM/CKRt3U9g9D8nh3Vvs2Fp10A1C2VObuj1wCNcBGAsYHQ/w570-h640/032a%2BIMG_6651.jpg" width="570" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Domina in Sole – Matka Boska Świdnicka, obraz malowany temperą na
desce. Wg tradycji pochodzi z 1399. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-MpToubVkOos/YAtxucvCAyI/AAAAAAAAKQY/Mjvrglg0TOIWIMJIDqYShAcfOoXUL4XTwCNcBGAsYHQ/s2048/033%2BIMG_6707.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1460" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-MpToubVkOos/YAtxucvCAyI/AAAAAAAAKQY/Mjvrglg0TOIWIMJIDqYShAcfOoXUL4XTwCNcBGAsYHQ/w456-h640/033%2BIMG_6707.jpg" width="456" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Ołtarz św. Dyzmy, autorstwa J. Riedla. Początek XVIII w. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-UiNVRo3T4x8/YAtxv8r7AvI/AAAAAAAAKQc/ORGE-6mgEw8K9lMuOXmn--gmDjTU4yQtACNcBGAsYHQ/s2048/034%2BIMG_5424.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-UiNVRo3T4x8/YAtxv8r7AvI/AAAAAAAAKQc/ORGE-6mgEw8K9lMuOXmn--gmDjTU4yQtACNcBGAsYHQ/w426-h640/034%2BIMG_5424.jpg" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Widok na prospekt organowy z rzeźbami Webera.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-53c4E4-MKvQ/YAtx3GdEPUI/AAAAAAAAKQo/W7YnksZJRdYa5y09gVuX5vEBdBDcnkIUQCNcBGAsYHQ/s2048/035%2BIMG_5426.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-53c4E4-MKvQ/YAtx3GdEPUI/AAAAAAAAKQo/W7YnksZJRdYa5y09gVuX5vEBdBDcnkIUQCNcBGAsYHQ/w640-h426/035%2BIMG_5426.jpg" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Pod chórem muzycznym, na sklepieniu przedsionka kościoła
znajduje się polichromia przedstawiająca założycieli zakonu Jezuitów – świętych
Ignacego Loyolę i Franciszka Ksawerego, otoczonych przez personifikacje
kontynentów, na których jezuici prowadzili działalność misyjną. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-6Y8g71wBhnA/YAtx_D1GnFI/AAAAAAAAKQ0/_-u1Uq2v_ogk08n4gg0JuI4hsnWaIW4-gCNcBGAsYHQ/s2048/036%2BIMG_5407.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-6Y8g71wBhnA/YAtx_D1GnFI/AAAAAAAAKQ0/_-u1Uq2v_ogk08n4gg0JuI4hsnWaIW4-gCNcBGAsYHQ/w426-h640/036%2BIMG_5407.jpg" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Ołtarz w kaplicy św. Ignacego Loyoli.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-nPByPvaHHFY/YAtx_ZIyclI/AAAAAAAAKQ4/B3QpwiSURUwttuulUbMoHApNIfgQE_TwACNcBGAsYHQ/s2048/037%2BIMG_5408.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-nPByPvaHHFY/YAtx_ZIyclI/AAAAAAAAKQ4/B3QpwiSURUwttuulUbMoHApNIfgQE_TwACNcBGAsYHQ/w426-h640/037%2BIMG_5408.jpg" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Kaplica św. Ignacego Loyoli.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-BOPC6SUtiZ8/YAtyCqWMOSI/AAAAAAAAKRA/0vHwm1NzHn8PyGgdxXlaONzTBIBkmwsFQCNcBGAsYHQ/s2048/038%2BIMG_6662.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-BOPC6SUtiZ8/YAtyCqWMOSI/AAAAAAAAKRA/0vHwm1NzHn8PyGgdxXlaONzTBIBkmwsFQCNcBGAsYHQ/w426-h640/038%2BIMG_6662.jpg" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span face=""Calibri","sans-serif"" style="font-size: 11pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: PL; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-SA; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US; mso-fareast-theme-font: minor-latin; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">Figura
św. Szczepana ze zwieńczenia ołtarza w Kaplicy Kramarzy. 4 ćwierć XVII w. </span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span face=""Calibri","sans-serif"" style="font-size: 11pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: PL; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-SA; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US; mso-fareast-theme-font: minor-latin; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-NDnqrtlfo7U/YAtyI0CYUlI/AAAAAAAAKRI/-SzNd1HxB5cU8d5n3Vke2aKJGLdgeDUHACNcBGAsYHQ/s2048/039%2BIMG_6666.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1150" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-NDnqrtlfo7U/YAtyI0CYUlI/AAAAAAAAKRI/-SzNd1HxB5cU8d5n3Vke2aKJGLdgeDUHACNcBGAsYHQ/w360-h640/039%2BIMG_6666.jpg" width="360" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Epitafium kanclerza księstwa świdnicko jaworskiego, Wilhelma
Heinricha von Oberg (zmarł w 1646), w kaplicy Trzech Króli.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-LhW2TGuiU8I/YAtyUJUpsZI/AAAAAAAAKRU/hjMA1bEKNMUc9wLe8p24dzOfgBbHoAfygCNcBGAsYHQ/s2048/040%2BIMG_6643.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-LhW2TGuiU8I/YAtyUJUpsZI/AAAAAAAAKRU/hjMA1bEKNMUc9wLe8p24dzOfgBbHoAfygCNcBGAsYHQ/w426-h640/040%2BIMG_6643.jpg" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Epitafium Martina Früaufa – był on ostatnim proboszczem
katolickim przed reformacją - po jego
śmierci w 1561 r., świątynię przejęli ewangelicy (do 1629 r.).</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-FHO5qD2x2eo/YAtyVSctkZI/AAAAAAAAKRY/5JL8ke3ososCeqEAsc1itpXOm7JtulEZACNcBGAsYHQ/s2048/041%2BIMG_6663.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1359" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-FHO5qD2x2eo/YAtyVSctkZI/AAAAAAAAKRY/5JL8ke3ososCeqEAsc1itpXOm7JtulEZACNcBGAsYHQ/w424-h640/041%2BIMG_6663.jpg" width="424" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Widok z nawy południowej na chór muzyczny i prospekt
organowy.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-n8DdnEMs-mQ/YAtyhVOie1I/AAAAAAAAKRg/y7j_0ZySUk4lB37QpqSnmS-ExIYz3FGFQCNcBGAsYHQ/s2048/042%2BIMG_5416%2Bkopia.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-n8DdnEMs-mQ/YAtyhVOie1I/AAAAAAAAKRg/y7j_0ZySUk4lB37QpqSnmS-ExIYz3FGFQCNcBGAsYHQ/w426-h640/042%2BIMG_5416%2Bkopia.jpg" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Nawa południowa z Chórem Mieszczan.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/--U7iWSOhzXA/YAty1_6R3aI/AAAAAAAAKRs/QmJt5mb7SdUSKp-uuY6PB2s-wpO57WWdwCNcBGAsYHQ/s2048/043%2BIMG_6646.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/--U7iWSOhzXA/YAty1_6R3aI/AAAAAAAAKRs/QmJt5mb7SdUSKp-uuY6PB2s-wpO57WWdwCNcBGAsYHQ/w426-h640/043%2BIMG_6646.jpg" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Zachowało się stosunkowo niewiele gotyckich detali architektonicznych.
Kilka z nich znajduje się w nawie południowej. Na zdjęciu jeden z motywów przy
wsporniku żebra sklepiennego. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-vI8Z3u2oDQc/YAtytPeiEAI/AAAAAAAAKRo/JibGupZwnegy_b76RrERFWyPj8lQpoI7QCNcBGAsYHQ/s2048/044%2BIMG_6647.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-vI8Z3u2oDQc/YAtytPeiEAI/AAAAAAAAKRo/JibGupZwnegy_b76RrERFWyPj8lQpoI7QCNcBGAsYHQ/w640-h426/044%2BIMG_6647.jpg" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Kolejne gotyckie motywy drobnofiguralne, m.in. poskromienie lwa.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-G-z9E4WYES8/YAty2xr7LxI/AAAAAAAAKRw/9YDdi4kH3PobzQAQjukHq2AvyOTeNIuDgCNcBGAsYHQ/s2048/045%2BIMG_6665.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-G-z9E4WYES8/YAty2xr7LxI/AAAAAAAAKRw/9YDdi4kH3PobzQAQjukHq2AvyOTeNIuDgCNcBGAsYHQ/w640-h426/045%2BIMG_6665.jpg" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Gotycka grupa drobnofiguralna, przy wspornikach żeber, m.in.
Adam i Ewa. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-NHkd8dYXcUw/YAty6D7wk0I/AAAAAAAAKR0/t364Jgf0_l0d32NpN9jQzahU7qBaEfzjQCNcBGAsYHQ/s2048/046%2BIMG_6669.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1421" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-NHkd8dYXcUw/YAty6D7wk0I/AAAAAAAAKR0/t364Jgf0_l0d32NpN9jQzahU7qBaEfzjQCNcBGAsYHQ/w444-h640/046%2BIMG_6669.jpg" width="444" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Gotycka polichromia w arkadzie Chóru Mieszczan,
przedstawiająca św. Annę Samotrzecią. Druga połowa XV w. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-UqHCRNAYRdg/YAty_vIloOI/AAAAAAAAKR8/goHWMxyg_PgX3ibtUazrsSUt6pax4FwMgCNcBGAsYHQ/s2048/047%2BIMG_6670.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1847" data-original-width="2048" height="578" src="https://1.bp.blogspot.com/-UqHCRNAYRdg/YAty_vIloOI/AAAAAAAAKR8/goHWMxyg_PgX3ibtUazrsSUt6pax4FwMgCNcBGAsYHQ/w640-h578/047%2BIMG_6670.jpg" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Nad polichromią, w arkadzie Chóru Mieszczan znajduje się ta
płaskorzeźba ze sceną Zwiastowania. Druga połowa XV w. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-1ToHu1IhIMg/YAtzBOhdWHI/AAAAAAAAKSA/t8bnYQUqWeA7fdOJckNojyB8qG0OhbscgCNcBGAsYHQ/s2048/048%2BIMG_6676.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-1ToHu1IhIMg/YAtzBOhdWHI/AAAAAAAAKSA/t8bnYQUqWeA7fdOJckNojyB8qG0OhbscgCNcBGAsYHQ/w426-h640/048%2BIMG_6676.jpg" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Wnęka z gotyckim obramieniem w arkadzie Chóru Mieszczan. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-xyCMy1U7QmE/YAtzKOu-_nI/AAAAAAAAKSI/di769Q6s1-k8KqLkGUhlrd-y-jCgeewDACNcBGAsYHQ/s2048/050%2BIMG_6706_1.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1212" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-xyCMy1U7QmE/YAtzKOu-_nI/AAAAAAAAKSI/di769Q6s1-k8KqLkGUhlrd-y-jCgeewDACNcBGAsYHQ/w378-h640/050%2BIMG_6706_1.jpg" width="378" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Gotyckie drzwi i portal do biblioteki. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-pie0-YEWvtU/YAtzRMog7JI/AAAAAAAAKSQ/B821-auFjLYDchAatYT17-asLnX-5AFjwCNcBGAsYHQ/s2048/051%2BIMG_5367.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-pie0-YEWvtU/YAtzRMog7JI/AAAAAAAAKSQ/B821-auFjLYDchAatYT17-asLnX-5AFjwCNcBGAsYHQ/w426-h640/051%2BIMG_5367.jpg" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Polichromie w przedsionku kościoła.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-bJErqHYhjA8/YAtzTPg4QoI/AAAAAAAAKSU/1iIy0-VexJQ_bBCaI6_RWxfgsn1-2SdfQCNcBGAsYHQ/s2048/052%2BIMG_5442.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-bJErqHYhjA8/YAtzTPg4QoI/AAAAAAAAKSU/1iIy0-VexJQ_bBCaI6_RWxfgsn1-2SdfQCNcBGAsYHQ/w640-h426/052%2BIMG_5442.jpg" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Widok na Chór Mieszczan. Wejście na chór obudowane jest
gotycką czteroprzęsłową arkadą (ok. 1462), której balustrada widoczna jest w
dole zdjęcia. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-NdMZ0vIl0hs/YAtzXp6Yn6I/AAAAAAAAKSc/rV9wA_NtgBQfcQdV46xGlBC-PC69QE2uACNcBGAsYHQ/s2048/052b%2BIMG_5385.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-NdMZ0vIl0hs/YAtzXp6Yn6I/AAAAAAAAKSc/rV9wA_NtgBQfcQdV46xGlBC-PC69QE2uACNcBGAsYHQ/w640-h426/052b%2BIMG_5385.jpg" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Sklepienie w arkadowym wejściu na Chór Mieszczan.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-CjFUmVrrNCw/YAtzfRUH3lI/AAAAAAAAKSg/V2TUPxqxiwEYWBK6BYdUgVqxwm_jUbNLACNcBGAsYHQ/s2048/052c%2BIMG_5386.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-CjFUmVrrNCw/YAtzfRUH3lI/AAAAAAAAKSg/V2TUPxqxiwEYWBK6BYdUgVqxwm_jUbNLACNcBGAsYHQ/w640-h426/052c%2BIMG_5386.jpg" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Maswerk w jednym z przęseł arkadowego wejścia na Chór Mieszczan. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-_Rs9h10UpzQ/YAtzhASOXrI/AAAAAAAAKSo/3lRPQo0mJxsbcVZRCQF0-W4dWnDGmvMtQCNcBGAsYHQ/s2048/053%2BIMG_5378.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-_Rs9h10UpzQ/YAtzhASOXrI/AAAAAAAAKSo/3lRPQo0mJxsbcVZRCQF0-W4dWnDGmvMtQCNcBGAsYHQ/w640-h426/053%2BIMG_5378.jpg" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Sklepienie Kaplicy Kramarzy. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-4zr-uE-5xgs/YAtzsgDrhuI/AAAAAAAAKSs/jujVaa6HIZseCZMtUFmJV58E6N4803ZzwCNcBGAsYHQ/s2048/055a%2BIMG_6661.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-4zr-uE-5xgs/YAtzsgDrhuI/AAAAAAAAKSs/jujVaa6HIZseCZMtUFmJV58E6N4803ZzwCNcBGAsYHQ/w426-h640/055a%2BIMG_6661.jpg" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Odsłonięta poprzednia warstwa malowideł na filarze w nawie
głównej. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-Wy5wxnvI0U0/YAtzthjooKI/AAAAAAAAKSw/vl-tEzo_qT4-X8yBEKOp7VOiKw38P1E-ACNcBGAsYHQ/s2048/056%2BIMG_6690.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-Wy5wxnvI0U0/YAtzthjooKI/AAAAAAAAKSw/vl-tEzo_qT4-X8yBEKOp7VOiKw38P1E-ACNcBGAsYHQ/w426-h640/056%2BIMG_6690.jpg" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Portal gotyckiej krypty z pierwszej połowy XIV w. ,
znajdującej się pod prezbiterium.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-kHIdR_tMu2A/YAtzzMGRXII/AAAAAAAAKS8/mGmwBFFDncwRO1c1bPYEt44S8_TMxRV0QCNcBGAsYHQ/s2048/057%2BIMG_6691.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-kHIdR_tMu2A/YAtzzMGRXII/AAAAAAAAKS8/mGmwBFFDncwRO1c1bPYEt44S8_TMxRV0QCNcBGAsYHQ/w426-h640/057%2BIMG_6691.jpg" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Filar i sklepienie palmowe w krypcie.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-_mUDGaMVpqU/YAtz8dFv9iI/AAAAAAAAKTE/knbEQurDGuA4K3cNJtv6yRAd2pyeQxFyACNcBGAsYHQ/s2048/057a%2BIMG_6692.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-_mUDGaMVpqU/YAtz8dFv9iI/AAAAAAAAKTE/knbEQurDGuA4K3cNJtv6yRAd2pyeQxFyACNcBGAsYHQ/w640-h426/057a%2BIMG_6692.jpg" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Sklepienie palmowe krypty.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-jatsGWGUF0I/YAt0BXzLGbI/AAAAAAAAKTI/MUgs_VJs4KYV2hszUF2tPrwTMRa5oOELACNcBGAsYHQ/s2048/058%2BIMG_6688.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-jatsGWGUF0I/YAt0BXzLGbI/AAAAAAAAKTI/MUgs_VJs4KYV2hszUF2tPrwTMRa5oOELACNcBGAsYHQ/w640-h426/058%2BIMG_6688.jpg" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Rozglifione okna oświetlające kryptę. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-ddvDxMInWA0/YAt0XVrHaZI/AAAAAAAAKTY/v4hrli05CiY3p1VQyjD9lm1pW1gNXdC3ACNcBGAsYHQ/s2048/060%2BIMG_6684.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-ddvDxMInWA0/YAt0XVrHaZI/AAAAAAAAKTY/v4hrli05CiY3p1VQyjD9lm1pW1gNXdC3ACNcBGAsYHQ/w426-h640/060%2BIMG_6684.jpg" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Maska na wsporniku żebra sklepiennego w krypcie.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-6iGBdPPX9GY/YAt0fu4XrGI/AAAAAAAAKTg/mBd6mtf9ivw65jlG-0PftoqnpPpiVqK1gCNcBGAsYHQ/s2048/061%2BIMG_6685.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-6iGBdPPX9GY/YAt0fu4XrGI/AAAAAAAAKTg/mBd6mtf9ivw65jlG-0PftoqnpPpiVqK1gCNcBGAsYHQ/w426-h640/061%2BIMG_6685.jpg" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Maska na wsporniku żebra sklepiennego w krypcie.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-46tMGvbHcdE/YAt0moxYO_I/AAAAAAAAKTk/W9S2ODT5IhIHvDPb91rCz90M4cgHoDDTACNcBGAsYHQ/s2048/062%2BIMG_6686.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-46tMGvbHcdE/YAt0moxYO_I/AAAAAAAAKTk/W9S2ODT5IhIHvDPb91rCz90M4cgHoDDTACNcBGAsYHQ/w426-h640/062%2BIMG_6686.jpg" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Maska na wsporniku żebra sklepiennego w krypcie.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-a2L2mkV5USI/YAt05fIfUFI/AAAAAAAAKT4/zRrnCYgOcrc9Z8SGSBlcV7flRAqnAefewCNcBGAsYHQ/s2048/063%2BIMG_6687.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-a2L2mkV5USI/YAt05fIfUFI/AAAAAAAAKT4/zRrnCYgOcrc9Z8SGSBlcV7flRAqnAefewCNcBGAsYHQ/w426-h640/063%2BIMG_6687.jpg" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Maska na wsporniku żebra sklepiennego w krypcie.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-FyieeP_9Fec/YAt00t73-cI/AAAAAAAAKTw/wYY_O8KQBLYtp2-A_uNBsOvwdsvG3csIwCNcBGAsYHQ/s2048/064%2BIMG_6683.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1369" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-FyieeP_9Fec/YAt00t73-cI/AAAAAAAAKTw/wYY_O8KQBLYtp2-A_uNBsOvwdsvG3csIwCNcBGAsYHQ/w428-h640/064%2BIMG_6683.jpg" width="428" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Portal do przedsionka krypty.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-wAUrBTze7kQ/YAt0-ywk8dI/AAAAAAAAKT8/vMNQSfrPFNw4a9LAZwwQxbiF3E1DXdvOwCNcBGAsYHQ/s2048/065%2BIMG_6694.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-wAUrBTze7kQ/YAt0-ywk8dI/AAAAAAAAKT8/vMNQSfrPFNw4a9LAZwwQxbiF3E1DXdvOwCNcBGAsYHQ/w426-h640/065%2BIMG_6694.jpg" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Sklepienie przedsionka krypty i dwudzielne okno z
maswerkiem. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-wEibU8FOn_s/YAt1Gi4VnhI/AAAAAAAAKUE/SomE_HHS1yU2hUQ2MJKB_AbJJrxOZrJQwCNcBGAsYHQ/s2048/066%2BIMG_6696.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-wEibU8FOn_s/YAt1Gi4VnhI/AAAAAAAAKUE/SomE_HHS1yU2hUQ2MJKB_AbJJrxOZrJQwCNcBGAsYHQ/w426-h640/066%2BIMG_6696.jpg" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">W przedsionku krypty znajduje się zwornik sklepienny –
relikt dawnej kaplicy św. Ducha, która w średniowieczu stała poza murami
miejskimi Świdnicy i przeznaczona była dla chorych na trąd. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-8QFenCQUXTc/YAt1M6H-JhI/AAAAAAAAKUM/dLaEDH_PoNwiQyeZqY21dh4mgfNkxBjnQCNcBGAsYHQ/s2048/067%2BIMG_5432_3.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1266" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-8QFenCQUXTc/YAt1M6H-JhI/AAAAAAAAKUM/dLaEDH_PoNwiQyeZqY21dh4mgfNkxBjnQCNcBGAsYHQ/w396-h640/067%2BIMG_5432_3.jpg" width="396" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Nawa główna.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-y-KFUKvQMic/YAt1WlPV8II/AAAAAAAAKUU/QfOxLVzJUpIQMWw5rvxL1UETW-CTBs4igCNcBGAsYHQ/s2048/068%2BIMG_5430b.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1276" data-original-width="2048" height="398" src="https://1.bp.blogspot.com/-y-KFUKvQMic/YAt1WlPV8II/AAAAAAAAKUU/QfOxLVzJUpIQMWw5rvxL1UETW-CTBs4igCNcBGAsYHQ/w640-h398/068%2BIMG_5430b.jpg" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Nawa główna.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-74gz6ncENTw/YAt1a60LTzI/AAAAAAAAKUc/PJXiDesiR2wW3dZFzOuh4cAqmhgsh2MLgCNcBGAsYHQ/s2048/069%2BIMG_5443_1%2Bkopia.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1310" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-74gz6ncENTw/YAt1a60LTzI/AAAAAAAAKUc/PJXiDesiR2wW3dZFzOuh4cAqmhgsh2MLgCNcBGAsYHQ/w410-h640/069%2BIMG_5443_1%2Bkopia.jpg" width="410" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Nawa główna.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-_RRVOGb4M6M/YAt1aKnmy6I/AAAAAAAAKUY/NCRrqnOHxqU5wR1P5sZ4cYOnFw00wOghACNcBGAsYHQ/s2048/070%2BIMG_4506a.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1604" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-_RRVOGb4M6M/YAt1aKnmy6I/AAAAAAAAKUY/NCRrqnOHxqU5wR1P5sZ4cYOnFw00wOghACNcBGAsYHQ/w502-h640/070%2BIMG_4506a.jpg" width="502" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Niektóre dzieła sztuki ze świdnickiej katedry znajdują się
dziś w muzeach. Na zdjęciu wizerunek Maryi jako Niewiasty obleczonej w słońce,
pochodzący z epitafium świdnickiego rajcy Hannosa von Berge, z roku 1494.
Pochodzi z katedry świdnickiej, obecnie własność Muzeum Narodowego w Warszawie. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-1fTnKaGx2tE/YAt1k92vC-I/AAAAAAAAKUo/PbZeaCR8wFwWM-MZyTmnVd5nh3IJREDegCNcBGAsYHQ/s2048/071%2BIMG_4513a.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1366" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-1fTnKaGx2tE/YAt1k92vC-I/AAAAAAAAKUo/PbZeaCR8wFwWM-MZyTmnVd5nh3IJREDegCNcBGAsYHQ/w426-h640/071%2BIMG_4513a.jpg" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Innym dziełem, znajdującym się dziś poza katedrą jest ta
scena ukrzyżowania, wykonana w warsztacie tego samego bezimiennego mistrza, co
poprzednia. W warsztacie tego mistrza (znanego jako „Mistrz 1486-87”) powstały
zresztą również sceny malarskie na skrzydłach świdnickiego ołtarza Zaśnięcia
Maryi Panny znajdującego się na Chórze Mieszczan. Ukrzyżowanie na fotografii
pochodzi z epitafium proboszcza świdnickiej parafii Stanislausa Bernwalda, z
roku 1510, obecnie znajduje się w Muzeum Narodowym we Wrocławiu. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-UVrz64Ert_g/YAt1oVLCvmI/AAAAAAAAKU0/0AockoAxAr4kUhi6IHg7dlw6_IBGZAgcwCNcBGAsYHQ/s2048/073%2BIMG_4510.JPG" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-UVrz64Ert_g/YAt1oVLCvmI/AAAAAAAAKU0/0AockoAxAr4kUhi6IHg7dlw6_IBGZAgcwCNcBGAsYHQ/w640-h426/073%2BIMG_4510.JPG" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Te półfigury z ołtarza Zaśnięcia Maryi Panny sfotografowałem
w czasie wizyty w Muzeum Narodowym we Wrocławiu. Na stałe znajdują się jednak
na swoim miejscu, w predelli ołtarza na Chórze Mieszczan. Od lewej – św.
Jadwiga Śląska, św. Helena i św. Elżbieta. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-CEFo5ddJPE4/YAt1oFG2NUI/AAAAAAAAKUw/4QRnO2TzS7oEgbr6_qXO5fAQF0v_5gb3QCNcBGAsYHQ/s2048/074%2BIMG_5337.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-CEFo5ddJPE4/YAt1oFG2NUI/AAAAAAAAKUw/4QRnO2TzS7oEgbr6_qXO5fAQF0v_5gb3QCNcBGAsYHQ/w426-h640/074%2BIMG_5337.jpg" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Widok na katedrę od północnego zachodu. Południowa wieża katedry (plany wzniesienia północnej wieży nigdy nie zostały zrealizowane), ma wysokość 101,12m, co czyni ją jedną z najwyższych w
Polsce i najwyższą na Śląsku. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-P39hPK7WdAo/YAt1tVSqXXI/AAAAAAAAKU8/c66z5ZTR620aNyL_auOmsF2X0jIhOiRjQCNcBGAsYHQ/s2048/075%2BIMG_5348.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-P39hPK7WdAo/YAt1tVSqXXI/AAAAAAAAKU8/c66z5ZTR620aNyL_auOmsF2X0jIhOiRjQCNcBGAsYHQ/w426-h640/075%2BIMG_5348.jpg" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Okno w fasadzie zachodniej.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-SHPUeRD5L0s/YAt14pJgb5I/AAAAAAAAKVQ/2tFHhlymgGYIsyi9KQzw2BaF1YnJlGpZgCNcBGAsYHQ/s2048/076%2BIMG_5340.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-SHPUeRD5L0s/YAt14pJgb5I/AAAAAAAAKVQ/2tFHhlymgGYIsyi9KQzw2BaF1YnJlGpZgCNcBGAsYHQ/w640-h426/076%2BIMG_5340.jpg" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Wątek gotycki w północnej ścianie kościoła.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-go4xfZtlmBo/YAt14aWejFI/AAAAAAAAKVM/TyucR1_kpJM_Y7kW5A8GuVJ4TYVTC3fygCNcBGAsYHQ/s2048/076%2BIMG_5338.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-go4xfZtlmBo/YAt14aWejFI/AAAAAAAAKVM/TyucR1_kpJM_Y7kW5A8GuVJ4TYVTC3fygCNcBGAsYHQ/w640-h426/076%2BIMG_5338.jpg" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Górna część północnego portalu katedry (było to pierwotne
wejście do kościoła), zwanego Portalem Bednarskim lub Portalem Oblubienicy.
Powyżej archiwolty znajdują się popiersia Matki Bożej z Dzieciątkiem, św.
Piotra i św. Pawła, a po bokach – figury, prawdopodobnie cesarza Karola IV i
jego piastowskiej żony Anny świdnickiej. W średniowieczu przed tym portalem odbywała
się zasadnicza część ceremonii ślubnych. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-OyHtkIiceQQ/YAt157z2MsI/AAAAAAAAKVU/GUkbxcmEzwERSMevg_p-WqEhe16SG69VgCNcBGAsYHQ/s2048/078%2BIMG_5342a.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1287" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-OyHtkIiceQQ/YAt157z2MsI/AAAAAAAAKVU/GUkbxcmEzwERSMevg_p-WqEhe16SG69VgCNcBGAsYHQ/w402-h640/078%2BIMG_5342a.jpg" width="402" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">We wspornikach maswerku umieszczone są figury o charakterze
satyrycznym: Filis ujeżdzająca Arystotelesa...</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-X8voFcJtD4U/YAt12fJ8kzI/AAAAAAAAKVE/IQLGuPICjns1krSKFwa8l8Wr6Vmx9gHwwCNcBGAsYHQ/s2048/077%2BIMG_5341a.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1312" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-X8voFcJtD4U/YAt12fJ8kzI/AAAAAAAAKVE/IQLGuPICjns1krSKFwa8l8Wr6Vmx9gHwwCNcBGAsYHQ/w410-h640/077%2BIMG_5341a.jpg" width="410" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">...i Dalila, podstępnie ścinająca włosy Samsona, czym pozbawiła go nadludzkiej siły. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-FlOCsveey3o/YAt2AibmCPI/AAAAAAAAKVc/rRsJeS5t2REvc3nxcmBEt2t3ZjpipPZFACNcBGAsYHQ/s2048/080%2BIMG_5349.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1266" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-FlOCsveey3o/YAt2AibmCPI/AAAAAAAAKVc/rRsJeS5t2REvc3nxcmBEt2t3ZjpipPZFACNcBGAsYHQ/w396-h640/080%2BIMG_5349.jpg" width="396" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">O ile wsporniki w Portalu Oblubienicy są zachowane w oryginalnej
formie z końca XIV w., większość detalu architektonicznego portali w
świdnickiej katedrze została w czasie późniejszych konserwacji przekuta na
nowo. Tyczy się to większości elementów w czterech portalach znajdujących się w
fasadzie zachodniej. To pierwszy z nich, patrząc od strony północnej.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-J3qc2HDF874/YAt2FY0QKoI/AAAAAAAAKVg/mz2RDMVl90QiKudSGPLgZqPk9M6kFxTdgCNcBGAsYHQ/s2048/081%2BIMG_5356.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-J3qc2HDF874/YAt2FY0QKoI/AAAAAAAAKVg/mz2RDMVl90QiKudSGPLgZqPk9M6kFxTdgCNcBGAsYHQ/w640-h426/081%2BIMG_5356.jpg" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">Znajdują się na nim z figury apostołów: św. Szymona, Tomasza, Jana i... ?</div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-yEaMMWK-a1g/YAt2FgrsqtI/AAAAAAAAKVk/qWFBF-dbbN4Fh53SAVUdI24uKQ_VwCl1ACNcBGAsYHQ/s2048/082%2BIMG_5350.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-yEaMMWK-a1g/YAt2FgrsqtI/AAAAAAAAKVk/qWFBF-dbbN4Fh53SAVUdI24uKQ_VwCl1ACNcBGAsYHQ/w426-h640/082%2BIMG_5350.jpg" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Podwójny portal główny. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-eNPjCpnGHp4/YAt2J0-D0yI/AAAAAAAAKVw/zLURL0aGyYMKChq_ZBXSf4GKzMWSCUSeACNcBGAsYHQ/s2048/083%2BIMG_5364.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1409" data-original-width="2048" height="440" src="https://1.bp.blogspot.com/-eNPjCpnGHp4/YAt2J0-D0yI/AAAAAAAAKVw/zLURL0aGyYMKChq_ZBXSf4GKzMWSCUSeACNcBGAsYHQ/w640-h440/083%2BIMG_5364.jpg" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Ostatni z portali w fasadzie zachodniej, z figurami św.
Mateusza, św. Jakuba Starszego, św. Jakuba Młodszego i św. Tadeusza Judy. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-mp8iYuXLx-I/YAt2Ro2T6TI/AAAAAAAAKV4/xlIEHzq6BCk9MLeE6s_GfQK_JonQI9F4ACNcBGAsYHQ/s2048/084%2BIMG_5365.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1222" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-mp8iYuXLx-I/YAt2Ro2T6TI/AAAAAAAAKV4/xlIEHzq6BCk9MLeE6s_GfQK_JonQI9F4ACNcBGAsYHQ/w382-h640/084%2BIMG_5365.jpg" width="382" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Św. Matusz i św. Jakub Starszy.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-zqk1By4wdcM/YAt2R2j4FPI/AAAAAAAAKV8/N-Ef8b_nP1gglqbTHfk_XuuJ5FASSZwPwCNcBGAsYHQ/s2048/085%2BIMG_6639.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-zqk1By4wdcM/YAt2R2j4FPI/AAAAAAAAKV8/N-Ef8b_nP1gglqbTHfk_XuuJ5FASSZwPwCNcBGAsYHQ/w426-h640/085%2BIMG_6639.jpg" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Figury z głównego portalu – św. Stanisław Biskup (patron
kościoła) w otoczeniu św. Piotra po lewej i św. Filipa po prawej. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-b14IvgsDH1w/YAt2TgBEh3I/AAAAAAAAKWA/uubuJ7IcyoUAbD42wZqtaH0ULe7_GXMUgCNcBGAsYHQ/s2048/086%2BIMG_6640.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-b14IvgsDH1w/YAt2TgBEh3I/AAAAAAAAKWA/uubuJ7IcyoUAbD42wZqtaH0ULe7_GXMUgCNcBGAsYHQ/w426-h640/086%2BIMG_6640.jpg" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Figury z głównego portalu – św. Wacław (drugi z patronów
kościoła) w otoczeniu św. Pawła (po prawej) i...?</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-nVPhoiwb9mE/YAt2e2ZOPCI/AAAAAAAAKWM/w1yUykNLbWcCcKnpLbLkRGIrLYvnG7kvgCNcBGAsYHQ/s2048/087%2BIMG_5352.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-nVPhoiwb9mE/YAt2e2ZOPCI/AAAAAAAAKWM/w1yUykNLbWcCcKnpLbLkRGIrLYvnG7kvgCNcBGAsYHQ/w640-h426/087%2BIMG_5352.jpg" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Św. Anna Samotrzecia, rzeźba z 1496, znajdująca się na
fasadzie zachodniej.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-qWkrNE-MqHw/YAt2fcaG44I/AAAAAAAAKWU/NHKfPTMXgn8oEQplXRCbmBgRvO61F_FEQCNcBGAsYHQ/s2048/088%2BIMG_5353.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-qWkrNE-MqHw/YAt2fcaG44I/AAAAAAAAKWU/NHKfPTMXgn8oEQplXRCbmBgRvO61F_FEQCNcBGAsYHQ/w426-h640/088%2BIMG_5353.jpg" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span face=""Calibri","sans-serif"" style="font-size: 11pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: PL; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-SA; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US; mso-fareast-theme-font: minor-latin; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">Fragment
rzeźby Anny Samotrzeciej z wyrytą datą wykonania dzieła.</span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span face=""Calibri","sans-serif"" style="font-size: 11pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: PL; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-SA; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US; mso-fareast-theme-font: minor-latin; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-BNnwZCRQ74c/YAt2fOErJOI/AAAAAAAAKWQ/c8JWBlt6vlcn5etGMv8iedVa9Qiwe1WDgCNcBGAsYHQ/s2048/089%2BIMG_5354.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1595" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-BNnwZCRQ74c/YAt2fOErJOI/AAAAAAAAKWQ/c8JWBlt6vlcn5etGMv8iedVa9Qiwe1WDgCNcBGAsYHQ/w498-h640/089%2BIMG_5354.jpg" width="498" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Detal z rzeźby Anny Samotrzeciej. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-GBqy6JF2vA4/YAt2p_xFeaI/AAAAAAAAKWc/AV07oPte8yQ4W5dBn-V4PNakFbZWK0RcACNcBGAsYHQ/s2048/090%2BIMG_5363.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-GBqy6JF2vA4/YAt2p_xFeaI/AAAAAAAAKWc/AV07oPte8yQ4W5dBn-V4PNakFbZWK0RcACNcBGAsYHQ/w426-h640/090%2BIMG_5363.jpg" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Figura św. Jana Nepomucena z 1727.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-Rpl8oGxpQk8/YAt2rSIdEvI/AAAAAAAAKWg/4FFVFCyzevUfFMS3-jIIn21JubwQXLi9wCNcBGAsYHQ/s2048/091%2BIMG_5362.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1205" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-Rpl8oGxpQk8/YAt2rSIdEvI/AAAAAAAAKWg/4FFVFCyzevUfFMS3-jIIn21JubwQXLi9wCNcBGAsYHQ/w376-h640/091%2BIMG_5362.jpg" width="376" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Motyw zrzucenia św. Jana Nepomucena do Wełtawy z Mostu
Karola (na cokole figury).</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-YIonehJwiV4/YAt2rk5tSQI/AAAAAAAAKWk/DCU0zMqY1sshlLYpd3LXJz4FzNFcL8UAACNcBGAsYHQ/s2048/092%2BIMG_6637.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-YIonehJwiV4/YAt2rk5tSQI/AAAAAAAAKWk/DCU0zMqY1sshlLYpd3LXJz4FzNFcL8UAACNcBGAsYHQ/w426-h640/092%2BIMG_6637.jpg" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">Nieczytelna płyta nagrobna przy kościele.</div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-4uGDNeXWYU8/YAt2xk3IznI/AAAAAAAAKWw/OkZ2nS53M1wBB3UPmACzbPWhiKck5RKOACNcBGAsYHQ/s2048/093%2BIMG_6638.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-4uGDNeXWYU8/YAt2xk3IznI/AAAAAAAAKWw/OkZ2nS53M1wBB3UPmACzbPWhiKck5RKOACNcBGAsYHQ/w426-h640/093%2BIMG_6638.jpg" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Kolejna zamazana płyta nagrobna przy kościele.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-Zky1zzqdhWY/YAt21_AjI_I/AAAAAAAAKW0/WbLhMOQ3zeAlP36jLAvtm6Cc6bKf7JOXACNcBGAsYHQ/s2048/095%2BIMG_5343.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1418" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-Zky1zzqdhWY/YAt21_AjI_I/AAAAAAAAKW0/WbLhMOQ3zeAlP36jLAvtm6Cc6bKf7JOXACNcBGAsYHQ/w444-h640/095%2BIMG_5343.jpg" width="444" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Epitafium Barbary Stencel (zm. 1551)</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-izqfy-GxLto/YAt22qML1CI/AAAAAAAAKW4/KLvQfXMknioXYEMWziPYd0sWAW3Q5EGJwCNcBGAsYHQ/s2048/096%2BIMG_5347.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1443" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-izqfy-GxLto/YAt22qML1CI/AAAAAAAAKW4/KLvQfXMknioXYEMWziPYd0sWAW3Q5EGJwCNcBGAsYHQ/w450-h640/096%2BIMG_5347.jpg" width="450" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Wspólne epitafium rajców Mathiasa Tschindera (zm. 1521) i
jego żony, oraz Sebastiana Tschindera (zm. 1565) i jego żony. </p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-tjJdTHuVC1c/YAt27zYRPwI/AAAAAAAAKXE/r3vKSMNrrp8HPfz3ojacBz55-8QUibrXACNcBGAsYHQ/s2048/097%2BIMG_5344_1.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1242" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-tjJdTHuVC1c/YAt27zYRPwI/AAAAAAAAKXE/r3vKSMNrrp8HPfz3ojacBz55-8QUibrXACNcBGAsYHQ/w388-h640/097%2BIMG_5344_1.jpg" width="388" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span face=""Calibri","sans-serif"" style="font-size: 11pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: PL; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-SA; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US; mso-fareast-theme-font: minor-latin; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">Epitafium
ze ściany północnej kościoła.</span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span face=""Calibri","sans-serif"" style="font-size: 11pt; line-height: 115%; mso-ansi-language: PL; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-SA; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-language: EN-US; mso-fareast-theme-font: minor-latin; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-ahA2PfuAXMk/YAt3DIFx4YI/AAAAAAAAKXQ/anvMJkYUBQYkIaeFv9YzHdTsOKI3IY53QCNcBGAsYHQ/s2048/098%2BIMG_5346.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1420" data-original-width="2048" height="444" src="https://1.bp.blogspot.com/-ahA2PfuAXMk/YAt3DIFx4YI/AAAAAAAAKXQ/anvMJkYUBQYkIaeFv9YzHdTsOKI3IY53QCNcBGAsYHQ/w640-h444/098%2BIMG_5346.jpg" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Niezidentyfikowany herb z epitafium.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-g7gyL4JKMmQ/YAt3CqCKp6I/AAAAAAAAKXM/p25hhys85tQF2aRas-EMsAnzuJdM0MnhQCNcBGAsYHQ/s2048/099%2BIMG_5269.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-g7gyL4JKMmQ/YAt3CqCKp6I/AAAAAAAAKXM/p25hhys85tQF2aRas-EMsAnzuJdM0MnhQCNcBGAsYHQ/w426-h640/099%2BIMG_5269.jpg" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Katedra świdnicka widziana z wieży ratusza.</p></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-VMTT2TkhEWU/YAt3FpAnydI/AAAAAAAAKXU/FgiZ8EHxknkHwX8WRDqQEP1W_-DqVWGygCNcBGAsYHQ/s2048/100%2BIMG_5241.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-VMTT2TkhEWU/YAt3FpAnydI/AAAAAAAAKXU/FgiZ8EHxknkHwX8WRDqQEP1W_-DqVWGygCNcBGAsYHQ/w640-h426/100%2BIMG_5241.jpg" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><p class="MsoNormal">Katedra świdnicka jako dominanta w panoramie Świdnicy. Widok
z wieży ratusza. </p></div><p></p>Alberthttp://www.blogger.com/profile/03185845812711575048noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-6183496283314721082.post-75103728341956007512021-01-19T13:41:00.000-08:002021-01-19T13:41:10.829-08:00Kanon Krajoznawczy Polski. Obiekt nr 1: Grudziądz - zespół spichrzów nad Wisłą. <p>Zagłębiłem się w swoim archiwum fotografii, wykonywanych
przez ostatnie lata w różnych stronach kraju. Będę co jakiś czas wrzucał krótkie
(na fb) i nieco dłuższe (na blogu) fotorelacje z ciekawszych miejsc, jakie
zdarzyło mi się odwiedzić. Zacznę od obiektów z Kanonu Krajoznawczego Polski (listy
wybranych, najciekawszych obiektów w Polsce, stworzonej przez PTTK). </p><p><br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-s27_FbA9MG4/YAdCeQhelZI/AAAAAAAAKHo/0BQlIigJ0-cCTI4mk2dPIgSJg465filxQCNcBGAsYHQ/s2048/IMG_7086_1b.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-s27_FbA9MG4/YAdCeQhelZI/AAAAAAAAKHo/0BQlIigJ0-cCTI4mk2dPIgSJg465filxQCNcBGAsYHQ/w640-h426/IMG_7086_1b.jpg" width="640" /></a></div><span style="font-size: 11pt; line-height: 115%;"><span style="font-family: times;">Na
początek – Grudziądz, miasto o zupełnie wyjątkowej panoramie, zdominowanej
przez średniowieczną zabudowę. Zdjęcia wykonane w dniach 2017-04-13 i 2017-06-02.</span></span><div><span style="font-family: Calibri, sans-serif;"><span style="font-size: 14.6667px;"><br /></span></span></div><div><div class="separator" style="clear: both; font-family: Calibri, sans-serif; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-GcZjsZC5Av4/YAdF-ihf5LI/AAAAAAAAKJ4/8IH3bmEqnaABI06cOUkxUkHtsLjnDalVgCNcBGAsYHQ/s2048/IMG_7094e.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-GcZjsZC5Av4/YAdF-ihf5LI/AAAAAAAAKJ4/8IH3bmEqnaABI06cOUkxUkHtsLjnDalVgCNcBGAsYHQ/w640-h426/IMG_7094e.jpg" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="text-align: left;"><span style="font-family: times;"><br /></span></span></div></div><div><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><span style="text-align: left;"><span style="font-family: times;">Położony na prawym brzegu Wisły, był jednym z
najważniejszych portów rzecznych już w czasach państwa krzyżackiego. </span></span></div></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><span style="text-align: left;"><span style="font-family: times;"><br /></span></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><span style="text-align: left;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-v130whcP-i8/YAdH6lGcz7I/AAAAAAAAKKE/pC1onUz63Goi0SwE0jrQPAopfrIRiiRGQCNcBGAsYHQ/s2048/IMG_7099.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1178" data-original-width="2048" height="368" src="https://1.bp.blogspot.com/-v130whcP-i8/YAdH6lGcz7I/AAAAAAAAKKE/pC1onUz63Goi0SwE0jrQPAopfrIRiiRGQCNcBGAsYHQ/w640-h368/IMG_7099.jpg" width="640" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: left;"><p class="MsoNormal">Wyjątkowego rysu nadają miastu spichlerze, wznoszące
się nad brzegiem Wisły. Co prawda, same budynki są w większości nieco młodsze,
ale całe założenie ma genezę średniowieczną. Spichlerze powstały w drugiej
połowie XIV w. i, poza pełnieniem funkcji magazynowych, związanych z tutejszym
portem, weszły w skład fortyfikacji miejskich, których elementem jest też
widoczna na zdjęciu Brama Wodna (XV w.). </p></div><span style="font-family: times;"><br /></span></span><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-5aSf_GGblLs/YAdIiooNoVI/AAAAAAAAKKM/0yQasNbMFc80yj2lYKT8LejKTv9OwYpyQCNcBGAsYHQ/s2048/IMG_7135.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-5aSf_GGblLs/YAdIiooNoVI/AAAAAAAAKKM/0yQasNbMFc80yj2lYKT8LejKTv9OwYpyQCNcBGAsYHQ/w640-h426/IMG_7135.jpg" width="640" /></a></div><p class="MsoNormal">Większość spichlerzy została mniej lub bardziej zniszczona
na przestrzeni wieków – to co widoczne jest obecnie, to efekty odbudowy i remontów,
prowadzonych od XVII w (dużą część stanowią budynki przebudowane w XIX w.).</p><p class="MsoNormal"></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-1VZhhTsDKYA/YAdKc4HfVjI/AAAAAAAAKKY/uXh6M_EBdY4wc10lLhGz-K6I1Yzq1btZQCNcBGAsYHQ/s2048/IMG_7112%2Bnr13.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-1VZhhTsDKYA/YAdKc4HfVjI/AAAAAAAAKKY/uXh6M_EBdY4wc10lLhGz-K6I1Yzq1btZQCNcBGAsYHQ/w426-h640/IMG_7112%2Bnr13.jpg" width="426" /></a></div><p></p><p class="MsoNormal">W przyziemiu niektórych spichlerzy widać ich oryginalne,
średniowieczne fragmenty, wyróżniające się gotyckim wątkiem ceglanym.</p><p class="MsoNormal"></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-x_X8e9Y8920/YAdL8jdrylI/AAAAAAAAKKk/Na_Ku7w3Hqse89_Td-Ptf02d2sRq49YJwCNcBGAsYHQ/s2048/IMG_7125%2Bnr45.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-x_X8e9Y8920/YAdL8jdrylI/AAAAAAAAKKk/Na_Ku7w3Hqse89_Td-Ptf02d2sRq49YJwCNcBGAsYHQ/w426-h640/IMG_7125%2Bnr45.jpg" width="426" /></a></div><p></p><p class="MsoNormal">Duża część spichlerzy z okresu średniowiecza została spalona
w czasie potopu szwedzkiego, pozostała zastąpiona w XVII i XVIII w. nowszymi
budowlami. Tutaj spichlerz z tego okresu (nr 45). </p><p class="MsoNormal"> </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-0wyscQXOJnI/YAdMXHYgxyI/AAAAAAAAKKs/tTmi8ZWHEj8CpyT5evPSdVl1VEfm9UUJACNcBGAsYHQ/s2048/IMG_7116%2Bnr29.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-0wyscQXOJnI/YAdMXHYgxyI/AAAAAAAAKKs/tTmi8ZWHEj8CpyT5evPSdVl1VEfm9UUJACNcBGAsYHQ/w426-h640/IMG_7116%2Bnr29.jpg" width="426" /></a></div>Niektóre ze spichlerzy pełnią dziś funkcję mieszkalną. Tu jeden z nich - nr 29, przebudowany w XIX w.<p></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-fBW_i_yPtYM/YAdNiWcSEaI/AAAAAAAAKK4/U6b0rofMHlAOChVSANiyhJA2DLYSXVzwQCNcBGAsYHQ/s2048/IMG_1196.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-fBW_i_yPtYM/YAdNiWcSEaI/AAAAAAAAKK4/U6b0rofMHlAOChVSANiyhJA2DLYSXVzwQCNcBGAsYHQ/w426-h640/IMG_1196.jpg" width="426" /></a></div>Od strony miasta spichlerze są znacznie niższe - niektóre nawet parterowe, ale dzięki obecności zbocza doliny Wisły od strony rzeki wznoszą się na kilka kondygnacji. Na pierwszym planie pomnik ułana z dziewczyną (2008). </div><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-jqq5Qhd_ygc/YAdO1_wmdCI/AAAAAAAAKLE/qN3777Yfiycw1u4e_KSK9USwl22MGjCTQCNcBGAsYHQ/s2048/IMG_7108%2BSpichrz%2B9%2Bi%2BBrama%2BWodna.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-jqq5Qhd_ygc/YAdO1_wmdCI/AAAAAAAAKLE/qN3777Yfiycw1u4e_KSK9USwl22MGjCTQCNcBGAsYHQ/w426-h640/IMG_7108%2BSpichrz%2B9%2Bi%2BBrama%2BWodna.jpg" width="426" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: left;">Brama wodna i spichrz nr 9 (ul. Spichrzowa nr 9)</div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-2L4zZBBbgSs/YAdO5XRiG6I/AAAAAAAAKLI/gaTHf3LX69ciYGbcZBvWQh3UPhyW3qTOQCNcBGAsYHQ/s2048/IMG_1232%2BBrama%2BWodna.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1463" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-2L4zZBBbgSs/YAdO5XRiG6I/AAAAAAAAKLI/gaTHf3LX69ciYGbcZBvWQh3UPhyW3qTOQCNcBGAsYHQ/w458-h640/IMG_1232%2BBrama%2BWodna.jpg" width="458" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">Brama wodna</div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-HCO7gtGW0UY/YAdO_RJWayI/AAAAAAAAKLM/gdejaujULQ4bXGTl6TJydEOJtVtO3DkRgCNcBGAsYHQ/s2048/IMG_7113%2Bnr%2B9%2Bi%2B11.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1432" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-HCO7gtGW0UY/YAdO_RJWayI/AAAAAAAAKLM/gdejaujULQ4bXGTl6TJydEOJtVtO3DkRgCNcBGAsYHQ/w448-h640/IMG_7113%2Bnr%2B9%2Bi%2B11.jpg" width="448" /></a></div><div style="text-align: center;">Spichrze nr 9 i 11</div><div style="text-align: center;"><br /></div><div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-NmBXru_Rcpg/YAdPEQXrLoI/AAAAAAAAKLQ/Ima7cZGumQcYdtoGhhFggpwzMtucDuVxACNcBGAsYHQ/s2048/IMG_7115%2Bnr%2B15.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1365" data-original-width="2048" height="426" src="https://1.bp.blogspot.com/-NmBXru_Rcpg/YAdPEQXrLoI/AAAAAAAAKLQ/Ima7cZGumQcYdtoGhhFggpwzMtucDuVxACNcBGAsYHQ/w640-h426/IMG_7115%2Bnr%2B15.jpg" width="640" /></a></div><div style="text-align: center;">Gotyckie przyziemie spichrza nr 15</div><div style="text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-Pn76tV6lh0M/YAdPLyCWhPI/AAAAAAAAKLY/Do5jST8GIpce8hkOuuUBGQciApJrH1UCQCNcBGAsYHQ/s2048/IMG_7126%2Bnr45.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-Pn76tV6lh0M/YAdPLyCWhPI/AAAAAAAAKLY/Do5jST8GIpce8hkOuuUBGQciApJrH1UCQCNcBGAsYHQ/w426-h640/IMG_7126%2Bnr45.jpg" width="426" /></a></div><div style="text-align: center;">Spichlerz nr 45</div><div style="text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-RmG1WZjnvLU/YAdPQV1wmWI/AAAAAAAAKLg/jwyPE56NCa4f_UsEVx4NOKZCCelGRK_YwCNcBGAsYHQ/s2048/IMG_7127_1%2Bnr47.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1338" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-RmG1WZjnvLU/YAdPQV1wmWI/AAAAAAAAKLg/jwyPE56NCa4f_UsEVx4NOKZCCelGRK_YwCNcBGAsYHQ/w418-h640/IMG_7127_1%2Bnr47.jpg" width="418" /></a></div><div style="text-align: center;">Spichlerz nr 47</div><div style="text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-EkJuALNwiEQ/YAdPYUnNrDI/AAAAAAAAKLo/4GRp4732t1gfjzsaKpxaKvtBIBtFvpNnwCNcBGAsYHQ/s2048/IMG_7132_1%2Bnr3.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-EkJuALNwiEQ/YAdPYUnNrDI/AAAAAAAAKLo/4GRp4732t1gfjzsaKpxaKvtBIBtFvpNnwCNcBGAsYHQ/w426-h640/IMG_7132_1%2Bnr3.jpg" width="426" /></a></div><div style="text-align: center;">Spichlerz nr 53</div><div style="text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-3Ga8yLYbKGI/YAdPdQCsF6I/AAAAAAAAKLw/zQ-X8VXzHgwMQfvAWozxlDa58-2UpwS2gCNcBGAsYHQ/s2048/IMG_7128_1.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-3Ga8yLYbKGI/YAdPdQCsF6I/AAAAAAAAKLw/zQ-X8VXzHgwMQfvAWozxlDa58-2UpwS2gCNcBGAsYHQ/w426-h640/IMG_7128_1.jpg" width="426" /></a></div><div style="text-align: center;">Spichlerze nr 40-45</div><div style="text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-b5A3CnjHF_E/YAdPfjpMeTI/AAAAAAAAKL0/6HdjWOrx8Q0nRSr3pqWVWzXO2QCoTmh9QCNcBGAsYHQ/s2048/IMG_7118_1.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1303" data-original-width="2048" height="408" src="https://1.bp.blogspot.com/-b5A3CnjHF_E/YAdPfjpMeTI/AAAAAAAAKL0/6HdjWOrx8Q0nRSr3pqWVWzXO2QCoTmh9QCNcBGAsYHQ/w640-h408/IMG_7118_1.jpg" width="640" /></a></div><div style="text-align: center;">Spichlerze w środkowej części Nadbrzeża Wiślanego</div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-yHOAlP_Fc2k/YAdPkVPyo-I/AAAAAAAAKL8/X2vNEmyfxrUQUE8JiyJ4TlIJa58e9epNgCNcBGAsYHQ/s2048/IMG_7121.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-yHOAlP_Fc2k/YAdPkVPyo-I/AAAAAAAAKL8/X2vNEmyfxrUQUE8JiyJ4TlIJa58e9epNgCNcBGAsYHQ/w426-h640/IMG_7121.jpg" width="426" /></a></div><div style="text-align: center;">Spichlerze nr 45 i 47</div><div style="text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-UKmH10dDz_E/YAdPnKopODI/AAAAAAAAKMA/wa6U5CUTKRgg_rABnziNLkc4dA0qHER2ACNcBGAsYHQ/s2048/IMG_7109.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1365" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-UKmH10dDz_E/YAdPnKopODI/AAAAAAAAKMA/wa6U5CUTKRgg_rABnziNLkc4dA0qHER2ACNcBGAsYHQ/w426-h640/IMG_7109.jpg" width="426" /></a></div><div style="text-align: center;">Na pierwszym planie - spichlerz nr 9, przez niektórych utożsamiany z pierwszym spichlerzem, wybudowanym w Grudziądzu w roku 1364 (spichrzem kupca Bornwalda)</div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div style="text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://1.bp.blogspot.com/-i8lCPkYiBug/YAdP2rZ05oI/AAAAAAAAKMY/uzW_K80rj5E3wVffeBC8AuOcWndSlTREQCNcBGAsYHQ/s2048/IMG_7106a.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1349" data-original-width="2048" height="422" src="https://1.bp.blogspot.com/-i8lCPkYiBug/YAdP2rZ05oI/AAAAAAAAKMY/uzW_K80rj5E3wVffeBC8AuOcWndSlTREQCNcBGAsYHQ/w640-h422/IMG_7106a.jpg" width="640" /></a></div><div style="text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><div style="text-align: center;"><br /></div><p class="MsoNormal" style="text-align: center;"><br /></p><p class="MsoNormal" style="text-align: center;"> </p></div><div><div style="text-align: center;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 14.6667px;"><br /></span></div><p style="text-align: center;"><br /></p></div></div>Alberthttp://www.blogger.com/profile/03185845812711575048noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6183496283314721082.post-46844846911561783792017-02-18T09:02:00.003-08:002017-02-18T09:08:51.000-08:00Nowogard. Część I - dzieje miasta Naugard/Nowogard<div style="text-align: justify;">
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:DoNotShowRevisions/>
<w:DoNotPrintRevisions/>
<w:DoNotShowMarkup/>
<w:DoNotShowComments/>
<w:DoNotShowInsertionsAndDeletions/>
<w:DoNotShowPropertyChanges/>
<w:HyphenationZone>21</w:HyphenationZone>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>PL</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:DontVertAlignCellWithSp/>
<w:DontBreakConstrainedForcedTables/>
<w:DontVertAlignInTxbx/>
<w:Word11KerningPairs/>
<w:CachedColBalance/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--></div>
<div style="text-align: justify;">
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:Standardowy;
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin-top:0cm;
mso-para-margin-right:0cm;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0cm;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:"Times New Roman";
mso-fareast-theme-font:minor-fareast;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;}
</style>
<![endif]-->
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://2.bp.blogspot.com/-9NpE9-klSqo/WKhvj9hhVpI/AAAAAAAACJA/uYADlvz1nI4bMOu6RZlXdox15qZKrBDOwCEw/s1600/Nowogard%2B-%2BKo%25C5%259Bci%25C3%25B3%25C5%2582%2BWniebowzi%25C4%2599cia%2BNMP.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="464" src="https://2.bp.blogspot.com/-9NpE9-klSqo/WKhvj9hhVpI/AAAAAAAACJA/uYADlvz1nI4bMOu6RZlXdox15qZKrBDOwCEw/s640/Nowogard%2B-%2BKo%25C5%259Bci%25C3%25B3%25C5%2582%2BWniebowzi%25C4%2599cia%2BNMP.jpg" width="640" /></a></div>
<br />
<span style="mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">Wróciłem właśnie z pierwszego w tym roku, dalszego wyjazdu w
Polskę. Wycieczka była niespodziewanie wiosenna, gdyż znalazłem się na Pomorzu
Zachodnim, w momencie kiedy w przepychankach między zimą a wiosną, szala
przechyliła się właśnie na stronę wiosny. Odwiedziłem kilka miejscowości
powiatu goleniowskiego i fragmenty puszczy goleniowskiej. Szczególne wrażenie
wywarł na mnie właśnie Nowogard i wrażenie to okazało się na tyle silne, że
postanowiłem powrócić do tego bloga, z myślą o spisywaniu co ciekawszych
odbytych przeze mnie wędrówek poza Sudety. Zwykle zapoznaję się<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>z historią odwiedzonych miejscowości i myślę
że tutaj jest dobre miejsce na opracowanie wyników takiej własnej kwerendy
historycznej. Służy to zarówno mi, jako zebranie różnych wygrzebanych informacji
w całość, jak i - mam nadzieję - tym, którzy znajdą się w opisywanych przeze
mnie okolicach i zapragną poświęcić nieco uwagi na ich bliższe poznanie. Zwykle
staram się dodać coś od siebie, żeby opis nie był jedynie powtórzeniem rozproszonych
w różnych źródłach informacji. Z racji mojej specjalizacji, będą to najczęściej
ciekawostki przyrodnicze, choć zwracam też uwagę na wszelkie smaczki
krajoznawcze, czyli na wszystko to, co składa się na „lice ziemi”. Jako że
spisanie poniższych dziejów Nowogardu okazało się dłuższe niż myślałem, zdecydowałem
się podzielić wpis o tym mieście na kilka części. Zatem ta niech będzie swego
rodzaju zapoznaniem się z miastem i w ogóle ziemią nowogardzką, a następne
wpisy przeznaczę na bliższe przyjrzenie się walorom krajoznawczym. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<b><span style="mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">Historia miasta</span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">Początek miastu dał gród, wzniesiony prawdopodobnie już u schyłku
epoki brązu, a we wczesnym średniowieczu używany przez Pomorzan, należących do
któregoś z tutejszych licznych plemion. Po raz pierwszy włączony przejściowo do
państwa Piastów krótko przed rokiem 1000, jednak plemiona pomorskie, niechętne
wobec nowej wiary chrześcijańskiej, uniezależniły się jeszcze na długie lata.
Dopiero w czasach Bolesława Krzywoustego i misji chrystianizacyjnej św. Ottona
z Bambergu (1124), konwersja Pomorza zakończyła się sukcesem. Powstały najpierw
liczne stacje misyjne, w których udzielano chrztu (prawdopodobnie taka istniała
również w Nowogardzie, a wkrótce później wzniesiono romański kościół), a w
końcu powołano nowe biskupstwo z siedzibą w Wolinie; po jego zniszczeniu w
czasie najazdów duńskich, zostało przeniesione do Kamienia Pomorskiego (1188).
Biskupstwo to podlegało bezpośrednio Rzymowi.<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>Nastąpił wówczas proces uniezależniania się biskupów od książąt
pomorskich, wiążący się z przejmowaniem dużych obszarów na Pomorzu. Okoliczne
ziemie wraz z grodem Nowogard zostały przekazane biskupowi kamieńskiemu
Hermanowi von Gleichen w roku 1268, przez księcia szczecińskiego Barnima I.
Dokument potwierdzający to nadanie jest najstarszym dokumentem
wymieniającym<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Nowogard jako gród. W 1274
Herman von Gleichen, w ramach planów kolonizacji terenów biskupstwa, opustoszałych po wojnach
polsko-duńskich, osadza w nowogardzkim grodzie swego
krewnego – Ottona I von Everstein (Eberstein) ze znamienitego rodu
hrabiowskiego. Nadaje mu również 6 wsi w okolicy (Miętno, Orzechowo, Glicko,
Sikorki, Wołowiec i Długołęka). Otton I von Everstein miał wśród wielu
znamienitych przodków również Piastów, gdyż był prawnuczkiem Ryksy Śląskiej,
córki Władysława Wygnańca. Stryj Ottona miał się posługiwać pieczęcią rycerską
z przedstawieniem połączonych herbów Piastów śląskich i Eversteinów.</span><br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://1.bp.blogspot.com/-Dpb8nQRIW30/WKhzgQPzazI/AAAAAAAACJM/5ifhbOTNDaYZdJSe7zqrk5lmHQjeHtQOACLcB/s1600/Nowogard%2B-%2Bchrzcielnica.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="464" src="https://1.bp.blogspot.com/-Dpb8nQRIW30/WKhzgQPzazI/AAAAAAAACJM/5ifhbOTNDaYZdJSe7zqrk5lmHQjeHtQOACLcB/s640/Nowogard%2B-%2Bchrzcielnica.jpg" width="640" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> <i>Jedna z dwóch nowogardzkich chrzcielnic pochodzących z okresu początków biskupstwa kamieńskiego</i></span><br />
<br />
</div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">Po przybyciu do Nowogardu, Otton I rozpoczął akcję kolonizacyjną,
ściągając na swą ziemię osadników niemieckich. Osada w sąsiedztwie grodu,
położona na przewężeniu między dwoma jeziorami, zaczęła szybko nabierać cech
miejskich. Centrum osady, wyznaczane dotąd przez romańską świątynię, zostało
przesunięte nieco na południowy wschód, gdzie wytyczono główny plac targowy, a
wokół niego wznosić zaczęły się domy kupców i rzemieślników. Spośród tej
ludności już w ostatniej dekadzie XIII w. mogła wykształcić się rada miejska,
zależna bezpośrednio, lub pośrednio (poprzez wójta) od hrabiego von Everstein,
który w miejscu grodu rozpoczął budowę zamku, jako swej siedziby. Siedzibą rady
miejskiej stał się gotycki ratusz, wybudowany na początku XIV w. na środku
placu targowego (rynku). Od początków XIV w. rozpoczęto także przebudowę
romańskiego kościoła na większy, gotycki (ukończony w 1334). Równocześnie
rozpoczęto wnoszenie murów miejskich, a ich budowa zakończyła się ok. 1360. Dzięki
tym zmianom, osada uzyskała prawa miejskie na prawie lubeckim, nadane 30
kwietnia 1309. </span><br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://3.bp.blogspot.com/-6vyKoic1xhY/WKhvnxm5a-I/AAAAAAAACJA/JY1-Ig0o42A12ZxZkSYVOxCy2vlrY4xigCEw/s1600/Nowogard%2B-%2BZamek.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="464" src="https://3.bp.blogspot.com/-6vyKoic1xhY/WKhvnxm5a-I/AAAAAAAACJA/JY1-Ig0o42A12ZxZkSYVOxCy2vlrY4xigCEw/s640/Nowogard%2B-%2BZamek.jpg" width="640" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> <i>W miejscu dzisiejszego zakładu karnego znajdował się najpierw gród, który dał początek miastu, a następnie zamek jego właścicieli - rodu von Everstein. </i></span><br />
<br />
</div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">Jeszcze w latach 70-tych XIV w. miasto, a zwłaszcza okoliczne wsie
ucierpiały w wyniku walk jakie prowadził sojusz Eversteinów z Borkami i Dewitzami
przeciwko Wedlom. Spory zakończyła ugoda zawarta w Nowogardzie w 1376. </span><br />
<br />
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">Przez kolejne stulecia miasto nie rozwinęło się zbytnio i było
jednym z mniejszych ośrodków miejskich na Pomorzu. Eversteinowie przez cały
okres władania na tych ziemiach nie dopuścili do uniezależnienia się rady
miejskiej od ich zwierzchności. W 1467 nieznacznie rozszerzyli uprawnienia
mieszczan, przyznając im dwie trzecie dochodów z sądownictwa, prawo połowów na
jeziorach (tylko małymi sieciami), prawo do użytkowania trzciny i do określonej
ilości drewna z okolicznych lasów. Jeszcze w XVI w. hrabiowie von Everstein
mieli prawo do wyboru rady miejskiej i burmistrza, a także do nich należały
decyzje o przyjęciu do miasta obcych przybyszów i nadania im praw mieszkańców
miasta. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://2.bp.blogspot.com/-Bdi7GpKaySY/WKhvq3wtHpI/AAAAAAAACJA/YjYO79NvgPoX5Y4oJs9ZZz9Dhicc023ugCEw/s1600/Nowogard%2B-%2Bmury.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="464" src="https://2.bp.blogspot.com/-Bdi7GpKaySY/WKhvq3wtHpI/AAAAAAAACJA/YjYO79NvgPoX5Y4oJs9ZZz9Dhicc023ugCEw/s640/Nowogard%2B-%2Bmury.jpg" width="640" /></a> </div>
<div style="text-align: center;">
<span style="mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-spacerun: yes;"> <i>Mury miejskie Nowogardu, dziś zachowane w małym fragmencie, w swej długiej historii przebyły wiele wojen.</i></span></span><br />
<br />
</div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">W roku 1559 wielki pożar trawi prawie całe miasto. Powolna, ale
sukcesywna odbudowa wprowadza miasto w okres rozwoju. Formują się pierwsze
organizacje cechowe, spośród których jednym z lepiej prosperujących miał być
cech pantoflarzy, wyrabiających drewniane chodaki. Poza nim istnieją jeszcze
cechy krawców, kowali, płócienników. Rozwój mieszczaństwa niesie ze sobą coraz <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>silniejsze dążenia, skierowane na uniezależnienie
się od zwierzchnictwa Eversteinów, skutkiem czego są długoletnie spory, w
czasie których doszło m.in. do<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>uwięzienia burmistrza przez Albrechta von Eversteina. Porozumienie
wypracowane zostaje w 1626 roku, z korzyścią dla miasta, które od tej pory może
samo wybierać radę miejską i burmistrza. Niestety ten pomyślny dla Nowogardu
rozwój wydarzeń zostaje przerwany wojną trzydziestoletnią (1618-1648), która w
roku 1627 dotarła do miasta. </span><br />
<br />
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">Pod koniec 1627 roku w Nowogardzie zakwaterowały się wojska
Albrechta von Wallensteina, w celu wzmocnienia Pomorza Zachodniego przed
spodziewanym atakiem Duńczyków sprzymierzonych ze Szwedami. Miasto ponosiło
straty nie tylko finansowe, związane z utrzymaniem garnizonu, ale również
materialne i duchowe – okupujące Nowogard wojska cesarskie dopuszczały się
rozbojów i terroru na mieszkańcach, a z winy żołnierzy wybuchł pożar, który
pochłonął blisko połowę budynków w mieście. W 1630 roku Nowogard zostaje
zdobyty przez Szwedów, którzy stacjonowali tu jeszcze w 1640 roku, kiedy to
kolejny wielki pożar zamienił w pożogę całe miasto. Jedynymi budynkami jakie
ocalały był kościół, probostwo i ewangelicka szkoła parafialna. Szwedzi zajęli
wówczas kościół, urządzając w nim swoją główną siedzibę. W czasie wojny miasto
dodatkowo dwukrotnie nawiedziła epidemia dżumy. Pod koniec działań wojennych
Nowogard jest prawie zupełnie wyludniony – ci z mieszkańców, którzy uniknęli
śmierci w wyniku pożarów, zarazy czy głodu opuścili miasto, chroniąc się w
pobliskich wsiach i powrócili dopiero po zawarciu pokoju w 1648. </span><br />
<br />
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">Na mocy kończącego wojnę trzydziestoletnią pokoju westfalskiego
hrabstwo nowogardzkie wraz z całym biskupstwem kamieńskim i Pomorzem Tylnym
otrzymuje elektor Brandenburgii. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">W 1663 umiera ostatni męski przedstawiciel rodu Eversteinów z
Nowogardu – Ludwig Christoph von Everstein. Hrabstwo przechodzi na ręce <span style="mso-bidi-font-weight: bold;">Ernesta Bogusława von Croy,<b> </b>byłego
biskupa kamieńskiego. Ten umiera w 1684, a cały majątek nowogardzki staje się
własnością elektorów brandenburskich. </span></span><br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://1.bp.blogspot.com/-rbsZxSOT7-c/WKhvqCwWwmI/AAAAAAAACJA/SsMGkHtIhIgrKiKz_DuFWw9rxv8xIVHmACEw/s1600/Nowogard%2B-%2Bherb.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="640" src="https://1.bp.blogspot.com/-rbsZxSOT7-c/WKhvqCwWwmI/AAAAAAAACJA/SsMGkHtIhIgrKiKz_DuFWw9rxv8xIVHmACEw/s640/Nowogard%2B-%2Bherb.jpg" width="468" /></a></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br />
<span style="mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-font-weight: bold; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">U schyłku XVII w. miasto przeżywa
jeszcze dwie duże tragedie. Pierwszą okazał się przemarsz wojsk szwedzkich,
wkraczających do Brandenburgii w czasie wojny skańskiej w 1675, kiedy to
żołnierze splądrowali miasto i spalili zamek Eversteinów. Drugim kataklizmem
był pożar, który wybuchł 4 czerwca 1699, kiedy ogień w przeciągu trzech godzin
strawił niemal całe miasto, oszczędzając jedynie kościół. Po tej katastrofie
zabroniono w Nowogardzie krycia dachów słomą, nakazując stosowanie dachówki. </span><br />
<br />
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-font-weight: bold; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">Od początku XVIII wieku, po raz kolejny
miasto zaczęło się rozwijać. Podstawą gospodarki było tu rolnictwo, poza tym
istniało chałupnicze tkactwo lniane, a rzemieślnicy skupiali się w różnych
cechach. Z tego czasu pochodzi ciekawa wzmianka kronikarska, mówiąca o tym, że
skarb państwa nagrodził premią finansową nowogardzkie bractwo strzeleckie
(utworzone jeszcze przez </span><span style="mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">Ludwika III von Everstein w końcu XVI w.) za
oczyszczanie okolic Nowogardu z „wilków i innych szkodników”. </span><br />
<br />
<span style="mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-font-weight: bold; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">Ten okres wzrostu przerwała kolejna wojna,
zwana siedmioletnią, kiedy oddziały rosyjskie w czasie pochodu w głąb królestwa
pruskiego zajęły Nowogard w roku 1761. Niedługo potem prusacy zdołali odbić
miasto, jednak w toku walk spaleniu uległy przedmieścia, całkowicie znikła
wówczas część przedmieścia gryfickiego, położona bezpośrednio pod Bramą Gryficką.
Uszkodzeniu uległ również kościół. </span><br />
<br />
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">Po wojnie siedmioletniej rozpoczyna się jeden z lepszych okresów
rozwoju miasta, powstaje urząd pocztowy, fabryka soli,<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>garbarnia (która została jednak zamknięta
przez radę miasta w 1767, z powodu odprowadzania znacznej ilości ścieków do
okolicznych jezior, co skutkowało masowym wymieraniem ryb), manufaktura tkacka
Kameke z 11 krosnami tkackimi, zbudowano nową szkołę, udoskonalono przepisy
przeciwpożarowe. Miasto liczyło w tym czasie (lata 60-te) 147 domów
mieszkalnych i 726 osób, w 1782 było już 50 rzemieślników w 28 zawodach, a w
1798 wymieniono trzech kupców handlujących towarem zamorskim. </span><br />
<br />
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">Początek XIX w. to znów czas wojen, tym razem napoleońskich, które
nie oszczędziły Nowogardu. Na początku roku 1807 przybywa tu korpus ochotniczy
pod dowództwem zyskującego błyskawiczną sławę pruskiego porucznika Ferdinanda
von Schill. Jako bazę dla swego oddziału partyzantów Schill wybiera opuszczony
nowogardzki zamek Eversteinów. Pod dowództwem porucznika Fabe naprawiano stare
umocnienia zamku. Tam też Schill odbył naradę wojenną,<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>na której odebrał nominację królewską na
rotmistrza. Porucznik von Falkenhayn dowodził przydziałem kwater na terenie
miasta.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Dnia 16 lutego oddziały
rotmistrza von Schilla zaatakowały oblegane przez wojska francuskie miasto
Stargard. Oblężenie zostało jednak odparte z łatwością, a Schill zmuszony był
do szybkiego odwrotu do Nowogardu. Jednak ze Stargardu wyruszył za nim pościg
wojsk generała Bonfantiego. 17 lutego, około godziny 14.00, 600 żołnierzy
francuskich stanęło pod Nowogardem, sforsowały Bramę Stargardzką i przedarły
się do miasta, gdzie zacięta walka trwała wiele godzin. W końcu wojska Schilla
musiały salwować się ucieczką do ufortyfikowanego zamku, jednak wielu prusaków
poległo, lub zostało odciętych od drogi ucieczki i wycofało się w stronę
Żabowa. Schill, wraz z niewielką liczbą żołnierzy, bronił się z zamku jeszcze
do 18 lutego, jednak w końcu zmuszony został do kapitulacji. Tuż przed poddaniem
twierdzy, jego oddziały wyrzuciły do otaczającego zamek jeziora jedną armatę
(podobno również worek z 1000 talarów). W ten sposób cesarskie wojska Napoleona
zdobywają Nowogard i czynią je miastem garnizonowym. Na czele garnizonu stał
włoski kapitan Sussini. Włoscy żołnierze rozpoczęli wówczas czteromiesięczne
beztroskie życie, korzystając bez oporów z dobrodziejstw miasta, wśród których
największym okazały się dla nich kobiety oraz uciechy w gospodzie „Złote
Winogrona”. Rachunki samego tylko kapitana Sussini, jakie przepuścił w tej
gospodzie opiewały na 888 talarów. Mimo spustoszenia kasy miejskiej, nie
wszyscy mieszkańcy Nowogardu byli niezadowoleni z pobytu Włochów. Zwłaszcza
kobiety zdawały się czerpać radość z wesołego towarzystwa południowców. Skory
do zabaw kapitan Sussini zaaranżował jedną z podmiejskich polanek na plac do
tańców, na którym wybudowano scenę dla orkiestry i ustawiono ławki. Jeden z
podporuczników, o nazwisku Marinetti, związał się z mieszczanką Fryderyką Koch,
a po zakończeniu wojny zabrał ją ze sobą na rodzinną Korsykę. Romans ten na
długie lata stał się ważkim tematem nowogardzkich plotkarek. Jeszcze w 1812,
kiedy powracające wojska francuskie, z fatalnej w skutkach kampanii rosyjskiej,
ciągnęły przez Pomorze, część żołnierzy zatrzymywała się w Nowogardzie, a
niektórzy z nich osiedlali się tu na stałe, biorąc za żony nowogardzkie
mieszczanki. </span><br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://1.bp.blogspot.com/-72k2ZZ5lW3I/WKhvjWiGjnI/AAAAAAAACJA/2LBZXBG0yMMVkix6TpAGsv7NNRgvD7YEgCEw/s1600/Nowogard%2B-%2BPromenada%2Bkopia.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="350" src="https://1.bp.blogspot.com/-72k2ZZ5lW3I/WKhvjWiGjnI/AAAAAAAACJA/2LBZXBG0yMMVkix6TpAGsv7NNRgvD7YEgCEw/s640/Nowogard%2B-%2BPromenada%2Bkopia.jpg" width="640" /></a></div>
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">W 1808 roku Nowogard staje się siedzibą powiatu (od 1724 był
miastem powiatowym wraz z pobliską Dobrą).<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>W 1810 rozpoczęto przebudowę zniszczonego i opuszczonego od dawna zamku,
w celu jego adaptacji na więzienie. W ramach prac osuszono otaczające warownię
jezioro, wydobywając przy okazji armatę, zatopioną tam przez kapitulujące
wojska Schilla. Ustawiono ją na rynku, jako symbol pamięci po zmarłym niedawno
bohaterze narodowym i nazywano odtąd „Armatą Schilla”. Według innej wersji
mieli ją wydobyć z jeziora sami żołnierze Schilla w 1809, w czasie przemarszu w
kierunku Prus Wschodnich. </span><br />
<br />
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">Po wojnach napoleońskich miasto dość szybko rozwijało się. Do
powiatu nowogardzkiego przyłączono w 1819 Goleniów i Maszewo. W 1822 zakończono
przebudowę zamku na więzienie. Rozwijające się miasto potrzebowało dla siebie
przestrzeni, dlatego stare, w wielu miejscach zniszczone mury obronne rozebrano
w roku 1825. W 1836 zrealizowano największą w owym czasie inwestycję, jaką była
budowa szpitala; w 1838 rozpoczęto użytkowanie dużej żwirowni miejskiej, a w
1842 rozpoczęła działalność miejska cegielnia, zlokalizowana w pobliżu
późniejszej kolonii Sieciechowo, na skraju lasu zwanego Małą Buczyną. Również w
1842 wzniesiono nowy budynek szkoły. W 1848 w mieście funkcjonował tartak, 2
młyny wodne, 4 wiatraki, 2 browary, 5 destylarni, drukarnia, która od 1850
drukowała lokalne pisemko "Wierny Pomorzak" (Der treue Pommmern) dwa
razy w tygodniu. Ponadto w mieście rozwija się liczne rzemiosło (najwięcej, bo
trzydziestu, było szewców). Pierwszy hotel w mieście zbudowano w 1849 (Roloffs
Hotel), znajdował się on w północno-wschodnim narożniku rynku, posiadał 14
pokoi gościnnych. W 1850 powstał gmach sądu okręgowego, zachowany do dziś. Również
w 1850 utworzono muzeum regionalne, które działało do II wojny światowej. W tym
czasie zaczęto też aranżować oblicze miasta zgodnie z modnymi trendami – w 1859
rozpoczęto zakładanie parku pomiędzy zachowanym fragmentem murów miejskich a
jeziorem. W 1866 roku powstała synagoga – <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>w tym czasie Nowogard zamieszkiwało 103 Żydów. </span><br />
<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://3.bp.blogspot.com/-PSd1lM6PgDw/WKhvroQw9TI/AAAAAAAACJA/XC-kpI5kj3Uwu13vCasYYacM9eiaxSu9ACEw/s1600/Nowogard%2B-%2Bs%25C4%2585d%2Bokr%25C4%2599gowy.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="464" src="https://3.bp.blogspot.com/-PSd1lM6PgDw/WKhvroQw9TI/AAAAAAAACJA/XC-kpI5kj3Uwu13vCasYYacM9eiaxSu9ACEw/s640/Nowogard%2B-%2Bs%25C4%2585d%2Bokr%25C4%2599gowy.jpg" width="640" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><i>Budynek dawnego sądu jest jednym z nielicznych obiektów na starówce, które zachowały się do dziś.</i></span><br />
</div>
<div style="text-align: center;">
<span style="mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><i> </i> </span></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">W 1881 rozpoczęto budowę linii kolejowej. Już w Nowy Rok 1882
otwarto odcinek łączący Dąbie z Płotami, a linia do Kołobrzegu ukończona
została i udostępniona również dla pociągów pasażerskich 25 maja 1882. </span><br />
<br />
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">W 1895 stary gotycki ratusz, nadszarpnięty dawnymi wojnami nie
nadawał się już dłużej do użytku i zdecydowano o jego rozbiórce. W jego
miejsce, na środku rynku wzniesiono pomnik Otto von Bismarcka, obok którego
ustawiono dwie armaty, z których jedna była Armatą Schilla. Bismarck posiadał
honorowe obywatelstwo Nowogardu, jako że urodził się i dzieciństwo spędził w
odległym zaledwie o 7 kilometrów Konarzewie, a jeszcze <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>jako młodzieniec poświęcał się pracy w majątku
ziemskim Bismarcków, który był największy w powiecie nowogardzkim. </span><br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://3.bp.blogspot.com/-sDT_AsqlLW0/WKhvlA4rEqI/AAAAAAAACJA/I2CoAccQJaMfTuVZfCx8X8V7yGtpRANggCEw/s1600/Nowogard%2B-%2BUl%2B3%2Bmaja%2B40-45.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="464" src="https://3.bp.blogspot.com/-sDT_AsqlLW0/WKhvlA4rEqI/AAAAAAAACJA/I2CoAccQJaMfTuVZfCx8X8V7yGtpRANggCEw/s640/Nowogard%2B-%2BUl%2B3%2Bmaja%2B40-45.jpg" width="640" /></a></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br />
<span style="mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">Od drugiej połowy XIX w.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>wokół
miasta powstawały zagrody rolnicze, a nawet cała osada rolnicza, zlokalizowana
na północny wschód od miasta, która nazwana została Eberstein (dziś Wojcieszyn),
od dawnych właścicieli Nowogardu. Jednocześnie, jeszcze pod koniec XIX w. w
dolinkach okolicznych cieków rozpoczęto wydobycie torfu, który był wówczas
głównym źródłem energii w mieście. Największe wydobycie tej kopaliny miało
miejsce w dolinie Dobrzycy, na północ od miasta, gdzie specjalnie w tym celu
powstał folwark Petermannshof. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Z
początkiem XX w. miasto zaczęło wprowadzać infrastrukturę turystyczną i
rekreacyjną. Wzdłuż brzegu jeziora wytyczono promenadę, kąpieliska (łącznie 8 pomostów)
i dom wypoczynkowy. W okresie tym <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>wybudowano również gazownie i rozdzielnię
elektryczną, oświetlono wiele ulic (od połowy XIX w. oświetlona była tylko
główna ulica miasta). Powstaje nowy budynek poczty, usytuowany w rynku, rozwija
się budownictwo mieszkaniowe (powstaje całe nowe osiedle nazywane Dobrą
Nadzieją, położone na południe od dworca, przy nim lokowany jest nowy główny
cmentarz miejski). W 1902 otwarto połączenie kolejowe między Nowogardem a
Dobrą. Nowy ratusz, projektu miejscowego architekta Bergera, oddano do użytku w
1911. Wśród mieszkańców szczególną popularnością cieszyły się podziemia
budynku, gdzie urządzono piwnicę piwną (w 1935 zamienioną przez nazistów na
celę więzienną). W 1923 zbudowano szkołę średnią im. Bismarcka, a w 1924 nad
brzegiem jeziora powstała restauracja i hotel „Fürst Bismarck”. </span><br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://1.bp.blogspot.com/-bFXN9RH_Odg/WKhvkdGd1XI/AAAAAAAACJA/CVzKZ0wEbkQhEYZQIg_1qnvLf9TjO75vwCEw/s1600/Nowogard%2B-%2BRatusz%2Bv2.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="464" src="https://1.bp.blogspot.com/-bFXN9RH_Odg/WKhvkdGd1XI/AAAAAAAACJA/CVzKZ0wEbkQhEYZQIg_1qnvLf9TjO75vwCEw/s640/Nowogard%2B-%2BRatusz%2Bv2.jpg" width="640" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> <i>Nowy ratusz poświęcono i oddano do użytku w roku 1911</i></span><br />
<br />
</div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<span style="mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">Z nadejściem kryzysu gospodarczego powiat nowogardzki opuszcza w
latach 30-tych 3200 osób. W roku 1930 Nowogard zamieszkiwało </span>6 977 osób.
Gdy władzę w Niemczech przejęli naziści, niepokoje zaczęły zaglądać ponownie do
miasta. Rozpoczęło się od bojkotu sklepów żydowskich w roku 1933. Żydzi zaczęli
opuszczać Nowogard, udając się do krajów zachodnich, wskutek czego w 1938 roku
zostały w mieście jedynie 3 rodziny żydowskie. Noc kryształowa skończyła się
tutaj podpaleniem i całkowitym zniszczeniem synagogi. Przed wybuchem wojny w
Nowogardzie mieszkało 8 148 osób.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://1.bp.blogspot.com/-UqrpC5PMweU/WKhvmP5cBPI/AAAAAAAACJA/g1wS5APPavkDzJg-URFnNKBX7ROaFsu5QCEw/s1600/Nowogard%2B-%2BUl%2BArmi%2BKrajowej%2B7-11.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="464" src="https://1.bp.blogspot.com/-UqrpC5PMweU/WKhvmP5cBPI/AAAAAAAACJA/g1wS5APPavkDzJg-URFnNKBX7ROaFsu5QCEw/s640/Nowogard%2B-%2BUl%2BArmi%2BKrajowej%2B7-11.jpg" width="640" /></a></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br />
Podczas II wojny światowej w mieście funkcjonował punkt
rozdzielczy (Arbeitsamt) do selekcji dostarczonych z łapanek niewolników z
terenów Mazowsza (głównie z Warszawy).<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>Największy napływ niewolników miał tu miejsce w 1942. Punkt istniał do
1944. Na przełomie lutego i marca nastąpiła ofensywa rosyjska – Nowogard przygotowywał
się do ewakuacji mieszkańców. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>W marcu
Niemcy zdemontowali tor kolejowy między Nowogardem a Goleniowem. Pierwszego marca
do miasta przybywają duże kolumny uciekinierów niemieckich z Prus Wschodnich i
Pomorza Gdańskiego. Ludność, w tym pośpiesznie ewakuowani więźniowie zakładu
karnego, kieruje się w stronę Goleniowa. 4 marca o godzinie 5 rano ogłoszono
alarm, gdyż walki trwały już w niewielkiej odległości od miasta. Około 8
wyruszyły duże grupy uciekinierów. Po południu pod Nowogard dotarły wojska
radzieckie generała Tielakowa i rozpoczęły się walki. Wieczorem dołączyły
wojska 79 Korpusu Strzeleckiego generała Pieriewiortkina wraz z oddziałami piechoty
Ludowego Wojska Polskiego i wówczas nastąpił decydujący atak. Nowogard został
zdobyty w nocy, a kolejnego dnia oddziały SS podjęły próbę odbicia miasta. W
czasie walk niemieckie działa przeciwpancerne niszczą siedem radzieckich czołgów,
jednak w końcu Niemcy wycofują się w stronę Goleniowa, gdzie przez następne dni
trwały jeszcze walki.<br />
<br />
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Wskutek tych walk lub późniejszej grabieży i palenia domów
przez sowietów, zniszczeniu uległo 70% miasta, całkowicie zburzone zostały 353
budynki mieszkalne, większość położna w granicach starego miasta, które
zamieniło się w stertę gruzu, nad którym górował nieznacznie uszkodzony
kościół. Radzieccy żołnierze ochrzcili zdobyte miasto mianem Nowyj Gorod, a
pierwsza polska nazwa brzmiała Nowogród Pomorski. Jeszcze w marcu Polacy
rozpoczynają organizowanie życia społecznego, jako pierwsi podjęli się tego Franciszek
Szpryngacz, Jan Frączak i <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Władysław
Kuczyński z żoną Władysławą. Komendant wojenny jeszcze w marcu mianował
pierwszego burmistrza polskiego. W kwietniu w mieście było blisko 70 Polaków,
którzy osiedli tu w drodze powrotnej z robót przymusowych w głębi Niemiec i 400
Niemców, stopniowo powracających do miasta. Do czerwca wciąż ginęli ludzie,
wskutek dywersyjnych działań <span style="mso-bidi-font-weight: bold;">Werwolfu,
jak i bandyckich napadów żołnierzy radzieckich. Ponurego klimatu zgliszcz
dopełniają ciała, co rusz wyrzucane przez wody jeziora i zwłoki ofiar
niemieckiej partyzantki, znajdowane na okolicznych drogach. Ewakuacja
niemieckiej ludności rozpoczęła się w sierpniu. </span><br />
<br />
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Polacy rozpoczynają odbudowę miasta i przywracanie jego
funkcji. W pamięci pozostał czyn Władysława Kuczyńskiego, który wraz z innymi
kolejarzami ustawił na torach przewróconą lokomotywę (27 sierpnia). Ona i parę wyremontowanych
blaszanych wagonów, stały się jedynym środkiem transportu, którym Władysław
Kuczyński przewoził repatriantów ze stacji Płoty do Nowogardu. Całą linię
kolejową do Dąbia przywrócono do użytku w październiku.<br />
<br />
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Rok 1946 to okres rozprawiania się w Nowogardzie z jedyną,
legalną jeszcze opozycją w postaci<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>Polskiego Stronnictwa Ludowego. Krytycznym punktem tego okresu było incydent,
w którym funkcjonariusz Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego zastrzelił
w biały dzień porucznika Wojska Polskiego Zbigniewa Urbańskiego. Po
sfałszowanych wynikach referendum z 30 czerwca 1946 utworzono Powiatową Radę
Narodową i w krótkim czasie rozprawiono się z wszelką legalną opozycją. Lokal
PSL w Nowogardzie został zdemolowany we wrześniu. Głos sprzeciwu wobec
komunistycznej władzy został uciszony.<br />
<br />
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Zagruzowane miasto zaczęto porządkować dopiero w
październiku 1956. Wówczas wywieziono z miasta resztki rozburzonych budynków,
jednocześnie przystępując do realizowania nowej zabudowy. Większość budynków
mieszkalnych powstała w latach 70-tych i 80-tych. Autorem projektu zabudowy
terenu starego miasta – placu wokół kościoła i dawnego rynku, był Tadeusz Baum.
Na obrzeżach miasta wzniesione zostały budynki dla pracowników PGR-ów. Za
czasów Gierka powstało też wiele budynków użyteczności publicznej (dom kultury,
biblioteka i inne), wzniesiono też pomnik "Bohaterom poległym w walce o
wolność prastarej ziemi słowiańskiej", upamiętniający zarówno walczących
pod Grunwaldem jak i pod Berlinem, wpisujący się w propagandę „Ziem Odzyskanych”.<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://2.bp.blogspot.com/-erI4qoUAbUg/WKh4qXotX-I/AAAAAAAACJg/ZDg5vneH0tIvWYw5w54r-RDc7t1Lq3cDgCEw/s1600/Nowogard%2B-%2Bjezioro%2Bnowogardzkiea.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="464" src="https://2.bp.blogspot.com/-erI4qoUAbUg/WKh4qXotX-I/AAAAAAAACJg/ZDg5vneH0tIvWYw5w54r-RDc7t1Lq3cDgCEw/s640/Nowogard%2B-%2Bjezioro%2Bnowogardzkiea.jpg" width="640" /></a></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br />
Mimo jakkolwiek pozytywnych zmian, rola Nowogardu zaczęła
maleć, przy wzrastającym znaczeniu Goleniowa, które już w 1954 zostało
wyłączone z powiatu nowogardzkiego i stało się stolicą nowo utworzonego –
goleniowskiego. Po zniesieniu powiatów w 1975, Nowogard stał się gminą o charakterze
rolniczym, a ważniejsze urzędy zaczęto przenosić do Goleniowa.<br />
<br />
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Lata 70 to również smutny okres dla nielicznych pozostałych
w mieście zabytków, które od wojny nie były remontowane, być może wskutek
skojarzeń, jakie nasuwały z niemiecką przeszłością miasta. W ten sposób znikły
blisko 170-cioletnie domy ryglowe z ulic Kowalskiej, Luboszan i Czarnieckiego,
których 15% przetrwało wojnę, ale do dzisiaj ostał się tylko jeden. Rozebrano
też nieużywany staroluterański kościół, wzniesiony w 1904.<br />
<br />
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Upadek komunizmu wprowadził Nowogard w kolejną epokę, która
dzisiaj dopisuje kolejne akapity do trwającej już blisko 800 lat historii miasta.<br />
<br />
</div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
Alberthttp://www.blogger.com/profile/03185845812711575048noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6183496283314721082.post-88081410286455401212015-06-11T13:28:00.000-07:002015-06-11T13:40:00.117-07:00Impresje Drawieńskie. Część I.<!--[if gte mso 9]><xml>
<o:OfficeDocumentSettings>
<o:RelyOnVML/>
<o:AllowPNG/>
</o:OfficeDocumentSettings>
</xml><![endif]-->
<br />
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<h3>
<span style="font-family: "Georgia","serif";">Springe</span></h3>
<br />
<span style="font-family: "Georgia","serif";">Późne lato roku 1930. Spalone
sierpniowym słońcem trawy skłaniają się na wiejącym od Drawy wietrze. Szemrząca
pieśń poranka przepływa przez falujące łany, cierniste głogi i sękate jabłonie
rozsiane po pagórku. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Słońce z wolna
wznosi się po bezchmurnym niebie, rozlewając swe ciepło nad doliną. Cisza. Ptaki
skrycie przemykają w tarninach i w zagajnikach, pod lasem grupka saren leniwie
wyskubuje trawę, a bliżej wsi – na ugorze – buchtowiska, pozostawione przez
dziki po nocnym ucztowaniu. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">Zwisający na ostatnim
gwoździu, metalowy szyld kołysze się lekko na wietrze. Przy silniejszym
podmuchu uderza o cegły, dźwięcząc chaotyczne frazy. Co jakiś czas przeciągłym
skrzypnięciem wtórują tej melodii znajdujące się obok drewniane drzwi lub
okiennica. „Gasthof zum goldenen Flie</span><span style="font-family: "Georgia","serif"; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">ß</span><span style="font-family: "Georgia","serif";">” – głosi grawerowany napis na szyldzie.
„Gospoda nad złotym strumieniem”. Wewnątrz jednak cisza, smutna i obca cisza.
Pusta <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>sala trąci stęchlizną, a ściany
pokrył gruby kożuch pajęczyn. Kilka rozbitych naczyń, stary murszejący stół, a w
rogu sali - nadgniła półka, która odpadła od ściany. Rozkrzewiające się pod
oknem, gęste gałęzie bzów wpuszczają do wnętrza jedynie blade, mgliste światło.
Nawet ono wydaje się być przesiąknięte smutkiem i wilgocią. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">Spod gospody wije się ścieżyna,
okryta kobiercem białej koniczyny a po brzegach suto obrośnięta piołunem. Łączy
się z wiejską ulicą w południowym krańcu śródleśnej osady. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>W stronę Drawy ciągną się zarośnięte
ziołoroślami ogrody, coraz bardziej zasłaniające domostwa nad potokiem. Prowadząca
w głąb wsi droga przybrana jest po bokach sosnowymi samosiewami. Na szczycie
wznoszącego się nad nią pagórka stoi stara owczarnia, bezużyteczna i opuszczona
przed wieloma laty. Dalej, w środku miejscowości, tuż przy skręcie na dawny
folwark – niszczejąca chałupa z załamanym dachem. A na folwarku - cichy gwizd
wiatru, smagającego bzy na podwórzu, zdaje się snuć opowieść o zapomnianych
czasach i porzuconych marzeniach. Pusto w prastarym młynie, pusto w chłopskich chałupach,
pusto wokół wiejskiej szkoły. Również na cmentarzu, gdzie od jakiegoś czasu nie
przybywa nowych nagrobków. Świeże polne kwiaty, leżące przy kilku grobach,
wydają się być jedynym ognikiem życia, tlącego się w dogasającej osadzie. Osadzie
niegdyś będącej cudownym owocem zrodzonym z jałowej ziemi; wyrwanym przez
człowieka fragmentem puszczy, który dzięki odwadze i ciężkiej pracy, stał się
domem dla kilku pokoleń. Osadzie zwanej Springe. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: center;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">*<span style="mso-tab-count: 1;"> </span>*<span style="mso-tab-count: 1;"> </span>*</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">Mleko tryska białymi
strugami za kolejnymi ściśnięciami wymion. W miarę napełniania się, dźwięk
wydawany przez blaszane wiaderko jest coraz mniej metaliczny. W końcu mleko
sięga prawie po jego krawędzie.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Stara
kobieta unosi je z wysiłkiem i kieruje się w stronę domu. Samotna koza zostaje
na powrozie, wbitym nieopodal strumyka, gdzie w cieniu drzew zachowało się
najwięcej zielonej trawy. Staruszka ustawia wiadro przy wejściowych drzwiach,
po czym zanurza w nim dzbanek przyniesiony z sieni. Zanosi go następnie do
kuchni, a po chwili odpoczynku znosi resztę mleka do chłodnej piwnicy. Po powrocie
nalewa z dzbanka kubek mleka i siada na skrzypiącym krześle pod oknem. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">Pomarszczone, spracowane dłonie
unoszą kubek do zaciśniętych, prawie bezzębnych ust. Ogorzała twarz, pokryta
głębokimi zmarszczkami, sprawia wrażenie jakby zasuszonej. Spod ciemnej chusty
zwisają gdzieniegdzie kosmyki rzadkich, siwych, przybrudzonych włosów. Czoło
wydaje się zastygłe w grymasie smutku i cierpienia. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Pod nim, w cieniu posmutniałych brwi, skryte
są małe oczy, naznaczone jakimś szczególnym wyrazem żalu i tęsknoty. W całości smutnego
oblicza oczy wydają się mętnym źródłem, z którego ten smutek wypływa. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">Na imię ma Ida. Spędziła w
tym domu 81 lat swego życia. W to samo okno wpatruje się od wielu
dziesięcioleci. Ale widok bynajmniej nie jest ciągle taki sam. Spoglądając na
szuwary, którymi zarósł stary młyński staw, przypomina sobie dawne majowe
wieczory, wypełnione niosącym się daleko koncertem <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>rzekotek i kumaków. Na wodzie, między kępami
turzyc, uwijały się łyski, kokoszki i domowe kaczki. Wszędzie wokół tętniła
radosna pieśni życia. Po pracowitym dniu przesiadywała z mężem Juliuszem przed
chałupą, smakując drożdżowe ciasto, pozostałe z <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Zielonych Świątek. Wspólnie wsłuchiwali się w
symfonię natury, w której pierwsze skrzypce grał słowik, niestrudzenie
śpiewający na przydomowym bzie. Nad strumykiem dzieci łapały chrabąszcze, które
następnie wrzucały sobie za koszulę <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>lub
przypatrywały się nadymającym się jak balon kumakom, unoszącym się na
płyciznach stawu. Dzieci... Jej jedyny syn Robert, w nieodłącznym towarzystwie
Ernsta i Richarda, rodzeństwa z folwarku Bahrenort, położonego nad samym brzegiem
jeziora Ostrowite. Przychodzili nieraz do wsi po mleko, ale spędzając czas na
zabawach z Robertem, często zastawał ich zmierzch. Ida, nie chcąc wypuszczać
dzieciaków nocą w daleką, leśną drogę do domu, nocowała ich pod swym dachem. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">Wieś żyła wówczas zgodnie
z tym samym rytmem życia, który pulsował w stawie, na łąkach, pastwiskach i w
lesie. Dnie wypełnione ciężką pracą na roli lub w pobliskiej mleczarni w
Sitnicy, albo też przy wyrębie drzew i spławianiu ich rzeką, bądź załadunku na
wagony konnej kolejki. Popołudniami wiejskie towarzystwo gromadziło się pod
gospodą, gdzie zabawy przy dźwiękach gitary i akordeonu, wtórującego ludowym
pieśniom, trwały do późnego wieczora. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">W pamięci Idy najbardziej
wyraźnie zapisał się dzień w którym Robert, Ernst i Richard, wraz w resztą chłopców
ze Springe, obładowani ciężkimi tornistrami wsiadali do zaprzężonych w konie
wagoników kolejki, służącej zwykle do przewozu towarów. Ze śpiewem na ustach
żegnała ich cała wieś. Odjechali do dworca w Krępie, skąd pociągiem wyruszyli do
Wałcza i tam wcieleni zostali do 3 batalionu 149 pułku piechoty. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">Pierwszy list otrzymała od
Roberta zimą 1915. Z bólem opisywał w nim śmierć Richarda, który zginął na froncie
wschodnim. Kolejny list nadszedł ponad rok później, w czasie trudnych żniw w
1916. Napisał go Ernst. Z chwilą, w której przeczytała go wraz z Juliuszem, ich
dotychczasowe życie stało się odległym wspomnieniem bezpowrotnie minionych,
sielskich czasów. Robert poległ we Francji, zaźgany rzeźnickim nożem, w czasie
próby zdobycia fortyfikacji pod Verdun. Ernst również nigdy nie powrócił do
Springe. Zginął niecały rok później.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">Po stracie jedynego syna,
Juliusz pogrążył się w rezygnacji i rozpaczy. Wydawało się, jakby w ciągu
zaledwie kilku miesięcy postarzał się o dziesięciolecia. Ból w sercu Idy był
ogromny i tylko konieczność opieki nad zniedołężniałym mężem nadawała jej życiu
jakikolwiek sens. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">Z końcem Wielkiej Wojny
nadszedł czas biedy i głodu. Do wsi powróciło zaledwie kilku młodych mężczyzn i
gospodarstwa, z braku rąk do pracy, zaczęły upadać. Pierwsi opuścili te okolice
państwo Engel z oddalonego folwarku Bahrenort. Po stracie dwóch synów
staruszkowie, nie mogąc w żaden sposób utrzymać się w tak odległej pustelni, wyjechali
na zawsze, spędzając resztę swych dni u krewnych w Gorzowie. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Bracia Idy również wyjechali – zdecydowali się
szukać lepszego życia w Choszcznie. Springe zaczęło nabierać smutnych rysów wsi
pełnej ubogich i podstarzałych ludzi, którzy zaznawszy kiedyś szczęśliwych
czasów, znaleźli się teraz w świecie spowitym żalem i rozwianymi marzeniami. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">Każdego ranka wpatrywała
się w widok za oknem i przez mdłą zasłonę smutku widziała jak jej ukochana wieś
zamiera. Nadzieję niosły jedynie dzieci, beztrosko grasujące przed budynkiem
szkoły. W szarzejącym obrazie, były jak barwne kwiaty na pokrytej śniegiem
łące. Cała bieda i wszechobecny powojenny smutek zdawał się ich nie imać, bądź
to one znały jakieś tajemnicze lekarstwo, którego starsi nawet nie próbowali
szukać, zbyt zajęci wiązaniem końca z końcem, zbyt smutni i przejęci swym
losem. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">Kolejny raz Ida musiała
przełamać rozpacz, by wykrzesać z siebie siłę do dalszego życia, gdy czerwcowego
dnia 1922 roku, nad jeziorem Kocim znaleziono jej martwego męża. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">Ostatecznie wszelka
nadzieja zaczęła umierać cztery lata później. Dla Springe kryzys gospodarczy
okazał się nieubłagalny w skutkach. Przez dwa lata z rzędu nie było zbytu na
uzyskane ciężką pracą plony. Zmęczeni rolnicy, mimo przywiązania do ojcowizny,
nie potrafili przekroczyć następnej kłody, którą los rzucił im wprost pod nogi.
Dla ukrytej wśród puszczy osady, jakby zapomnianej przez świat, nastąpił
zmierzch. Rodziny, jedna za drugą, opuszczały swe ziemie. Pierwsi byli ci,
którzy już wcześniej trudnili się pracą w lesie. K</span><span style="font-family: "Georgia","serif"; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">ü</span><span style="font-family: "Georgia","serif";">hnowie
przeprowadzili się do położonej za rzeką, gminnej wsi Moczele, gdzie znaleźli
zatrudnienie przy bindugach. Inni wyjeżdżali do Drawna, Choszczna i dalej – w
głąb Pomorza i Nowej Marchii. Byle do miasta, gdzie w fabrykach, czy chociażby
przy kolei, była wciąż szansa na znalezienie pracy umożliwiającej utrzymanie
rodziny. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">Mimo namowy ze strony
swych braci, Ida nie chciała wyjechać. Nie widziała dla siebie innego miejsca,
niż świat najbliżej okolicy, w którym spędziła całe życie. Znała tu każde
drzewo, każdy pagórek, każdy leśny zakątek pełen grzybów czy jagód. Znała też
jałową, piaszczystą ziemię i wiedziała jak spożytkować zamkniętą w niej,
życiodajną energię. Zdecydowała się zostać. Pochodzącą z Sitnicy kozę dostała
po państwu Muske, kiedy ci wyjeżdżali do Choszczna. Przez pierwsze dwa lata
korzystała głównie z ogrodu na terenie dawnego folwarku, gdzie nad strumieniem gleba
była najbardziej urodzajna. Z czasem rozpoczęła uprawę skromnego ogródka przy
dawnym stawie młyńskim, który znajdował się tuż pod jej domem. Podstawę jej
diety stanowiły od tej pory ziemniaki, fasola i marchew. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Niekiedy urozmaiceniem były ryby bądź
dziczyzna, które przynosił jej pan Schlender. On również, jako jedyny poza Idą,
<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>pozostał w rodzinnej miejscowości. Przeniósł
się jedynie z południowego krańca wsi, z domu, w którym pełnił kiedyś funkcję śluzowego,
odpowiedzialnego za nawadnianie łąk nad Kanałem Sicieńskim; zamieszkał w
położonym najbliżej Drawy, opuszczonym domu państwa Klückmann. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Zakupione w lepszych czasach, pierwszorzędne drygawice
z Drawna, służyły mu teraz do połowów na rzece, lub na okolicznych jeziorach.
Przy obfitych połowach dzielił się z Idą pstrągami, lipieniami czy łososiami, w
zamian dostając od niej warzywa i mleko. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">Odtąd smutna cisza
samotności wypełniała Idzie wszystkie dni schyłku jej życia. Nie mając już nic
przed sobą, czas upływał jej na rozpamiętywaniu minionych czasów. Głębokie rany,
które zostały w jej sercu, otwierały się bezlitośnie, gdy w pamięci powracały
wciąż te same obrazy: wyjeżdżającego na wojnę syna, listu o jego śmierci, jej
męża, który umarł za życia, a w końcu jego ciało podążyło za obumarłą duszą i
zwiezione zostało do wsi na wozie do transportu drewna. Codziennie odwiedzała
jego grób, z utęsknieniem wyczekując dnia, w którym dołączy do swej rodziny w
zaświatach. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: center;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">*<span style="mso-tab-count: 1;"> </span>*<span style="mso-tab-count: 1;"> </span>*</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">Skrzypnięcie drzwi wybudza
Idę z zadumy. W progu kuchni pojawia się życzliwie uśmiechnięta, młoda kobieta.
To panna Quast, mieszkająca u rodziny K</span><span style="font-family: "Georgia","serif"; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">ü</span><span style="font-family: "Georgia","serif";">hn w Moczelach, gdzie opiekuje się
domem.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Co kilka dni przychodzi w
odwiedziny, by pomóc staruszce w pracach domowych. Jak zwykle, przyniosła
trochę jedzenia w drewnianej skrzynce. Ida sięga po mąkę, którą również
przywozi jej panna Quast. Właściwie są to głównie otręby, gdyż duża rodzina K</span><span style="font-family: "Georgia","serif"; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">ü</span><span style="font-family: "Georgia","serif";">hn zużywa na
swoje potrzeby prawie całą dobrą mąkę. Obie kobiety ucierają kilka ziemniaków,
po czym mieszają je z żytnimi otrębami i tak powstałe placki układają na
rozżarzonym drewnie w palenisku. W czasie trwania wypieku panna Quast opowiada
o wykopkach w Moczelach i natłoku pracy z tym związanym. Ludzi na polu jest
teraz mniej, ponieważ część mężczyzn parę dni temu wypłynęła na spławianym
drewnie aż na Noteć. Po kilku chwilach placki są gotowe i obie kobiety
zasiadają do stołu. Młoda kobieta wyciąga ze skrzynki przyniesione
produkty<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>- natarty solą kotlet z
jeleniny i dwie kostki młodego sera z Sitnicy. Wspaniałego sera głuskiego
zwykle nie brakuje w jej domu, gdyż jeden z domowników – Wilhelm K</span><span style="font-family: "Georgia","serif"; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">ü</span><span style="font-family: "Georgia","serif";">hn, jest właścicielem
sitnickiej mleczarni. Ida delikatnie odwija ser z lnianej chusteczki i
ukroiwszy kilka cienkich plasterków, rozkłada je na plackach.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">Delikatny smak miękkiego
sera wypełnia jej usta wraz z zalewającym duszę wspomnieniem odległych czasów.
Ten sam smak, znany jej tak dobrze przez prawie całe życie, niesie ze sobą
ciepło dawnych słonecznych dni, spędzonych na skraju falujących łanów żyta.
Wspomnienie jest jak kąpiel w ciepłej wodzie Ostrowitego, beztroskie zanurzenie
się w tchnieniu najpiękniejszych czasów, złotego wieku Springe. Spogląda na
towarzyszkę, również oddaną uświęconej rozkoszy. Piękna, młoda twarz
promienieje uprzejmym uśmiechem. Młodzieńcze szczęście, złożone z pracy i
radosnych chwil wśród bliskich oraz ukochanego mężczyzny, czekającego gdzieś w
sąsiedniej wiosce. Ida pamięta takie życie, choć wydaje się być odległe o wieki.
Wpatrzona w gładkie oblicze panny Quast, skąpane w wpadających do izby
południowych promieniach słońca, zanurza się w swej pamięci dużo głębiej, niż
sięgają cienie ostatnich lat. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: center;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">*<span style="mso-tab-count: 1;"> </span>*<span style="mso-tab-count: 1;"> </span>*</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Lata 60-te XIX w były najszczęśliwszym okresem
jej życia. Był to również czas największej świetności Springe, wówczas wsi
folwarcznej będącej częścią rozległych dóbr głuskich zjednoczonych majątkiem
Johanna Friedricha Sydowa. Jego nazwisko pojawiało się często na ustach
mieszkańców Springe i okolicznych wsi, a dla młodego pokolenia, do którego
należała, stało się niemal legendarne. Sydow zmarł w roku jej urodzenia – 1849.
W wyniku jego energicznej i nowatorskiej gospodarki dobra głuskie stały się
najbardziej znanym majątkiem ziemskim Nowej Marchii i jednym z wzorcowych
gospodarstw, słynnym na całe Prusy. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">W roku 1865 o ziemiach
Sydowa mówiło się szczególnie dużo. Wówczas to przyjechali w te strony
redaktorzy pisma rolniczego wydawanego w Berlinie. W swoim dworze w Głusku,
ugościł ich pan Johann Weinbach, bratanek Sydowa, który pełnił funkcję zarządcy
całych dóbr głuskich na mocy testamentu zmarłego gospodarza. Owi specjalni
goście towarzyszyli pracom rolników przez cały sezon, a opis całości tej
wyjątkowej gospodarki rozpoczęli sporządzać już w styczniu. Wzbudziło to
powszechną ciekawość wśród ludu, a rozmowy o historii tutejszego rolnictwa były
tematem pojawiającym się teraz częściej w gospodach i pod strzechami we
wszystkich okolicznych wsiach. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">Najstarsi mieszkańcy
pamiętali jeszcze czasy przełomu wieków, gdy Springe było ubogą wioską,
założoną przy osadzie młyńskiej. Należała wówczas do pewnego kapitana z
Berlina. U samych jej początków, w wieku XVII lub w początkach XVIII, miała być
ponoć własnością zakonu Cystersów z Bierzwnika, którzy to zbudowali młyn na
małym, lewobrzeżnym dopływie Drawy oraz wykarczowali pierwsze fragmenty lasu
pod uprawę ziemi. Piaszczysta gleba nie rodziła nigdy dobrych plonów, dlatego
przez wiele lat Springe pozostawało maleńką miejscowością, zdolną wyżywić
jedynie garstkę ludzi. Obszar jej powiększył się wraz z kolonizacją
fryderycjańską – zwiększyła się wówczas powierzchnia pól uprawnych, kosztem
otaczającej puszczy. Wieś rozwijała się wtedy głównie w kierunku zachodnim, a
nowe domostwa były budowane wzdłuż drogi na Moczele, równolegle do strumienia,
który dał początek osadzie. Pod koniec XVIII wieku zaczęły pojawiać się
pierwsze chaty w kierunku południowym, wzdłuż drogi na Głusko. Na przełomie
wieków osada liczyła niespełna 200 mieszkańców w 30 domach. Wieś zamieszkiwała
biedota, wyposażona w prymitywne narzędzia rolnicze i otoczona jałowymi polami.
Taki stan utrzymywał się przez kolejnych dwadzieścia lat, do czasu kiedy Sydow
wykupił te ziemie wraz z odległym folwarkiem Bahrenort i innymi okolicznymi
wioskami – Sitnicą i Ostrowitem. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">Nowy gospodarz postanowił,
ogromnym nakładem pracy, odmienić oblicze tutejszego rolnictwa. Od razu po
zakupie wsi, dokonał najpilniejszych napraw i wyposażył gospodarstwa w
nowoczesny sprzęt. Springe od dawna nazywane było krainą żyta, ze względu na
pola rozciągnięte na nasłonecznionych, piaszczystych pagórkach.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Łąk było tylko 60 morgów nad Drawą i 50
morgów łąk bagiennych na południe od osady. Nie były one wysokiej jakości,
szczególnie łąki bagienne, które przekopywano i uprawiano na nich buraki. Sydow
od 1816, kiedy to zakupił Głusko, które uczynił swą główną siedzibą, planował
nawodnienie tutejszych suchych gleb łąkowych. Myślał szczególnie o wąskim, lecz
długim trawiastym obszarze, rozciągającym się między Głuskiem a Springe, zwanym
<span style="mso-spacerun: yes;"> </span><i style="mso-bidi-font-style: normal;">Springer
Ebene</i> – „równiną Springe”. Były to łąki położone równolegle do Drawy,
jednak wysoko ponad nią, nad zboczami doliny, przez co pozostawały poza wpływem
wód rzecznych. W 1822 Sydow rozpoczął budowę pierwszego kanału, który nawadniać
miał zarówno łąki pod Głuskiem, jak i w <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Springer
Ebene</i>. Poprowadził go z jeziora Głuchego Małego, najpierw na południe, a
później, przekopując się przez piaszczyste wzniesienia – na północ w stronę
Springe. Kanał główny kończył się w południowym krańcu równiny, dzieląc jej powierzchnię
na dwie części, na których stosowano różne formy nawadniania – z rowami
ustawionymi pod kątem do kanału <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>na
pochyłej równinie pod Springe (<i style="mso-bidi-font-style: normal;">Rieselwiesen</i>)
i łąki pod Głuskiem, na terenie o mniejszym spadku, z prostą siecią rowów
nawadniających (<i style="mso-bidi-font-style: normal;">Schewmmwiesen</i>). Mimo
stosunkowo dobrych efektów osiąganych dzięki melioracjom na łąkach pod
Głuskiem, kanał doprowadzał zbyt mało wody, by nawodnić okolice Springe.
Równina wymagała przede wszystkim długiego czasu nawadniania, tak by pokłady
luźnego piasku wysyciły się dużą ilością wody. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">Prawdziwa odwilż nadeszła
kilkanaście lat później. Sydow nabywał kolejne osady, poszerzając swe ziemie w
kierunku północnym. W 1829 roku północna granica Dóbr Głuskich została ustalona
przy świeżo nabytym dworze Sitno. Wówczas zaradny właściciel podjął się niezwykle
ambitnej i odważnej idei budowy kanału, który opływałby wszystkie jego nowe folwarki,
niczym tętniąca życiodajna żyła, biegnąca w stronę serca, którym było Głusko,
mijając po drodze połączone z nim naczynia. Przy tak dużym przedsięwzięciu,
niezbędnym było określenie terenu, którego pochyłość umożliwiałaby utrzymanie
odpowiedniego nurtu wody.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Wspólnie z
pomocnikami dokonał czasochłonnych pomiarów, które pozwoliły ustalić
najbardziej optymalny przebieg. Na punkt początkowy wybrał w ten sposób
południowy brzeg jeziora Sitno w miejscu, w którym wypływała z niego rzeka
Płociczna. Było to najbardziej oddalone od Głuska miejsce, jakie było możliwe
do wybrania. Między punktem tym a Głuskiem spadek terenu <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Sydow wymierzył na 82 stopy. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">Prace ruszyły w roku 1834.
Pierwszy odcinek był stosunkowo łatwy do wykopania, a robotnicy musieli tylko
wydrążyć koryto w torfowiskach nad jeziorem Sitno. Przy tej okazji odkryte
zostały bogate złoża wapna łąkowego, których eksploatację rozpoczął Sydow kilka
lat później. Dalej kanał prowadzony był tuż przy korycie Płocicznej. Uzyskanie
w miarę jednolitego spadku wymagało wzniesienia wysokiego akweduktu,
wynoszącego koryto do góry. Po doświadczeniu budowy pierwszego kanału (Kanału Głuchego,
który odtąd zaczęto nazywać „Starym Kanałem”), gdzie jako warstwę izolacyjną,
mająca zapobiegać wsiąkaniu wód w ściany koryta, użyto drewna, które okazało
się trudne w utrzymaniu, <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Sydow
zdecydował się zaizolować nowy kanał gliną pochodzącą ze zboczy doliny
Płocicznej. I tak, odcinek po odcinku, wysoki wał ziemnego akweduktu przecinał
puszczę i wznosił się coraz dalej od Sitna. Na wysokości folwarku Bahrenort nad
jeziorem Ostrowite,<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>kanał zmienił
kierunek z południowego na zachodni i tak dotarł pod Springe, gdzie znów odbił
na południe, wzdłuż <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Springer Ebene</i>,
osiągając w końcu łąki pod Głuskiem. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">W oczekiwaniu na otwarcie
kanału, na łąkach <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>przygotowano system
nawadniający. Całą ich powierzchnię najpierw przekopano i poddano marglowaniu,
a później pocięto siecią rowów nawadniających. Wielka masa wody, z północnych
rubieży włości Sydowa, ruszyła w końcu pod Springe. Po otwarciu śluzy nad <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Springer Ebene </i>woda powoli zaczęła
napełniać dochodzące do kanału rowy. Trwało to dłuższą chwilę, gdyż najpierw
musiała nasiąknąć warstwa piasku, a dopiero później woda zaczęła utrzymywać się
na powierzchni. Z rowów głównych opanowała rowy drugiego rzędu i gdy te
wreszcie się napełniły, wylała się ponad ich koryta, tworząc pod Springe
ogromne, płytkie rozlewisko, ciągnące się aż po Głusko. Radości nie było końca,
a połyskujące w słońcu lustro wody zwiastowało dla wsi nową, wspaniałą erę. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">Kanał Sicieński, bo takie nadano
mu imię (<i style="mso-bidi-font-style: normal;">Zietenfier Kanal</i>), miał 22
mile długości. Stał się nie tylko życiodajną żyłą, odmieniającą jakość
tutejszych gleb, ale również najważniejszym szlakiem transportu towarów
pomiędzy rozproszonymi pośród lasów folwarkami Sydowa. Dodatkowo, ziemia,
pozyskana w czasie jego kopania, posłużyła jako materiał do budowy dróg, częściowo
także do nawożenia łąk czy jako torf – do opału. Kolejną uboczną korzyścią było
pojawienie się drobnych zbiorników wodnych w zagłębieniach na zalanej
powierzchni. Część z nich, znajdujących się w ciągnącej się w stronę jeziora
Ostrowite Rynnie Moczelskiej pogłębiono i wraz z Jeziorem Kocim wykorzystano do
hodowli karpia. Niewielkie stawy powstały też na niezalesionej przestrzeni nad
samym jeziorem Ostrowite, zwanej <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Bars
Fenn, </i>która nawadniana była boczną odnogą Kanału Sicieńskiego. Płytkie,
mocno nagrzewające się zbiorniki, były wykorzystywane do hodowli narybku. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">Nawodnione łąki w <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Springer Ebene</i> w krótkim czasie zaczęły dawać
najlepsze siano w okolicy. Dotychczas na innych zmeliorowanych łąkach pod
Głuskiem uzyskiwano 20 kwintali siana z jednej morgi, z kwaśnych łąk nad Płociczną
– 15 kwintali. Łąki pod Springe przynosiły natomiast nawet 30 kwintali siana
pierwszorzędnej jakości. Wraz z polepszeniem się warunków wilgotnościowych
tutejszych gleb, Sydow rozpoczął ich różnorodne wykorzystanie. Poza łąkami
kośnymi, część gruntów Springe przeznaczył na uprawy rolne z następującym
płodozmianem: nawożone ziemniaki - żyto jare – łubin z życicą – użytki zielone
– żyto ozime. Następnie przydzielił do Springe 600 owiec ze stada w Głusku. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">Przebiegający w szybkim
tempie rozkwit rolnictwa w Springe pociągnął ze sobą dynamiczny rozwój
miejscowości. W latach trzydziestych Sydow wybudował tu folwark, położony
nieopodal starego młyna. Na jego przestrzennym dziedzińcu, w rozproszonej
zabudowie znajdowały się wozownia, stodoła i spichlerz. Pozostałą część
dziedzińca zajął ogród, w części przeznaczony na sad. Wokół tej dużej zagrody
powstały cztery nowe budynki mieszkalne dla folwarcznych parobków. Część pozostałych
gospodarstw wiejskich rozbudowano i zmodernizowano, zaczęło też przybywać
nowych domów, wzdłuż szosy prowadzącej do Głuska oraz nad „złotym strumieniem”
– drobnym ciekiem, który wyznaczył teraz południową granicę osady. Nowe domy,
wypełniające puste przestrzenie we wcześniejszej rozproszonej zabudowie wsi,
były ustawione szczytami do drogi. Przy większych domostwach pojawiły się
stodoły, budowane najczęściej równolegle do budynku mieszkalnego, tak że
zamykały jeden bok podwórza. Domy miały prostą konstrukcję ryglową, na
kamiennej podmurówce. Za budulec służyły cegły wypalane w cegielni pod
Głuskiem. Starsze zagrody na ogół ustawione były kalenicowo, część z nich była
połączona liniowo z budynkami gospodarczymi, a niektóre pod kątem prostym, tworząc
ze stodołą kształt litery L. Strychulcowe wypełnienie konstrukcji ryglowych w
najstarszych chałupach wymieniono na ceglane a dachy pokryto karpiówką,
rezygnując ze strzech. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://3.bp.blogspot.com/-X3MLCwayBlk/VXnn6aD-GyI/AAAAAAAAAPM/drf4GFz_sb4/s1600/Springe_polowaXIXw.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="451" src="http://3.bp.blogspot.com/-X3MLCwayBlk/VXnn6aD-GyI/AAAAAAAAAPM/drf4GFz_sb4/s640/Springe_polowaXIXw.jpg" width="640" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";"><i>Wyobrażenie o Springe w połowie XIX w (oryg.).</i> </span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">Ostatecznie, za czasów
Sydowa ludność wiejska ustabilizowała się na poziomie blisko 200 mieszkańców i
24 budynków mieszkalnych. Grunty wsi zajmowały powierzchnię 3061 morgów, z
czego grunty orne - 1129, łąki – 201, pastwiska – 93 morgi. Pozostałą część
stanowiły lasy (1452 morgi) i zbiorniki wodne (67 morgów). Infrastruktura
(drogi, wały) zajmowała łącznie 76 morgów, a same wybudowania – 19 morgów;
pozostała jedna morga była przeznaczona na przydomowe ogrody.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Nowi
osadnicy pochodzili przeważnie z niezbyt odległych okolic, ale zdarzali się
również przybysze z dalekich stron, nawet z Litwy. Większość z nich trudniła
się rolnictwem, na które składało się łąkarstwo, uprawa roli i wypas owiec. We
wsi funkcjonowała również kuźnia. Część mieszkańców Springe znajdowała zatrudnienie
w <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>gorzelni znajdującej się w pobliskiej
Sitnicy. Stary młyn przestał być użytkowany, a zboże trafiało głównie do młyna
w Głusku, gdzie zresztą znajdowała się jedyna piekarnia, zaopatrująca w chleb
cały teren dóbr głuskich. Do obsługi Kanału Sicieńskiego przydzielono
śluzowego, którego głównym zadaniem było nawadnianie łąk w <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Springer Ebene.</i> Pracujący dla Sydowa rolnicy otrzymali, wraz z
odnowionymi budynkami mieszkalnymi, również skrawek ogrodu, zazwyczaj służący
uprawie ziemniaków, przydział drewna na opał, a także jedną krowę bądź 5 – 6
owiec. Ich dzienna zapłata była niska, na poziomie zbliżonym do innych części
Prus: w zimę mężczyźni otrzymywali <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>4, 75
-5,0 sgr. (srebrnych groszy), kobiety – 2,5 sgr. ,<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>w lecie, odpowiednio – 6 i 3 sgr. Wyższą
płacę otrzymywali najemni robotnicy – nawet 10 sgr. dla mężczyzn w czasie lata.
</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">Najdoskonalszym owocem ziem
Sydowa i jednocześnie ich najsłynniejszym produktem był pierwszorzędny ser,
znany w Prusach jako <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Steinbuscher</i>. Jego
produkcja rozwinęła się początkowo jako boczna gałąź działalności nowego
gospodarza. Wówczas, w początkach XIX w. sery szwajcarskie nie były zbyt
powszechne i stanowiły pewien luksus, stąd ich wysoka cena przynosiła
zadowalające dochody. W opracowaniu receptury sera pomogli mu szwajcarscy
serowarzy, których specjalnie w tym celu zaprosił do swoich dóbr. W połowie
wieku, wskutek upowszechnienia konkurencyjnych wyrobów na rynku, cena sera
zaczęła spadać, a jednocześnie przyrost ludności w dobrach głuskich skutkował
zwiększonym zapotrzebowaniem na mleko dla mieszkańców. Obsada krów mlecznych w
całych dobrach liczyła 75 sztuk. Po odliczeniu mleka przeznaczonego do spożycia
przez pracowników, pozostałą nadwyżkę przetwarzano na ser w dwóch mleczarniach
Sydowa: starej położonej w Chełmie Drezdeneckim i nowej – w Głusku. Pierwsza z
nich przerabiała w latach 60-tych 160 kwart mleka na 20 000 kostek twarogu i
około 50 cetnarów sera szwajcarskiego, druga – 50 kwart mleka na 70 000 kostek
twarogu. Cena kostki twarogu wynosiła wówczas 3 srebrne grosze, a Steinbuschera
– 6 sgr. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">Za czasów gospodarowania
pana Weinbacha, mleczarnię z Głuska przeniesiono do Sitnicy. Początkowo
znajdowała się w specjalnie zaaranżowanym budynku mieszkalnym, jednak wkrótce
wybudowano dużą mleczarnię, ukierunkowaną głównie na produkcję Steinbuschera, który
cieszył się coraz większą popularnością. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">W latach 80-tych XIX w. w
okolicy rozpoczęto budowę linii kolejowej łączącej Piłę ze Stargardem
Szczecińskim, przebiegającą nieopodal północnego krańca Dóbr Głuskich. Wówczas
pojawiła się możliwość dogodnego i szybkiego eksportu wytwarzanych produktów.
Ser Steinbuscher, dostarczany teraz do odległych części kraju, zyskał na tym
szczególnie. W celu ułatwienia transportu wewnątrz samych dóbr głuskich,
wybudowano leśną konną kolejkę wąskotorową, łączącą się z linią kolejową na
dworcu w Krępie. Sam początek kolejki znajdował się w Springe i składał się z dwóch
bocznych torów – jednego zaczynającego się przy nowo wybudowanej cegielni, na
południe od wsi, drugiego – przy owczarni, pełniącej teraz rolę magazynu. Kolejka
ciągnęła się 22 km przez lasy, mijając po drodze Sitnicę, Jelenie i Sitno. W
ten sposób stała się głównym szlakiem transportowym między folwarkami,
zwalniając z tej funkcji Kanał Sicieński. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">Korzystając z ułatwionej i
szybszej komunikacji, zwiększono pogłowie krów mlecznych i założono nowe stado
na pastwiskach pod Jeleniami. Mleko było stamtąd przewożone do mleczarni w
Sitnicy, skąd, już w postaci sera, wyjeżdżało do dworca w Krępie i stamtąd – do
odległych odbiorców. Poza mlekiem kolejka służyła też do transportu drewna,
ziemniaków, zboża, mąki, produktów spożywczych, a niekiedy również ludzi. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://4.bp.blogspot.com/-ESk3GkWsMMU/VXnr_7hzSYI/AAAAAAAAAPg/AEaU44YXbRQ/s1600/plan150px.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="640" src="http://4.bp.blogspot.com/-ESk3GkWsMMU/VXnr_7hzSYI/AAAAAAAAAPg/AEaU44YXbRQ/s640/plan150px.jpg" width="556" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";"><i>Plan wsi Springe w roku 1900 (oryg.).</i></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">Majątek dóbr głuskich był
chroniony na mocy testamentu Sydowa, w którym bezdzietny założyciel podzielił
swoje ziemie na braci i krewnych oraz ludzi zasłużonych w jego oczach, jednak z
zastrzeżeniem,<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>że przez 50 lat po jego
śmierci całość obszaru ma pozostać zjednoczona pod jednym zarządem, któremu
przewodził pan Weinbach. W okresie tym żaden ze spadkobierców nie mógł sprzedać
otrzymanej części, choć mógł ją wydzierżawić. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Spadkobiercami było <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>7 rodzin i 6 poszczególnych osób, a majątek
rozparcelowano między nich na 27 części. Po upływie tego okresu <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ochronnego, na początku XX wieku, dobra
stopniowo wyprzedawane były w ręce Państwa. Złota era Springe zaczęła chylić
się ku końcowi. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">Wszystkie dwory,
gorzelnie, młyny, piekarnie i wiele innych obiektów z całych dóbr głuskich
zyskało prywatnych właścicieli. Springe, odcięte od serca, którym było Głusko,
związało się silniej z Sitnicą, która od dawna przynależała do niego
administracyjnie. Obie wsie wcielone zostały do nowo utworzonej gminy Moczele,
a do wsi gminnej, pozostającej wcześniej poza związkami z włościami Sydowa,
wybudowano teraz nową drogę. Jako że Moczele, wraz z leśniczówką Skrzastew (<i style="mso-bidi-font-style: normal;">Buchberg</i>) były związane przede wszystkim
z gospodarką leśną Nadleśnictwa Radęcin, wielu mieszkańców Springe rozpoczęło
pracę w lesie. Część z nich pracowała dla sąsiedniego Nadleśnictwa Głusko,
którego lasy znajdowały się na lewym brzegu Drawy, w najbliższej okolicy
miejscowości.</span><span style="font-family: "Georgia","serif"; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> Na polach, łąkach i pastwiskach
rolnicy wciąż prowadzili gospodarkę. </span><span style="font-family: "Georgia","serif";"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Inni znaleźli zatrudnienie w sitnickiej
mleczarni, którą, wraz z recepturą Steinbuschera, zakupiła rodzina K</span><span style="font-family: "Georgia","serif"; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">ühn. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://4.bp.blogspot.com/-RrG6VDjqBcg/VXno7vVaBpI/AAAAAAAAAPU/PHdiT061yeU/s1600/Springe.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="408" src="http://4.bp.blogspot.com/-RrG6VDjqBcg/VXno7vVaBpI/AAAAAAAAAPU/PHdiT061yeU/s640/Springe.jpg" width="640" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";"><i>Springe na widokówce z 1913 roku (zbiory własne)</i></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">W <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ciągu swego długiego życia Ida była świadkiem zarówno
pełnego rozkwitu jak i zmierzchu świetności Springe. Każda z tych epok wymalowała
w jej duszy obrazy pełne radości, beztroski, ale również trudów życia i smutku.
Obrazy zabaw na szkolnym podwórku wśród zakwitających wiosną bzów; ożywczej
bryzy znad Drawy, szumiącej w łanach żyta na pagórku; owiec spędzanych na
pastwiska środkiem wsi i pyłu osiadającego na ich wełnie; olbrzymiej, lśniącej
tafli wody na równinie, której końca nie sposób było dostrzec i kotłujących się
na niej tysięcy dzikich gęsi, kaczek i brodźców, które przystawały tu wiosną w
swej odwiecznej wędrówce na północ; świeżej woni rozległych łąk, ukazujących
się spod opadłej wody, znaczonych wielobarwnymi plamami koniczyn, jaskrów i
firletek; młodości w rodzinnym domu pachnącym chlebem i gliną; pierwszego
spotkania z Juliuszem i jego oświadczyn w czasie sobótkowej nocy; umajonych
chat w Zielone Świątki; całego piękna wiejskiego życia, które zachowała głęboko
w sercu, a skryte było pod jednym tylko słowem: <i style="mso-bidi-font-style: normal;">Springe...</i></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: center;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">*<span style="mso-tab-count: 1;"> </span>*<span style="mso-tab-count: 1;"> </span>*</span></div>
<div align="center" class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: center;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">Styczeń roku 1932. Martwa
zimowa noc przykryła puszczę sinym całunem śniegu. Powietrze wydaje się być
przepełnione milionem maleńkich żyletek, boleśnie nacinających każdą napotkaną
tkankę. Kryształowa szadź drapieżnie obsiadła sosnowe sklepienie borów,
zaborczy, bezduszny lód zniewolił lustra jezior, rozkładając na nich mdłe
zwierciadło, w którym próżnie przegląda się opasły księżyc, zwolna przesuwający
się nad uśpionym światem, jak zimny, wyzuty z uczuć obserwator ludzkiej
niedoli, jak wielka bryła lodu, która zajęła <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>miejsce słońca.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">Ponad powierzchnią oceanu
lasów unoszą się gdzieniegdzie senne smugi dymu, wyziewanego przez kominy
ludzkich domostw, stłoczonych, jakby przytulonych do siebie na podobieństwo owiec
marznących w stajniach. Przez zamknięte okiennice przebija gdzieniegdzie
nieśmiała strużka światła naftowej lampy, niknąc zaraz w mroku ogrodu. Rozrzucone
po puszczy osady, obserwowane z oddali, wydają się toczyć ze sobą tajemną
rozmowę, za pomocą unoszących się w niebo dymnych obłoków. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Jedna z tych osad milczy. Ukryta w leśnych
ciemnościach zimowej nocy może pozostać niezauważona, pokryta wysokimi
śnieżnymi zaspami zalegającymi podwórza, zasłaniającymi okna i drzwi, a nawet
pochłaniającymi w całości niektóre mniejsze budynki. Miejsce to niegdyś znane
jako Springe jest teraz cmentarzyskiem niszczejących budowli, zimnym i martwym grobowcem
ludzkich marzeń i trudów, cichym jak otulająca go noc. Ostatnia mieszkanka, Ida
Schliben, zmarła samotnie w swym domu, w kwietniu 1931. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">Kilka miesięcy po odejściu
zimy, późną wiosną roku 1932, do opustoszałego Springe przybyli urzędnicy
administracji, celem określenia stanu miejscowości. Jak stwierdzili, był on
wciąż zadowalający i wieś nadawała się do zasiedlenia. Mimo tego, wskutek
starań Nadleśnictwa Głusko, została przeznaczona do rozbiórki i zalesienia, co
nastąpiło jeszcze w tym samym roku. Budynek po budynku, zagroda po zagrodzie,
osada znikała na zawsze. Pozostawiono jedynie cmentarz i znajdujący się
naprzeciw niego budynek szkoły, w północnym krańcu miejscowości. W przeciągu
kilku lat miejsce wsi zajęły sosnowe młodniki i tylko pozostałe tu i ówdzie, osamotnione
stare bzy lub wczesnowiosenne przebiśniegi kwitnące w pozostałościach ogrodu
gospody nad złotym strumieniem, trwały i trwają do dzisiejszego dnia, jako
ostatni żyjący strażnicy historii, świadkowie dawnych dziejów. W ich pamięci
spisana jest sekretnym językiem opowieść o<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>osadzie, niegdyś wyrwanej z objęć dzikiej puszczy, później ujarzmionej
siłą ludzkiego umysłu i pracy, by w końcu zostać przez człowieka zwróconą
naturze. </span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://2.bp.blogspot.com/-Zhdv5PJ-tGY/VXnssrrfpmI/AAAAAAAAAPo/he3ZIkor8k4/s1600/Przebisniegi.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="215" src="http://2.bp.blogspot.com/-Zhdv5PJ-tGY/VXnssrrfpmI/AAAAAAAAAPo/he3ZIkor8k4/s400/Przebisniegi.jpg" width="400" /></a></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";"> <i>Springe dzisiaj - dawny ogród przy gospodzie "Nad złotym strumieniem"</i></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://1.bp.blogspot.com/-UVKMQ4SxObM/VXntbpM_RzI/AAAAAAAAAPw/pa4fHjg1T3Y/s1600/topo50UNI_25finisz2%2Bkopia.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" height="640" src="http://1.bp.blogspot.com/-UVKMQ4SxObM/VXntbpM_RzI/AAAAAAAAAPw/pa4fHjg1T3Y/s640/topo50UNI_25finisz2%2Bkopia.jpg" width="586" /></a></div>
<br />
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: 0.0001pt; text-align: center;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";"><i>Mapa przedstawiająca piaszczystą część dóbr głuskich w momencie wygasania testamentu Sydowa (oryg.). W </i></span><span style="font-family: "Georgia","serif";"><i>celu powiększenia proponuję otworzyć mapę w nowej karcie.</i></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Georgia","serif"; font-size: 14.0pt; font-variant: small-caps; line-height: 115%;">Słowniczek
toponimów:</span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Georgia","serif";">Chełm
Drezdenecki - </span></b><span style="font-family: "Georgia","serif";">Holm</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Georgia","serif";">Dąbrowa
(Skoczno) - </span></b><span style="font-family: "Georgia","serif";">Springe </span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Georgia","serif";">Drawno
- </span></b><span style="font-family: "Georgia","serif";">Neuwedell</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Georgia","serif";">Głusko
- </span></b><span style="font-family: "Georgia","serif";">Steinbusch</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Georgia","serif";">Jelenie
- </span></b><span style="font-family: "Georgia","serif";">Bussberg</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Georgia","serif";">Jezioro
Ostrowite - </span></b><span style="font-family: "Georgia","serif";">Bahrenort
See</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Georgia","serif";">Jezioro
Sitno - </span></b><span style="font-family: "Georgia","serif";">Zietenfier-see</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Georgia","serif";">Kanał
Głuchy - </span></b><span style="font-family: "Georgia","serif";">Glochensee
Kanal, Alte Kanal</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Georgia","serif";">Kanał
Sicieński - </span></b><span style="font-family: "Georgia","serif";">Zietenfier
Kanal, Grosse Kanal<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"> </b></span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Georgia","serif";">Krępa
- </span></b><span style="font-family: "Georgia","serif";">Crampe</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Georgia","serif";">Moczele
- </span></b><span style="font-family: "Georgia","serif";">Marzelle</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Georgia","serif";">Ostrowite
(Ostrowiec) - </span></b><span style="font-family: "Georgia","serif";">Werder</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Georgia","serif";">Radęcin
- </span></b><span style="font-family: "Georgia","serif";">Regenthin</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Georgia","serif";">Płociczna
- </span></b><span style="font-family: "Georgia","serif";">Plotzenfliess</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Georgia","serif";">Sitnica
- </span></b><span style="font-family: "Georgia","serif";">Mariental</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Georgia","serif";">Sitno
-</span></b><span style="font-family: "Georgia","serif";"> Zietenfier</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Georgia","serif";">Skrzastew
(leśniczówka) – </span></b><span style="font-family: "Georgia","serif";">Buchberg</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<b style="mso-bidi-font-weight: normal;"><span style="font-family: "Georgia","serif"; font-size: 14.0pt; font-variant: small-caps; line-height: 115%;">Wykorzystane
materiały:</span></b></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">Karte des Deutschen
Reiches 1:100 000, arkusz 221 - Schloppe, 1893.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">Kreisadreßbuch 1925/1926
Arnswalde/Friedeberg und die Dörfer, sowie Güter der beiden Kreise</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">Mentzel Kriegsrath,1866:
Die Steinbuscher Güter mit ihren landwirthschaftlichen und gewerblichen
Betrieben. W: Annalen der Landwirthschaft in den Königlich Preußischen Staaten.
Tom 47. Berlin</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">Meßtischblatt 1:25 000;
arkusz 1494: Regenthin, 1918.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">Molkerei Zeitung: tom 29,
1915</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">Reymann's topograpische
Special-Karte von Central Europa 1:200 000; arkusz 225 - Arnswalde, 1851.</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">Schumacher Walter 1937 :
Wanderungen und Streifzüge durch den Kreis Arnswalde. Landschafts- u. Ortskunde
eines ostmärkischen Kreises. Arnswalde</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">Topographisch-statistisches
Handbuch des Regierungsbezirks Frankfurth a. O., Frankfurt nad Odrą, 1867</span></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-bottom: .0001pt; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: "Georgia","serif";">Zarządzenie nr 364 Prezesa
Rady Ministrów z dnia 29 listopada 1955 r. w sprawie przywrócenia i ustalenia
urzędowych nazw obiektów fizjograficznych w powiatach: choszczeńskim,
międzyrzeckim, łobeskim, słupskim, zielonogórskim, wałeckim, stargardzkim,
nowogardzkim i wschowskim.</span></div>
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:HyphenationZone>21</w:HyphenationZone>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>PL</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:DontVertAlignCellWithSp/>
<w:DontBreakConstrainedForcedTables/>
<w:DontVertAlignInTxbx/>
<w:Word11KerningPairs/>
<w:CachedColBalance/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:Standardowy;
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin-top:0cm;
mso-para-margin-right:0cm;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0cm;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:"Times New Roman";
mso-fareast-theme-font:minor-fareast;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;}
</style>
<![endif]-->Alberthttp://www.blogger.com/profile/03185845812711575048noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-6183496283314721082.post-47293363884699028532015-01-21T18:22:00.000-08:002015-01-22T03:11:33.216-08:00Przez Kamienicki Grzbiet Gór Izerskich. Część II. <div style="text-align: justify;">
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:WordDocument>
<w:View>Normal</w:View>
<w:Zoom>0</w:Zoom>
<w:TrackMoves/>
<w:TrackFormatting/>
<w:HyphenationZone>21</w:HyphenationZone>
<w:PunctuationKerning/>
<w:ValidateAgainstSchemas/>
<w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid>
<w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent>
<w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText>
<w:DoNotPromoteQF/>
<w:LidThemeOther>PL</w:LidThemeOther>
<w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian>
<w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript>
<w:Compatibility>
<w:BreakWrappedTables/>
<w:SnapToGridInCell/>
<w:WrapTextWithPunct/>
<w:UseAsianBreakRules/>
<w:DontGrowAutofit/>
<w:SplitPgBreakAndParaMark/>
<w:DontVertAlignCellWithSp/>
<w:DontBreakConstrainedForcedTables/>
<w:DontVertAlignInTxbx/>
<w:Word11KerningPairs/>
<w:CachedColBalance/>
</w:Compatibility>
<m:mathPr>
<m:mathFont m:val="Cambria Math"/>
<m:brkBin m:val="before"/>
<m:brkBinSub m:val="--"/>
<m:smallFrac m:val="off"/>
<m:dispDef/>
<m:lMargin m:val="0"/>
<m:rMargin m:val="0"/>
<m:defJc m:val="centerGroup"/>
<m:wrapIndent m:val="1440"/>
<m:intLim m:val="subSup"/>
<m:naryLim m:val="undOvr"/>
</m:mathPr></w:WordDocument>
</xml><![endif]--></div>
<div style="text-align: justify;">
<!--[if gte mso 9]><xml>
<w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267">
<w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/>
<w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/>
</w:LatentStyles>
</xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]>
<style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:Standardowy;
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin-top:0cm;
mso-para-margin-right:0cm;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0cm;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:"Times New Roman";
mso-fareast-theme-font:minor-fareast;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;}
</style>
<![endif]-->
</div>
<h3 class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify;">
<span style="font-family: Georgia,"Times New Roman",serif;"><b><span style="font-size: 13.5pt;"><br /></span></b></span></h3>
<h3 class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: left;">
<span style="font-family: Georgia,"Times New Roman",serif;"><b><span style="font-size: 13.5pt;"></span></b><span style="font-size: 13.5pt;">09.IX.2014: Smolnik-Dolina Kamienicy-Kowalówka-Kamienica-Chromiec</span></span>
</h3>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify;">
<span style="font-family: Georgia,"Times New Roman",serif;"><span style="font-size: 12pt;">Na zachodzie - zawieszony
nad szczytem Kowalówki, bliski pełni księżyc, subtelnie rozświetla ciemne
sklepienie nocy. Na wschodzie – schowane za horyzontem słońce przygotowuje nieboskłon
do brzasku, rozlewając nad Kozią<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Szyją
coraz jaśniejszą łunę. Na północy – obleczone mgłą Pogórze, pogrążone jeszcze w
mroźnej ciemności. W środku tego trójkąta – Smolnik luźno obsypany domostwami
Chromca. Jego bezleśny szczyt jest dzisiaj moim miejscem w pierwszym rzędzie
widowni. A spektakl, jaki za chwilę ma się rozegrać, to przebudzenie izerskiego
dnia. </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify;">
<span style="font-family: Georgia,"Times New Roman",serif;"><span style="font-size: 12pt;"><br /></span></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://3.bp.blogspot.com/-BJrWz5cMFKM/VMBS1nPNlPI/AAAAAAAAAII/ydXdRWo6dyc/s1600/01%2B-%2BChatka%2Bw%2Bg%C3%B3rnym%2BChromcu.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="http://3.bp.blogspot.com/-BJrWz5cMFKM/VMBS1nPNlPI/AAAAAAAAAII/ydXdRWo6dyc/s1600/01%2B-%2BChatka%2Bw%2Bg%C3%B3rnym%2BChromcu.jpg" height="434" width="640" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: Georgia,"Times New Roman",serif;"> <i>Chatka w Górnym Chromcu, w tle - Kowalówka</i></span></div>
<div style="text-align: center;">
<i><br /></i></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://2.bp.blogspot.com/-21ZtqSNRfok/VMBS83S2BSI/AAAAAAAAAIo/M8weCxxSf5U/s1600/02%2B-%2BZe%2BSmolnika%2Bna%2BTrzcinnik%2Bi%2BPog%C3%B3rze%2BKaczawskie.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="http://2.bp.blogspot.com/-21ZtqSNRfok/VMBS83S2BSI/AAAAAAAAAIo/M8weCxxSf5U/s1600/02%2B-%2BZe%2BSmolnika%2Bna%2BTrzcinnik%2Bi%2BPog%C3%B3rze%2BKaczawskie.jpg" height="426" width="640" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
<i><span style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif;">Zbliżający się świt - widok ze Smolnika na Pogórze Kaczawskie</span></i></div>
<div style="text-align: center;">
<i><span style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif;"><br /></span></i></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://1.bp.blogspot.com/-MWnR8fJpjo8/VMBS6K9MQQI/AAAAAAAAAIQ/5qS92fQWz_Y/s1600/04%2B-%2BWsch%C3%B3d%2Bnad%2BKozi%C4%85%2BSzyj%C4%85.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="http://1.bp.blogspot.com/-MWnR8fJpjo8/VMBS6K9MQQI/AAAAAAAAAIQ/5qS92fQWz_Y/s1600/04%2B-%2BWsch%C3%B3d%2Bnad%2BKozi%C4%85%2BSzyj%C4%85.jpg" height="426" width="640" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
<i><span style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif;">Kozia Szyja przed świtem</span></i><br />
<br /></div>
<div style="text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify;">
<span style="font-family: Georgia,"Times New Roman",serif;"><span style="font-size: 12pt;">Łuna nad Kozią Szyją
jaśnieje z każdą chwilą, wlewając odcienie złota i czerwieni w ciemno-granatowe
niebo. Po kilku minutach barwi się nimi cały horyzont. Zza wschodnich szczytów
wypełzają podłużne łańcuchy czerwonawych chmur i zwolna nasuwają się na niebo
nad Pogórzem. Pierwsze promienie słońca, niewidocznego jeszcze zza gór,
wdzierają się w panoramę i pokładają świetliste smugi na świerkowym kobiercu
stoków Kowalówki. W strumieniach porannego światła znajdują się następnie coraz
niżej położone części Pogórza, jakby po kolei wywoływane do przebudzenia. Zalegająca
w dolinach, nocna pierzyna mgieł zaczyna się unosić. Jak za dotknięciem pędzla,
ciemne do tej pory, wschodnie stoki gór, są jeden po drugim zamalowywane
zielenią, brązem i bielą. Doliny Pogórza, w których promienie słońca rozpraszają
się we mgle, uzyskują pastelowe tony, podczas gdy wyniesione szczyty wymalowane
zostają z kontrastującymi szczegółami. W tym świetlistym popisie słonecznego
artyzmu nawet sucha ruń łąki pod moimi nogami wygląda efektownie, oświetlona od
boku długimi promieniami. Podążając wzrokiem za pędzącym po szczycie Smolnika
światłem, widnokrąg zamykają mi dwa szczyty, wyraźnie górujące nad okolicą. To
kulminacja Kamienickiego Grzbietu i cel mojej dzisiejszej wędrówki – Kowalówka
i Kamienica. </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://4.bp.blogspot.com/-R0R9IfwM2rU/VMBS9fYjRJI/AAAAAAAAAIc/tlt28bAtMgk/s1600/05%2B-%2BTrzciniak%2Bze%2BSmolnika.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="http://4.bp.blogspot.com/-R0R9IfwM2rU/VMBS9fYjRJI/AAAAAAAAAIc/tlt28bAtMgk/s1600/05%2B-%2BTrzciniak%2Bze%2BSmolnika.jpg" height="426" width="640" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif;"><i>Pogórze Kaczawskie z Gwarczykiem</i></span><br />
<br /></div>
<div style="text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://2.bp.blogspot.com/-pQnc4BErBJA/VMBS-sScg-I/AAAAAAAAAIs/zjzS5k_VwaE/s1600/07%2B-%2BNa%2BSmolniku.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="http://2.bp.blogspot.com/-pQnc4BErBJA/VMBS-sScg-I/AAAAAAAAAIs/zjzS5k_VwaE/s1600/07%2B-%2BNa%2BSmolniku.jpg" height="426" width="640" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
<i><span style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif;">Świt na Smolniku</span></i><br />
<br /></div>
<div style="text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://2.bp.blogspot.com/-Iiy8BoIidmc/VMBS_eutMxI/AAAAAAAAAI4/gBTq3qf-8Lk/s1600/08%2B-%2BO%2BWschodzie%2Bze%2BSmolnika%2Bna%2BTrzciniak.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="http://2.bp.blogspot.com/-Iiy8BoIidmc/VMBS_eutMxI/AAAAAAAAAI4/gBTq3qf-8Lk/s1600/08%2B-%2BO%2BWschodzie%2Bze%2BSmolnika%2Bna%2BTrzciniak.jpg" height="426" width="640" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
<i><span style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif;">Widok ze Smolnika na Pogórze Kaczawskie</span></i><br />
<i><span style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif;"> </span></i></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://4.bp.blogspot.com/-oY3CtyQZzOM/VMBS_p7UQCI/AAAAAAAAAI8/-8l_-Kgzq0M/s1600/09%2B-%2BZe%2BSmolnika%2Bna%2BKowal%C3%B3wk%C4%99%2Bi%2BKamienic%C4%99_1.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="http://4.bp.blogspot.com/-oY3CtyQZzOM/VMBS_p7UQCI/AAAAAAAAAI8/-8l_-Kgzq0M/s1600/09%2B-%2BZe%2BSmolnika%2Bna%2BKowal%C3%B3wk%C4%99%2Bi%2BKamienic%C4%99_1.jpg" height="426" width="640" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif;"><i>Kowalówka (po prawej) i Kamienica (po lewej) widziane ze Smolnika</i></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://1.bp.blogspot.com/-mXUragJc11Q/VMBTTBcjfjI/AAAAAAAAAKg/Eg2tSXPJQcY/s1600/00%2B-%2BPanorama%2Bze%2BSmolnika2.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="" border="0" src="http://1.bp.blogspot.com/-mXUragJc11Q/VMBTTBcjfjI/AAAAAAAAAKg/Eg2tSXPJQcY/s1600/00%2B-%2BPanorama%2Bze%2BSmolnika2.jpg" height="64" title="Panorama ze Smolnika" width="640" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: Georgia,"Times New Roman",serif;"><span style="font-size: 12pt;"> <i>Panorama ze Smolnika</i></span></span></div>
<br />
<span style="font-family: Georgia,"Times New Roman",serif;"><span style="font-size: 12pt;">Rozdzierający poranną ciszę
krzyk orzechówki oznajmia, że dzień rozpoczął się na dobre. Opuszczając szczyt
Smolnika, po krótkim spacerze górską, miejscami podmokłą łąką, zagłębiam się w
las. Droga prowadzi północnymi zboczami Jastrzębca, z których wysiąkają
gdzieniegdzie strumienie. Po przekroczeniu najdłuższego z nich – Hucianki,
skręcam z leśnej drogi w wysoką świerczynę. </span></span><br />
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify;">
<span style="font-family: Georgia,"Times New Roman",serif;"><span style="font-size: 12pt;">Łatwość z jaką mogę poruszać
się po wydeptanych ścieżkach zwierzyny, biegnącymi najczęściej po warstwicy
stoku, sprawia, że nieuważnie znów odbijam na południe, zbaczając z
północno-zachodniego azymutu na Kowalówkę. Natrafiam dzięki temu na kilka
drobnych strumieni, będących sporym urozmaiceniem w dość monotonnym krajobrazie
wysokich świerczyn. Ich charakterystyczną cechą jest, poza obecnością
torfowców, występowanie ciekawej górskiej paproci – podrzenia żebrowca. Na
nagiej glebie lub permanentnie wilgotnych poduszkach mchów, po chwili poszukiwań
można dostrzec skupienia tej paproci, złożone z kilku-kilkudziesięciu
osobników. Jest to gatunek górski, szczególnie lubiący kwaśne, wilgotne gleby, ubogie
w substancje organiczne. W Górach Izerskich widuję go często w rowach
biegnących wzdłuż leśnych dróg, gdzie na odsłoniętej, nagiej
piaszczysto-żwirowej glebie młode rozetki liści podrzenia pojawiają się w
bardzo gęstych skupieniach. Do 2014 roku znajdował się pod ścisłą ochroną
gatunkową, obecnie jest chroniony tylko częściowo. Poza górami jest gatunkiem
bardzo rzadkim, w rozproszeniu występującym na przykład na Przedgórzu Sudeckim
i Nizinie Śląsko-Łużyckiej, sięgając do południowych rubieży Ziemi Lubuskiej. Podrzeń
należy do tych nielicznych paproci, które wykształcają dwa, wyraźnie różne,
rodzaje liście – jedne, zimozielone, służące jedynie do odżywiania, drugie zaś
służą do produkcji zarodników i pojawiają się tylko w czasie sezonu
wegetacyjnego. Różnica w wyglądzie obu rodzajów liści i fakt, że liście
zarodnionośne wykształcają się jedynie okresowo, przyczyniła się do ludowych
wierzeń, jakoby gatunek ten miał być mitycznym kwiatem paproci. Podobne
wierzenia obejmowały również inne paprotniki u których liście zarodnionośne
wyraźnie różnią się od asymilacyjnych, takie jak długosz królewski,
pióropusznik strusi, nasięźrzał i podejźrzony. Nazwa „podrzeń” jest zresztą
tylko modyfikacją nazwy „podejźrzon”, a jej znaczenie takie same. „Źrzeć” w
staropolskim oznacza tyle co „patrzeć”, więc „podejźrzeć” tyle co „podejrzeć”,
a „podźrzeć” – „podpatrzyć”. Kwiat paproci, jak wiadomo, był magicznym artefaktem,
w którym</span><span style="font-size: 12pt;">
skryte były wszystkie tajemnice i odpowiedzi na<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>wszelkie pytania, które miały zostać wyjawione znalazcy. Szczęśliwiec
ten miał odtąd „wszystko wiedzieć i widzieć, choćby pod ziemią”.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Ponadto sprzed oczu wybrańca miała osuwać się
ciemna zasłona przyszłości, która nie zakrywałaby więcej nieprzewidzianych
wypadków losu. Oryginalna nazwa „podejźrzon” odnosiła się więc prawdopodobnie
do owego legendarnego kwiatu, który „podejźrzał” wszystkie tajemnice świata. Dopiero
później przypisana została do określonych gatunków roślin – jeszcze w XVIII w.
podrzeń żebrowiec zwany był długoszem szwedzkim (podobnie jak nazwa
„nasięźrzał”, obecnie oznaczająca konkretną roślinę, a pierwotnie używano jej w
odniesieniu do wszelkich eliksirów miłośniczych, mających zwracać dwoje ludzi
ku sobie – „na się źrzeć”). </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify;">
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://4.bp.blogspot.com/-HTVgcGSuNRM/VMBXfOHkQ7I/AAAAAAAAAKs/ykdHN7X8Isk/s1600/10%2BStrumie%C5%84%2Bz%2BJastrz%C4%99bca.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="http://4.bp.blogspot.com/-HTVgcGSuNRM/VMBXfOHkQ7I/AAAAAAAAAKs/ykdHN7X8Isk/s1600/10%2BStrumie%C5%84%2Bz%2BJastrz%C4%99bca.jpg" height="356" width="640" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif;"><i>Strumień spływający z zachodniego stoku Jastrzębca</i></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif;"><i><br /></i></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://4.bp.blogspot.com/-5O8bMuhUoiA/VMBXgCCpu4I/AAAAAAAAAK0/zAdTzCYUwAY/s1600/11%2B-%2BPodrze%C5%84.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="http://4.bp.blogspot.com/-5O8bMuhUoiA/VMBXgCCpu4I/AAAAAAAAAK0/zAdTzCYUwAY/s1600/11%2B-%2BPodrze%C5%84.jpg" height="392" width="640" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: Georgia,"Times New Roman",serif;"><span style="font-size: 12pt;"> <i>Podrzeń żebrowiec</i></span></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify;">
<span style="font-family: Georgia,"Times New Roman",serif;"><span style="font-size: 12pt;">Schodzę w dół stoku, kierując się
bezpośrednio na wznoszące się nade mną potężne zbocze Kowalówki. W miarę
zbliżania się, góra coraz częściej widoczna jest poprzez sklepienie świerków.
Żeby zacząć wędrówkę na jej szczyt, muszę zejść do samego podnóża, co jest o
tyle przyjemne, że patrząc z dołu, wyraźniej widać jej „górzystość”. Wchodząc
na nią Tytoniową Ścieżką od zachodniej strony, czy też od Skrzyżowania Pod
Jodłą, od północy, zapewne tego wrażenia nie ma.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Taka specyfika Gór Izerskich, chyba
szczególnie odczuwalna na Grzbiecie Kamienickim, że po wejściu na jego szczyt
można chwilami zapomnieć że jest się w górach, gdyż podąża się po dość równym
terenie, co jakiś czas tylko znaczonym słabo wyodrębniającym się wierchem.
Schodzę więc wzdłuż ściekających po zboczu strumieni, by po chwili znaleźć się
u wylotu Kromnowskiej Jamy. W tym obniżeniu ograniczonym pięcioma szczytami
spotyka się wiele drobnych strumieni oraz dwa większe cieki – Czarny Potok i
Kamienica – rzeka, w której ostatecznie łączą się wszystkie te wody. Nazwa jej
jest oczywiście bardzo adekwatna do charakteru – koryto usłane jest blokami
skalnymi i mniejszymi kamieniami. Bystry nurt na obu ciekach, tworzący drobne,
strużkowe wodospady, <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>sprawia że woda rozpryskuje
się o skały, obficie zraszając burty brzegowe. Wykorzystują to wilgociolubne
mchy, zwłaszcza płonnik, porastający nadbrzeżne kamienie miękkimi poduszkami. </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify;">
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://4.bp.blogspot.com/-tZKQBmpaQ0Q/VMBXgyyOQII/AAAAAAAAAK8/H4E4V9F-2B0/s1600/12%2B-%2BCzarny%2BPotok.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="http://4.bp.blogspot.com/-tZKQBmpaQ0Q/VMBXgyyOQII/AAAAAAAAAK8/H4E4V9F-2B0/s1600/12%2B-%2BCzarny%2BPotok.jpg" height="426" width="640" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif;"><i>Czarny Potok</i></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif;"><i><br /></i></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://1.bp.blogspot.com/-20BbPcZXdW8/VMBXhxC70hI/AAAAAAAAALE/MMxyuLpmX54/s1600/13%2B-%2BWodospad%2Bna%2BCzarnym%2BPotoku.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="http://1.bp.blogspot.com/-20BbPcZXdW8/VMBXhxC70hI/AAAAAAAAALE/MMxyuLpmX54/s1600/13%2B-%2BWodospad%2Bna%2BCzarnym%2BPotoku.jpg" height="426" width="640" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif;"><i>Czarny Potok</i></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif;"><i><br /></i></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://2.bp.blogspot.com/-aKdOy92eW8U/VMBXi14LZvI/AAAAAAAAALM/kSceGqMDBYs/s1600/14%2B-%2BKamienica.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="http://2.bp.blogspot.com/-aKdOy92eW8U/VMBXi14LZvI/AAAAAAAAALM/kSceGqMDBYs/s1600/14%2B-%2BKamienica.jpg" height="426" width="640" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: Georgia,"Times New Roman",serif;"><span style="font-size: 12pt;"> <i>Kamienica</i></span></span></div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify;">
<span style="font-family: Georgia,"Times New Roman",serif;"><span style="font-size: 12pt;">Od Kamienicy ruszam w górę. Przeciskając
się przez młodnik, natrafiam ponownie na jedną ze ścieżek. Wznosi się ona
równolegle do rzeki, a przez luźny, świerkowo-bukowy drzewostan, jej koryto jest
wciąż widoczne. Ta część stoku Kowalówki nosi właściwie dwie nazwy – na mapach
topograficznych podpisywana była jako „Świerczyna”, natomiast mapy niemieckie
określały ją jako <i>Alte Gedinge</i>, co w polskiej wersji brzmi – „Spalenisko”. Po
wzniesieniu się o 100m, na wysokości około 700m. n.p.m. przecinam Wysoką Drogę.
Z tego punktu żadna ze ścieżek nie odbija pod górę, więc ponownie zagłębiam się
w leśne bezdroże. Na tej wysokości leży już śnieg, co nieco utrudnia podejście.
Najłatwiej jest mi poruszać się mniej zadrzewioną linią oddzielającą gęstą
świerczynę od dość starej świetlistej buczyny, unikając w ten sposób
przedzierania się przez ośnieżone gałęzie. Nieco wyżej okazuje się, że jest to
nieuniknione, gdyż wycięte w drzewostanie gniazda drzew obsiały się modrzewiem,
który tworzy teraz trudną do przebycia, białą gęstwinę. </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify;">
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://2.bp.blogspot.com/-ZQva4pu6244/VMBXkFwsiII/AAAAAAAAALU/Q47JUZWXkAM/s1600/15%2B-%2BBuczyna%2Bna%2Bzboczu%2BKowal%C3%B3wki.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="http://2.bp.blogspot.com/-ZQva4pu6244/VMBXkFwsiII/AAAAAAAAALU/Q47JUZWXkAM/s1600/15%2B-%2BBuczyna%2Bna%2Bzboczu%2BKowal%C3%B3wki.jpg" height="426" width="640" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: Georgia,"Times New Roman",serif;"><span style="font-size: 12pt;"> <i>Buczyna na stoku Kowalówki</i></span></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: Georgia,"Times New Roman",serif;"><span style="font-size: 12pt;"><i><br /></i></span></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify;">
<span style="font-family: Georgia,"Times New Roman",serif;"><span style="font-size: 12pt;">Im wyżej się znajduję, tym bardziej
wymaga to manewrowania między podobnymi przeszkodami. Dochodząc w końcu do
kolejnej drogi opasującej szczyt, otrzymuję wyjaśnienie obecności tych dzikich,
z punktu widzenia gospodarki leśnej – „zapuszczonych” fragmentów. Tablica
oznajmia, że znajduje się tu ostoja zwierzyny, a więc możliwe że strefa
ochronna wokół gniazda jakiegoś ptaka, w której na pewnym obszarze wszelkie
prace gospodarcze są zabronione. Przyroda przejmuje w sposób nieskrępowany
takie miejsca pod swoje władanie i w szybkim czasie nadaje im bardziej
naturalnego, dzikiego charakteru. W tym przypadku użycie słowa „naturalny” jest
problematyczne, jako że spontanicznie pojawiającym się gatunkiem jest tu
modrzew, drzewo dla tego obszaru geograficznie obce (podobnie zresztą jak
świerk, którego dominacja w reglu dolnym jest zupełnie nienaturalna).</span></span><br />
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify;">
<span style="font-family: Georgia,"Times New Roman",serif;"><span style="font-size: 12pt;">Na wysokości 800m n.p.m. po raz kolejny
natrafiam na biegnącą po warstwicy ścieżkę. Ta jednak, w przeciwieństwie do
dwóch poprzednich, nie jest przejezdna i sprawia wrażenie całkiem urokliwej i
na swój sposób – zabytkowej. Zbudowana jest w formie kamiennego, licowanego po
bokach wału, co miało prawdopodobnie umożliwić poprowadzenie drogi przez
podmokłe siedliska. Za czasów niemieckich stał tu domek myśliwski, a obecnie
pewną atrakcję stanowią duże bloki skalne tuż przy samej drodze. Krótka
przechadzka po tych ułożonych ludzkimi rękami kamieniach, przez mroczne, gęste
tyczkowiny świerkowe, pozwala mi odczuć tą specyficzną mistykę, magiczną
tajemniczość, jaką owiane są Góry Izerskie. </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify;">
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://1.bp.blogspot.com/-aatoew6qfBM/VMBXlelovgI/AAAAAAAAALc/sHjlxiI6j2I/s1600/16%2B-%2BG%C5%82azy%2Bpod%2BKowal%C3%B3wk%C4%85.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="http://1.bp.blogspot.com/-aatoew6qfBM/VMBXlelovgI/AAAAAAAAALc/sHjlxiI6j2I/s1600/16%2B-%2BG%C5%82azy%2Bpod%2BKowal%C3%B3wk%C4%85.jpg" height="426" width="640" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: Georgia,"Times New Roman",serif;"><span style="font-size: 12pt;"> <i>Stara ścieżka pod szczytem Kowalówki</i></span></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: Georgia,"Times New Roman",serif;"><span style="font-size: 12pt;"><i><br /></i></span></span></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify;">
<span style="font-family: Georgia,"Times New Roman",serif;"><span style="font-size: 12pt;">Trafiam w końcu na jedyną drogę
prowadzącą na sam szczyt Kowalówki. Po krótkim, stromym podejściu, stok
łagodnieje. Miejsce to porośnięte jest niskimi drzewami, rosnącymi w luźnym
rozproszeniu. Dzięki temu, docierając na szczyt, nietrudno znaleźć
odpowiedni punkt, z którego można podziwiać widoki. Panorama, rozciągająca się
na południu, obejmuje Karkonosze - od Śnieżki po Wielki Szyszak, choć można też
dojrzeć Czarną Kopę i Śnieżne Kotły. Na pierwszym planie znajduje się fragment zbocza
Kamienicy. </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://1.bp.blogspot.com/-SGZj11U1afE/VMBXljoN97I/AAAAAAAAALg/dZMMDrqQPlc/s1600/17%2B-%2BZ%2BKowal%C3%B3wki%2Bna%2BWysoki%2BGrzbiet%2Bi%2BKarkonosze.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="http://1.bp.blogspot.com/-SGZj11U1afE/VMBXljoN97I/AAAAAAAAALg/dZMMDrqQPlc/s1600/17%2B-%2BZ%2BKowal%C3%B3wki%2Bna%2BWysoki%2BGrzbiet%2Bi%2BKarkonosze.jpg" height="426" width="640" /></a></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify;">
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: Georgia,"Times New Roman",serif;"><i>Widok ze szczytu Kowalówki </i></span><br />
<br /></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify;">
<span style="font-family: Georgia,"Times New Roman",serif;"><span style="font-size: 12pt;">Ze szczytu podążam dalej na
zachód, zwolna opadającym stokiem. Pokryte śniegiem lasy wydają się ciche i
uśpione. Trudno spotkać tu ptaki, których większość zleciała niżej,
w nieośnieżone rejony, gdzie łatwiej im przetrwać zimę. Między niskimi
świerkami przeleciał co prawda jakiś większy ptak, niestety zbyt szybko zniknął
w gęstwinie, bym mógł dostrzec jaki. Inaczej sprawy mają się ze ssakami, które
nie opuściły swoich rewirów i stawiają czoła śnieżnej aurze. Na ścieżce, którą
podążam, ciągnie się sznurowato trop pozostawiony przez lisa. Jest to swojego
rodzaju zapis łowów, jakie drapieżnik ten odbył tu, być może dzisiejszego
ranka. Krew na śniegu oznacza że były udane. Nieco dalej, docierając po
tropach do lisiej nory, przekonuję się, że ofiarą padł zając, którego zdarta skóra leży przy wejściu do korytarza. Tam gdzie ścieżka ze szczytu
Kowalówki krzyżuje się z Tytoniową Ścieżką są i tropy zająca. Być może ostatnie
jakie zostawił w swym życiu. </span></span><br />
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify;">
<span style="font-family: Georgia,"Times New Roman",serif;"><span style="font-size: 12pt;">Po wejściu na Tytoniową
Ścieżkę mam przed sobą krótki odcinek szerszych dróg leśnych. Podążam nimi, by
znaleźć się na siodle między Kowalówką a Kamienicą. Przede mną teraz dość
trudne zadanie odnalezienia ścieżki prowadzącej na szczyt. Kiedy już wybrałem
jedną z nich, po kilkudziesięciu metrach staje się ona zbyt niewyraźna pod leżącym
śniegiem, i gubię ją, znajdując się na zwierzęcej ścieżce, która
ostatecznie niknie gdzieś w gęstwinie świerków. Decyduję się podejść bez użycia
ścieżki, kierując się konsekwentnie w górę stoku. Manewrując między ośnieżonymi
gałęziami, po upływie pół godziny docieram na szczyt. Wznosi się on na wysokość 972,8 m n.p.m. i jest najwyższym punktem Kamienickiego
Grzbietu. Trud drogi, jaką wybrałem by się tutaj dostać, zwiększa teraz
zadowolenie ze zdobycia góry i radość z rozległego widoku na Pogórze Izerskie. </span></span><br />
<span style="font-family: Georgia,"Times New Roman",serif;"><span style="font-size: 12pt;"><br /></span></span>
</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify;">
<span style="font-family: Georgia,"Times New Roman",serif;"><span style="font-size: 12pt;">Wierch Kamienicy wciąż jest
naznaczony skutkami klęski kwaśnych deszczy, które doprowadziły do zamarcia
dużych połaci lasu. W centralnej części znajduje się przestrzeń porośnięta
tylko luźno rozproszonymi, młodymi świerkami, przez co krajobraz, zdominowany
przez bloki skalne i porastające je mchy i krzewinki, sprawia wrażenie
wysokogórskiego, bliskiego Karkonoszom. Nieco niżej, gdzie stok zaczyna
wyraźniej opadać, sterczą kikuty martwych drzew, między które wrasta już nowe
pokolenie świerków. Przeobrażenia drzewostanów świerkowych wskutek klęski,
skutkują teraz zróżnicowaniem ich struktury i zwiększeniem naturalności. Z
punktu widzenia ideologii warto jednak pamiętać, że samo wprowadzenie monokultur
świerkowych na ogromnych powierzchniach górskich było przeobrażeniem przyrody
znacznie bardziej daleko idącym, niż ich późniejsza degeneracja wskutek kwaśnych
deszczy. </span></span><br />
<br /></div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://4.bp.blogspot.com/-0R7yYr3CdAo/VMBXmZbUmpI/AAAAAAAAALs/auoGZW_qkyc/s1600/19%2B-%2BSzczyt%2BKamienicy3.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="http://4.bp.blogspot.com/-0R7yYr3CdAo/VMBXmZbUmpI/AAAAAAAAALs/auoGZW_qkyc/s1600/19%2B-%2BSzczyt%2BKamienicy3.jpg" height="426" width="640" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif;"><i>Na szczycie Kamienicy</i></span></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif;"><i><br /></i></span></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://3.bp.blogspot.com/-CzreNkHAAms/VMBXn-yDFuI/AAAAAAAAAL0/nqNR1xKkEWQ/s1600/20%2B-%2BMartwe%2Blasy%2Bna%2BKamienicy.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="http://3.bp.blogspot.com/-CzreNkHAAms/VMBXn-yDFuI/AAAAAAAAAL0/nqNR1xKkEWQ/s1600/20%2B-%2BMartwe%2Blasy%2Bna%2BKamienicy.jpg" height="426" width="640" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif;"><i>Lasy na szczycie Kamienicy, przerzedzone przez kwaśne deszcze</i></span><br />
<br /></div>
<div style="text-align: center;">
</div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="http://4.bp.blogspot.com/-PvY-DfbodTE/VMBXpBkTOTI/AAAAAAAAAL8/EJ47VfvWDlE/s1600/21%2B-%2BPanorama%2Bz%2BKamienicy.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" src="http://4.bp.blogspot.com/-PvY-DfbodTE/VMBXpBkTOTI/AAAAAAAAAL8/EJ47VfvWDlE/s1600/21%2B-%2BPanorama%2Bz%2BKamienicy.jpg" height="156" width="640" /></a></div>
<div style="text-align: center;">
<span style="font-family: Georgia, "Times New Roman", serif;"><i>Panorama ze szczytu Kamienicy na Pogórze Izerskie</i></span></div>
<div style="text-align: center;">
<br /></div>
</div>
<div class="MsoNormal" style="line-height: normal; text-align: justify;">
<span style="font-family: Georgia,"Times New Roman",serif;"><span style="font-size: 12pt;">Na zejście z Kamienicy wybieram
znów ścieżkę biegnącą przez gęstwinę młodych świerków, lecz po przebyciu krótkiego dystansu,
decyduję się z niej zawrócić po dość bliskim spotkaniu z dzikami, z których
jeden nie miał szczególnej ochoty ustąpić mi drogi. Wracam więc na
skrzyżowanie pod szczytem, skąd wybieram ścieżkę wijącą się po zboczu, najpierw
w kierunku wschodnim, później południowym. Tym razem uważnie pilnuję,
by nie zgubić się w ścieżkach zwierzyny i po dość krótkim
czasie dochodzę do drogi leśnej. Z niej obieram kolejną ścieżkę, schodzącą do
doliny rzeki Kamienicy w jej źródliskowym odcinku. Niestety ścieżka ta okazuje
się jedynie niezbyt wyraźną linią oddziałową i po prostu znika po dojściu do rzeki. Jako
że krótki zimowy dzień powoli zbliża się do końca, postanawiam nie tracić
czasu na poszukiwania najwygodniejszego zejścia i wybieram najkrótsze,
wyznaczone przez samo koryto rzeki. Początkowo poruszam się wzdłuż niego z
łatwością, ale na wysokości ok. 780 m n.p.m. lasy stają się coraz bardziej
dzikie i niedostępne. Bagienne świerczyny rosną tu na źródliskowych
torfowiskach, niemożliwych do przejścia suchą nogą. Dodatkowym utrudnieniem są
liczne powalone drzewa, tworzące miejscami przeszkody bardzo trudne do
przebycia. Nieco łatwiej jest na lewym brzegu, gdzie w odległości
kilkudziesięciu metrów od koryta, młode fragmenty lasów są co prawda gęste i
wymagające przedzierania się, ale znacznie bardziej suche i pozbawione
wiatrowałów. W końcu, na wysokości 700 m n.p.m. docieram do Wysokiej Drogi. Po przebyciu
tak trudnego odcinka, znalezienie się teraz no twardej nawierzchni niesie ze
sobą rodzaj ulgi, ale jednocześnie wprowadza nastrój pożegnania z wrażeniami
dzikich ostępów, gdyż do końca mojej dzisiejszej wędrówki poruszam się już
takimi, dobrze utrzymanymi, drogami. Z Wysokiej Drogi skręcam na Drogę
Chromiecką, biegnącą wzdłuż doliny Kamienicy, by po upływie pół godziny szybkiego
marszu znaleźć się w Antoniowie, a następnie w Chromcu, gdzie w ostatniej
chwili łapię autobus do Jeleniej Góry. </span></span></div>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
<br /></div>
<iframe height="480" src="https://www.google.com/maps/d/embed?mid=zIL344eAhOmI.ktcMglA2l-sY" width="640"></iframe>Alberthttp://www.blogger.com/profile/03185845812711575048noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-6183496283314721082.post-26068917037946816402014-12-12T15:35:00.000-08:002014-12-18T04:33:31.989-08:00Przez Kamienicki Grzbiet Gór Izerskich. Część I. <!--[if gte mso 9]><xml> <w:WordDocument> <w:View>Normal</w:View> <w:Zoom>0</w:Zoom> <w:TrackMoves/> <w:TrackFormatting/> <w:HyphenationZone>21</w:HyphenationZone> <w:PunctuationKerning/> <w:ValidateAgainstSchemas/> <w:SaveIfXMLInvalid>false</w:SaveIfXMLInvalid> <w:IgnoreMixedContent>false</w:IgnoreMixedContent> <w:AlwaysShowPlaceholderText>false</w:AlwaysShowPlaceholderText> <w:DoNotPromoteQF/> <w:LidThemeOther>PL</w:LidThemeOther> <w:LidThemeAsian>X-NONE</w:LidThemeAsian> <w:LidThemeComplexScript>X-NONE</w:LidThemeComplexScript> <w:Compatibility> <w:BreakWrappedTables/> <w:SnapToGridInCell/> <w:WrapTextWithPunct/> <w:UseAsianBreakRules/> <w:DontGrowAutofit/> <w:SplitPgBreakAndParaMark/> <w:DontVertAlignCellWithSp/> <w:DontBreakConstrainedForcedTables/> <w:DontVertAlignInTxbx/> <w:Word11KerningPairs/> <w:CachedColBalance/> </w:Compatibility> <m:mathPr> <m:mathFont m:val="Cambria Math"/> <m:brkBin m:val="before"/> <m:brkBinSub m:val="--"/> <m:smallFrac m:val="off"/> <m:dispDef/> <m:lMargin m:val="0"/> <m:rMargin m:val="0"/> <m:defJc m:val="centerGroup"/> <m:wrapIndent m:val="1440"/> <m:intLim m:val="subSup"/> <m:naryLim m:val="undOvr"/> </m:mathPr></w:WordDocument> </xml><![endif]--><br />
<h4>
<!--[if gte mso 9]><xml> <w:LatentStyles DefLockedState="false" DefUnhideWhenUsed="true"
DefSemiHidden="true" DefQFormat="false" DefPriority="99"
LatentStyleCount="267"> <w:LsdException Locked="false" Priority="0" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Normal"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="heading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="9" QFormat="true" Name="heading 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 7"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 8"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" Name="toc 9"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="35" QFormat="true" Name="caption"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="10" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" Name="Default Paragraph Font"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="11" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtitle"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="22" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Strong"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="20" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="59" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Table Grid"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Placeholder Text"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="1" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="No Spacing"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" UnhideWhenUsed="false" Name="Revision"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="34" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="List Paragraph"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="29" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="30" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Quote"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 1"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 2"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 3"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 4"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 5"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="60" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="61" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="62" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Light Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="63" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="64" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Shading 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="65" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="66" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium List 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="67" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 1 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="68" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 2 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="69" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Medium Grid 3 Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="70" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Dark List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="71" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Shading Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="72" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful List Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="73" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" Name="Colorful Grid Accent 6"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="19" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="21" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Emphasis"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="31" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Subtle Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="32" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Intense Reference"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="33" SemiHidden="false"
UnhideWhenUsed="false" QFormat="true" Name="Book Title"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="37" Name="Bibliography"/> <w:LsdException Locked="false" Priority="39" QFormat="true" Name="TOC Heading"/> </w:LatentStyles> </xml><![endif]--><!--[if gte mso 10]> <style>
/* Style Definitions */
table.MsoNormalTable
{mso-style-name:Standardowy;
mso-tstyle-rowband-size:0;
mso-tstyle-colband-size:0;
mso-style-noshow:yes;
mso-style-priority:99;
mso-style-qformat:yes;
mso-style-parent:"";
mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt;
mso-para-margin-top:0cm;
mso-para-margin-right:0cm;
mso-para-margin-bottom:10.0pt;
mso-para-margin-left:0cm;
line-height:115%;
mso-pagination:widow-orphan;
font-size:11.0pt;
font-family:"Calibri","sans-serif";
mso-ascii-font-family:Calibri;
mso-ascii-theme-font:minor-latin;
mso-fareast-font-family:"Times New Roman";
mso-fareast-theme-font:minor-fareast;
mso-hansi-font-family:Calibri;
mso-hansi-theme-font:minor-latin;
mso-bidi-font-family:"Times New Roman";
mso-bidi-theme-font:minor-bidi;}
</style> <![endif]-->01.XII.2014: Górzyniec - Gaik - Jastrzębiec - Kopań - Kozia Szyja - Kopaniec</h4>
<h3>
</h3>
<h4 class="MsoNormal">
</h4>
<div class="MsoNormal" style="text-align: justify;">
Pierwszy poranny autobus do Górzyńca. Poniedziałek. W środku atmosfera nieco ożywiona i radosna, kontrastująca z mroźnym spokojem pierwszej grudniowej nocy. Tematem przewodnim jest dzień darmowych przejazdów w jeleniogórskim MZK, odbywający się z okazji pierwszego dnia miesiąca. Przy mijaniu kolejnych szpalerów bilbordów wyborczych, powraca temat wczorajszego głosowania. Na dalszym planie - sprawa niejakiej Marysi, której jednemu z pasażerów bardzo szkoda, o czym ze starannością informuje kolejno dosiadających znajomych z pracy. Gremium dysputantów rośnie w miarę zbliżania się autobusu do celu. W końcu milknie, osiągając ostatni przystanek. Chwilę jeszcze warkot silnika rozbrzmiewa w ciemności, aby po chwili ustąpić spokojnemu szeptaniu Małej Kamiennej. </div>
<div class="MsoNormal" style="margin-top: 12pt; text-align: justify;">
Do świtu jeszcze prawie dwie godziny. Odbijając z pętli na zachód, zostawiam za sobą skąpe oświetlenie budzącej się do życia osady i zanurzam się w ciemność lasu. Po kilkunastu minutach spaceru żwirową drogą docieram do wiaduktu kolejowego pod Wrzosówką. Na jego granitowym <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>murze znajduję w świetle latarki cztery okazałe kępy zimozielonej paproci - zanokcicy skalnej i obumarłe na zimę kępki paprotnicy kruchej. Oba te gatunki są niezbyt częstymi paprociami naskalnymi, charakterystycznymi dla zbiorowisk szczelinowych; poza górami występują raczej rzadko, głównie na starych murach. </div>
<div class="MsoNormal" style="margin-top: 12pt; text-align: justify;">
Spod wiaduktu kieruję się historyczną drogą na Wilcze Płóczki (<i style="mso-bidi-font-style: normal;">Wolfsseifenweg</i>), pnącą się z wolna w górę, w kierunku masywu Gaika i Jastrzębca. Droga ta wiedzie przez nieco zagadkowe miejsce o nazwie „Sarnia Nóżka” (<i style="mso-bidi-font-style: normal;">Rehbr</i><i style="mso-bidi-font-style: normal;"><span style="mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">ü</span>chel</i>). Nazwa ta za czasów niemieckich odnosiła się do obfitującej w źródliska dolinki strumienia, rozciągającej się pomiędzy górami Gaik i Kozia Szyja. Po wojnie została (najpewniej omyłkowo) przypisana do bliżej nieokreślonego rozdroża. </div>
<div class="MsoNormal" style="margin-top: 12pt; text-align: justify;">
Idąc przez ten podmokły, lekko puszczański obszar, mijam śródleśne luki po wykrotach, drobne źródliska porośnięte torfowcami i turzycą odległokłosą oraz strumienie, w spokojniejszych miejscach zamarłe pod przykryciem cienkiej tafli lodu. Zbliżający się świt rzuca subtelne, blade światło na otaczający mnie las. Dopiero teraz zauważam, że zarówno droga, jak i drzewa bielą się, mimo że śnieg jeszcze nie spadł. Grubym osadem szadzi pokryte są starannie nawet najcieńsze gałązki świerków oraz całe runo. Odpadające z koron kryształki zamarzniętej mgły oprószyły <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>drogę, tak że miejscami faktycznie wygląda, jakby obsypana śniegiem. Zarówno siedlisko jak i pora doby jest odpowiednia dla głosowej aktywności sóweczki. Zaczynam wabić, trochę bez przekonania, bo od wyjścia z autobusu nie słyszałem nawet puszczyka, a w grudniową noc sóweczki odzywają się dość przypadkowo. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>Po kilkuminutowym braku efektu zaczynam naśladować głos włochatki, dla której miejsce wydaje się równie odpowiednie. Po kilku wygwizdanych przeze mnie frazach, absolutną ciszę uśpionego lasu rozdziera przenikliwe kwilenie rozbudzonego bielika... Skutecznie zbija mnie to z tropu, bo sytuacja ta wydaje mi się jednocześnie nieprawdopodobna, zaskakująca jak i zabawna. Bielik odzywa się jeszcze kilka razy, chyba nieznacznie zmieniając miejsce, a w międzyczasie ja uruchamiam dyktafon. By zachęcić mojego „rozmówcę”, powtarzam jeszcze kilkakrotnie pohukiwanie włochatki i kwilenie, które przed chwilą wydawał. Po jednej odpowiedzi orła następuje cisza. Znany jest fakt, że bielik wydaje głos od razu po przebudzeniu, jeszcze przed świtem. Bardziej zaskoczyło mnie to, że zdarzenie to ma miejsce w grudniu, przynajmniej o miesiąc za wcześnie na rozpoczęcie przez te ptaki godów. </div>
<div class="MsoNormal" style="margin-top: 12pt; text-align: justify;">
Gniazdo bielika w Górach Izerskich jest prawdopodobnie najwyżej położonym stanowiskiem tego gatunku w Polsce, jak i w Środkowej Europie. Odkryte zostało w 2004 roku nieopodal Antoniowa (ponad 4 km od miejsca, w którym się znajdowałem). Jest drugim przypadkiem gniazdowania tego orła w polskich górach (pierwsze były Karkonosze). Myślę, że spotkany przeze mnie ptak należał właśnie do tej lęgowej pary. </div>
<div class="MsoNormal" style="margin-top: 12pt; text-align: justify;">
Mimo zaskoczenia jakie przyniosło ze sobą spotkanie z bielikiem, nie ono stało się największą ptasią niespodzianką dzisiejszej wycieczki. Nie minęły dwie minuty od chwili gdy orzeł ucichł i nie zdecydowałem się jeszcze na wyłączenie dyktafonu, a we wznoszącej się ponad mną świerczynie rozniósł się miękkim echem gwizd sóweczki. A za nim – głos kolejnej... O ile krzyczący w grudniową noc orzeł mieścił się jeszcze w granicach mojego zrozumienia przypadkowości zdarzeń, to dwa samce sóweczki, nawołujące praktycznie w jednym miejscu, były ponad jakiekolwiek oczekiwania. Zimowe stwierdzenia tego gatunku nie mają większego znaczenia dla poznania jego rozmieszczenia, gdyż w okresie tym ptaki mogą oddalać się od swoich rewirów lęgowych w poszukiwaniu łatwiej dostępnego pokarmu. Terytorializm jest zapewne słabiej zaznaczony, ale o grupowym występowaniu nie ma mowy. Tłumaczę sobie, że może ten fragment lasu jest na tyle zasobny, żeby mogło w nim przebywać kilka sóweczek w czasie zimowego koczowania. Bardzo możliwe, że były to młode, tegoroczne samce, które dopiero będą zajmować własne rewiry lęgowe. Zresztą jeden z głosów – ten który odezwał się później, był oddalony od pierwszego, choć dochodził z tego samego kierunku. Mogło zdarzyć się tak, że dwa samce właśnie dowiedziały się o swoim sąsiedztwie i ich intensywne nawoływania miały za zadanie odpędzić konkurenta. Było to drugie w moim życiu spotkanie z sóweczką, tak więc już na początku, zanim zdążył nastać świt, dzień był bardzo udany.<br />
<br />
Docieram pod południowe stoki Gaika – do dawnego miejsca płukania złota i poszukiwania drogich kamieni przez Walonów, zwanego Złotą Jamą (wraz ze znajdującymi się na jej wschodnim krańcu Wilczymi Płóczkami). Odbijam <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>z Drogi Paśnikowej, która zamiast na szczyt góry chce poprowadzić mnie w dół lub na Kozią Szyję. Pnąc się do góry przez wysoką, świetlistą świerczynę napotykam na kilka nieoznaczonych na mapach ścieżek opasujących górę. Pod szczytem wchodzę w niższy las liściasty z przewagą brzozy i domieszką buka. Spod kobierca opadłych liści wyglądają gdzieniegdzie fragmenty skał. Na samym szczycie – młoda świerczyna, a w niej zaciszna, mała polanka z większym kamieniem pośrodku – idealne miejsce na papierosa i kilka łyków kawy.</div>
<div class="MsoNormal" style="margin-top: 12pt; text-align: justify;">
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="http://4.bp.blogspot.com/-Ud5fFPU2dPE/VItu8xQeyQI/AAAAAAAAAA4/mvS866PaKbc/s1600/Na%2Bstokach%2BGaika.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" src="http://4.bp.blogspot.com/-Ud5fFPU2dPE/VItu8xQeyQI/AAAAAAAAAA4/mvS866PaKbc/s1600/Na%2Bstokach%2BGaika.jpg" height="425" width="640" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><i>Południowe zbocza Gaika</i></td><td class="tr-caption" style="text-align: center;"></td><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><i><br /></i></td><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><i><br /></i></td><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><i><br /></i></td></tr>
</tbody></table>
<br />
<br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="clear: right; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="http://3.bp.blogspot.com/-RW_UOF4RqvI/VItvLBCIWOI/AAAAAAAAACI/PDxfVMqktOA/s1600/Pod%2Bszczytem%2BGaika.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" src="http://3.bp.blogspot.com/-RW_UOF4RqvI/VItvLBCIWOI/AAAAAAAAACI/PDxfVMqktOA/s1600/Pod%2Bszczytem%2BGaika.jpg" height="449" width="640" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><i>Pod szczytem Gaika</i></td><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><i><br /></i></td></tr>
</tbody></table>
Przez zalesiony wierch Gaika przebiega leśna droga z Kopańca (Koziej Szyi) do rozdroża przy dawnej leśniczówce Baraki (<i style="mso-bidi-font-style: normal;">Hochstein</i>).
Po krótkim przejściu wśród młodników znajduję się na szczycie
Jastrzębca. Dopiero tutaj spotykam drobne ptaki śpiewające – sikory
sosnówki i pełzacze leśne, zapamiętale uwijające się między świerkami w
poszukiwaniu pokarmu. Nie zwracają na mnie uwagi i dają obserwować się z
bardzo bliska. W czasie tak mroźnego i krótkiego zimowego dnia, ich
jedynym zmartwieniem jest to, by znaleźć taką ilość pokarmu, ażeby
energii starczyło na przetrwanie długiej nocy. <br />
<span id="goog_1694320438"></span><span id="goog_1694320439"></span><br />
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<br />
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><img border="0" src="http://1.bp.blogspot.com/-q43VZMpL9EU/VItvFpwqAoI/AAAAAAAAABY/i2yAJmFnBpg/s1600/Jastrz%C4%99biec.jpg" height="640" style="margin-left: auto; margin-right: auto;" width="440" /></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><i>Na szczycie Jastrzębca</i></td></tr>
</tbody></table>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<br />
Schodząc z Jastrzębca, skręcam na północ w stronę leśnej uprawy. W pogodny dzień musi rozciągać się stąd piękna panorama na Pogórze Izerskie i Kaczawskie. Dzisiejsza mgła przysłania ten widok, nie odbierając jednak wyzwalającego tchnienia górskiej przestrzeni. Uprawy są ogrodzone, lecz nieco powyżej ambony znajduje się przejście między nimi, wymagające tylko przeciśnięcia się przez nieszczelne grodzenie. Wchodząc znów w wysoki bór, natrafiam na pokaźną skałę znajdującą się na północnym zboczu Jastrzębca. Wspinając się na nią znajduję trzy kępki paprotnicy kruchej oraz kilka osobników innej paproci - cienistki trójkątnej. Również z tego miejsca, przy dobrej widoczności, widok musi być urzekający. W przeciwieństwie do poprzedniego punktu, rozciąga się on w kierunku zachodnim. </div>
<div class="MsoNormal" style="margin-top: 12pt; text-align: justify;">
</div>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="http://3.bp.blogspot.com/-fT1UNdbXehs/VItvDgkBq6I/AAAAAAAAABM/cVyAKlUp0e4/s1600/Jastrz%C4%99biec%2B-%2Bstok%2Bp%C3%B3%C5%82nocny.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" src="http://3.bp.blogspot.com/-fT1UNdbXehs/VItvDgkBq6I/AAAAAAAAABM/cVyAKlUp0e4/s1600/Jastrz%C4%99biec%2B-%2Bstok%2Bp%C3%B3%C5%82nocny.jpg" height="369" width="640" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><i>Uprawy leśne na północnym zboczu Jastrzębca</i></td><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><br /></td></tr>
</tbody></table>
<div class="MsoNormal" style="margin-top: 12pt; text-align: justify;">
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="http://2.bp.blogspot.com/-o_fiBvPd9bc/VItvWMT6DNI/AAAAAAAAADo/vK0-vDv0xxA/s1600/ska%C5%82ki%2Bpod%2BJastrz%C4%99bcem2.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" src="http://2.bp.blogspot.com/-o_fiBvPd9bc/VItvWMT6DNI/AAAAAAAAADo/vK0-vDv0xxA/s1600/ska%C5%82ki%2Bpod%2BJastrz%C4%99bcem2.jpg" height="425" width="640" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><i>Skałki pod Jastrzębcem</i></td></tr>
</tbody></table>
<br />
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="http://4.bp.blogspot.com/-FDMHn1pgPp8/VItvT858TSI/AAAAAAAAADQ/GlIqE8VvyZk/s1600/Widok%2Bze%2Bska%C5%82ek.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" src="http://4.bp.blogspot.com/-FDMHn1pgPp8/VItvT858TSI/AAAAAAAAADQ/GlIqE8VvyZk/s1600/Widok%2Bze%2Bska%C5%82ek.jpg" height="425" width="640" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><i>Widok ze skałek</i></td></tr>
</tbody></table>
<br />
Podążam dalej wzdłuż zbocza Jastrzębca w kierunku góry Kopań. Mijam przy tym ciekawe, puszczańskie fragmenty lasu, o zróżnicowanej strukturze, z rozproszonymi starymi świerkami i bogatym podszyciem złożonym ze świerka, buka i brzozy. Kolejne wymarzone miejsce dla najmniejszych krajowych sów - zarówno dla sóweczki, jak i włochatki.<br />
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="http://2.bp.blogspot.com/--VOQa3esiuY/VItvN17bGbI/AAAAAAAAACg/k4hDvgHBy1k/s1600/Puszcza%C5%84skie%2Bfragmenty%2Bpod%2BKopaniem.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" src="http://2.bp.blogspot.com/--VOQa3esiuY/VItvN17bGbI/AAAAAAAAACg/k4hDvgHBy1k/s1600/Puszcza%C5%84skie%2Bfragmenty%2Bpod%2BKopaniem.jpg" height="425" width="640" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><i>Puszczański fragment lasu na północnym stoku Gaika</i></td></tr>
</tbody></table>
<br />
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="http://2.bp.blogspot.com/-KKYolGqarUA/VItvDbFdO9I/AAAAAAAAABI/VdlxeWZKPFQ/s1600/Droga%2Bna%2BKopa%C5%84.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" src="http://2.bp.blogspot.com/-KKYolGqarUA/VItvDbFdO9I/AAAAAAAAABI/VdlxeWZKPFQ/s1600/Droga%2Bna%2BKopa%C5%84.jpg" height="425" width="640" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><i>Droga na Kopań</i></td></tr>
</tbody></table>
</div>
<div class="MsoNormal" style="margin-top: 12pt; text-align: justify;">
Zahaczając o szczyt Kopania, kieruję się wzdłuż „Górskich Łąk” (<i style="mso-bidi-font-style: normal;">Berg Wiesen</i>) na Kozią Szyję, ukazującą zamgloną panoramę pogórzy. Miejsce to jest dla mnie szczególnie ważne, ze względu na wyjątkowo cenne łąki, ciągnące się od szczytu, aż do podnóży góry. Miałem okazje dokładnie zbadać je pod kontem botanicznym w roku 2011 i stały się pierwszym fragmentem Gór Izerskich, który tak bardzo urzekł mnie swoją przyrodą. Ich wartość jest nie do przecenienia i moim zdaniem w pełni zasługują na objęcie ochroną, najlepiej rezerwatową (w przyszłości poświęcę im odrębny wpis). Punkt widokowy na Koziej Szyi to również miejsce, z którego co niektórzy zobaczyli perspektywy na „ożywienie” turystyki w rejonie Kopańca poprzez wybudowanie na tych właśnie łąkach wyciągu i nartostrady wraz z całą infrastrukturą i zabudową rekreacyjną. Głównym argumentem był... brak podobnych atrakcji w skali gminy (!) Stara Kamienica. Na szczęście, wygląda na to, że tym razem wąskie „administracyjne” myślenie ustąpiło wartościom wyższej kultury duchowej i widmo, które z Koziej Szyi wzniosło się nad tym górskim klejnotem, zostało, przynajmniej na jakiś czas, oddalone.<br />
<br />
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="http://3.bp.blogspot.com/-sJmyFVVygkM/VItvHFGgLYI/AAAAAAAAABg/3X1vDnYrQoI/s1600/Kopa%C5%84.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" src="http://3.bp.blogspot.com/-sJmyFVVygkM/VItvHFGgLYI/AAAAAAAAABg/3X1vDnYrQoI/s1600/Kopa%C5%84.jpg" height="425" width="640" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><i>Szczyt góry Kopań</i></td><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><i><br /></i></td></tr>
</tbody></table>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="http://3.bp.blogspot.com/-fhy3vaytXRc/VItvHURdaLI/AAAAAAAAABk/IzYg4haKU5E/s1600/Kozia%2BSzyja.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" src="http://3.bp.blogspot.com/-fhy3vaytXRc/VItvHURdaLI/AAAAAAAAABk/IzYg4haKU5E/s1600/Kozia%2BSzyja.jpg" height="368" width="640" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><i>Na Koziej Szyi</i></td></tr>
</tbody></table>
Z Koziej Szyi kieruję się asfaltową drogą w dół Kopańca. Pod szczytem góry mijam ruiny dawnych gospodarstw z resztkami przysłupowych chałup. W tych pozostawionych przyrodzie murach zagościli teraz nowi mieszkańcy, może bardziej odporni na trudy życia pod wierchem. Na kamiennych ścianach wyrosły gdzieniegdzie paprotki zwyczajne, a starą, przysypaną piwniczkę zasiedliły jaskiniowe stworzenia – pająk sieciarz jaskiniowy i ćma szczerbówka ksieni, której osobniki schroniły się tu by przetrwać zimę. Nawet ściany i sklepienie obrosły osobliwymi, rosnącymi w dół grzybami. Jedna z chałup zachowała się jeszcze wraz z częścią przysłupową, wszystkimi ścianami i dachem. W czasie złej pogody lub potrzebie noclegu jej piwniczka może zaoferować schronienie wędrowcowi. Na szczególną uwagę zasługuje okazała lipa drobnolistna rosnąca na terenie dawnej posesji. Jej pierśnica wynosi 380 cm, co nadaje jej wymiary pomnikowe (które dla tego gatunku wynoszą 314 cm). Z tego, co mi wiadomo, w całej gminie Stara Kamienica znajduje się aktualnie tylko jedno drzewo uznane za pomnik przyrody.<br />
<span id="goog_1694320550"></span><span id="goog_1694320551"></span><br />
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="http://3.bp.blogspot.com/-nFvf3J2IFjE/VItvPm2UlxI/AAAAAAAAACo/goUE3-NfTQE/s1600/Ruiny%2Bw%2BKopa%C5%84cu.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" src="http://3.bp.blogspot.com/-nFvf3J2IFjE/VItvPm2UlxI/AAAAAAAAACo/goUE3-NfTQE/s1600/Ruiny%2Bw%2BKopa%C5%84cu.jpg" height="352" width="640" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><i>Ruiny chałup przysłupowych</i></td></tr>
</tbody></table>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="http://1.bp.blogspot.com/-pdJeD7NnWoc/VItvP7dh2qI/AAAAAAAAACs/A4mLVir6r8c/s1600/Sieciarz%2Bjaskiniowy.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" src="http://1.bp.blogspot.com/-pdJeD7NnWoc/VItvP7dh2qI/AAAAAAAAACs/A4mLVir6r8c/s1600/Sieciarz%2Bjaskiniowy.jpg" height="400" width="321" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><i>Sieciarz jaskiniowy</i></td></tr>
</tbody></table>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: right; text-align: right;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="http://4.bp.blogspot.com/--gUFjynsmlY/VItvQZAvVFI/AAAAAAAAAC0/TxgF-uBDNK4/s1600/Szczerb%C3%B3wka%2Bksieni.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" src="http://4.bp.blogspot.com/--gUFjynsmlY/VItvQZAvVFI/AAAAAAAAAC0/TxgF-uBDNK4/s1600/Szczerb%C3%B3wka%2Bksieni.jpg" height="400" width="291" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><i>Szczerbówka ksieni</i></td></tr>
</tbody></table>
<span id="goog_1694320550"></span><span id="goog_1694320551"></span><br /></div>
<div class="MsoNormal" style="margin-top: 12pt; text-align: justify;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<br />
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="http://2.bp.blogspot.com/-ATb3wvmry9U/VItvKG5hXWI/AAAAAAAAACA/suHoKEQ1T64/s1600/Piwniczka.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" src="http://2.bp.blogspot.com/-ATb3wvmry9U/VItvKG5hXWI/AAAAAAAAACA/suHoKEQ1T64/s1600/Piwniczka.jpg" height="360" width="640" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><i>Osobliwe grzyby na sklepieniu piwniczki</i></td></tr>
</tbody></table>
<br />
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="http://3.bp.blogspot.com/-yuWzZxgOBSc/VItvI-J-qAI/AAAAAAAAAB4/iLCTsN4PS6E/s1600/Paprotka.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" src="http://3.bp.blogspot.com/-yuWzZxgOBSc/VItvI-J-qAI/AAAAAAAAAB4/iLCTsN4PS6E/s1600/Paprotka.jpg" height="451" width="640" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><i>Paprotka zwyczajna na murze opuszczonego domu</i></td></tr>
</tbody></table>
<br />
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="http://2.bp.blogspot.com/-E96lbEWXBF4/VItvMW0IqsI/AAAAAAAAACQ/7XY4IfMRhbg/s1600/Pomnikowa%2Blipa%2Bw%2BKopa%C5%84cu.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" src="http://2.bp.blogspot.com/-E96lbEWXBF4/VItvMW0IqsI/AAAAAAAAACQ/7XY4IfMRhbg/s1600/Pomnikowa%2Blipa%2Bw%2BKopa%C5%84cu.jpg" height="640" width="452" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><i>Lipa drobnolistna o pomnikowych wymiarach (380 cm pierśnicy)</i></td></tr>
</tbody></table>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="http://1.bp.blogspot.com/-vG7XCrRF9CA/VItvIV196pI/AAAAAAAAABw/DUps9Jrdhqk/s1600/Opuszczona%2Bcha%C5%82upa.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" src="http://1.bp.blogspot.com/-vG7XCrRF9CA/VItvIV196pI/AAAAAAAAABw/DUps9Jrdhqk/s1600/Opuszczona%2Bcha%C5%82upa.jpg" height="425" width="640" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><i>Niszczejąca chałupa przysłupowa</i></td><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><i><br /></i></td></tr>
</tbody></table>
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="http://1.bp.blogspot.com/-mee9EQNL6a8/VItvUUM9DiI/AAAAAAAAADU/ObMk06em-uQ/s1600/Zimowe%2Bkwitnienie.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" src="http://1.bp.blogspot.com/-mee9EQNL6a8/VItvUUM9DiI/AAAAAAAAADU/ObMk06em-uQ/s1600/Zimowe%2Bkwitnienie.jpg" height="425" width="640" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><i>Łąka pokryta szadzią, wygląda jakby w grudniu zakwitła ponownie</i></td></tr>
</tbody></table>
Schodząc niżej zagłębiam się w kulturowy krajobraz Kopańca. Przejście „od natury do kultury” jest w tym wypadku niezwykle przyjemne, ponieważ wieś ta jest bardzo urokliwa i spójna, zarówno pod względem budownictwa jak i wtopienia się w otaczający górski krajobraz. Jej luźny łańcuch wspina się wysoko, prawie po szczyt Koziej Szyi. Domostwa są zadbane, a wiele przysłupowych chałup zostało odrestaurowanych. Daje się wyczuć umiłowanie mieszkańców do własnej wsi, szacunek do jej historii i otoczenia. Nawet niektóre stare elementy zabytkowych budynków, znajdujące się na posesjach, zostały wykorzystane np. jako brama wjazdowa do gospodarstwa. Domostwa przyozdobione są oryginalnymi tabliczkami numerowymi, a mieszkańcy prześcigają się w pomysłach, zachowując przy tym umiar i nie popadając w groteskę. Rzuca mi się w oczy tabliczka z numerem domu ułożonym z ceramicznej mozaiki lub inna, wykonana na wyciętym plastrze z pnia drzewa, albo szczególnie ciekawa tabliczka przy galerii, przyczepiona do małego kamienia młyńskiego. Zachowano również pamiątki przeszłości, wśród których wyróżniają się stare, niemieckie słupy ogłoszeniowe. W ostatnich latach wypełniono w nich ubytki i odmalowano. Zmiana krajobrazu wiejskiego, jaką niesie duch czasu jest tu wyraźnie odczuwalna – Kopaniec bynajmniej nie jest skansenem, ale rozwijającą się wioską. Jednak rozwijającą się w sposób przemyślany, gdzie liczy się jakość zmiany, a nie zmiana sama w sobie. Wrażenia tego nie psują nawet, lub tylko w niewielkim stopniu, zupełnie nie przystające do całości, nowoczesne domki z obowiązkowymi kolumnami, jakie znajdziemy szczególnie w dolnej części osady. W kwestii zadbania o oblicze wsi jest tutaj z pewnością jeszcze wiele do zrobienia, jednak ważny jest widoczny pozytywny kierunek tych działań. Kierunek, który łatwo mógłby być <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>odwrócony, jak to miało miejsce w przypadku wielu górskich miejscowości, których głównym motorem rozwoju stały się przetrawione zarazą komercji, zwyrodniałe odmiany turystyki. Dawniejsi osadnicy wznosili swoje górskie chałupy z materiałów, które ziemia urodziła w jej najbliższej okolicy, przez co niejako wsie wyrastały z przyrody, pozostając z nią w naturalnym pojednaniu. Mimo ówczesnych trudów życia, gdzieś w ludzkiej naturze tliły się żywo uczucia, rozbudzane przez piękno otaczającego krajobrazu. Znajdywało to odzwierciedlenie nawet w starannym zdobieniu ubogich chałup, na których szczytach układano łupki w misterne wzory. Kopaniec ma to szczęście, że w dobie dwudziestowiecznych ułatwień, znaleźli się w nim ludzie, którzy potrafili to piękno dostrzec i docenić. I oby w przyszłości, jeśli zajdzie taka potrzeba, potrafili przedłożyć je ponad <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>pozorne korzyści płynące z rozwoju zbanalizowanych form turystyki, które już wielokrotnie potrafiły, za odpowiednią zapłatą, zamknąć oczy i serca na piękno Lica Ziemi. Piękno, którego cena w naszych sercach jest przecież wielokrotnie wyższa, a zapłata za nie – czysto idealna.<br />
<br />
<br />
<table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="http://3.bp.blogspot.com/-7YDwmlgQNm4/VItvCkZ1CuI/AAAAAAAAABA/yuL1G71AAbQ/s1600/Cha%C5%82upa%2Bprzys%C5%82upowa%2Bw%2BKopa%C5%84cu.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" src="http://3.bp.blogspot.com/-7YDwmlgQNm4/VItvCkZ1CuI/AAAAAAAAABA/yuL1G71AAbQ/s1600/Cha%C5%82upa%2Bprzys%C5%82upowa%2Bw%2BKopa%C5%84cu.jpg" height="425" width="640" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><i>Chałupa przysłupowa ze zdobionym szczytem</i></td></tr>
</tbody></table>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: right; text-align: right;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="http://1.bp.blogspot.com/-kWJ0Kr6lCGY/VItvRa_4WRI/AAAAAAAAADA/7W32QPcnZmM/s1600/S%C5%82up%2Bog%C5%82oszeniowy.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" src="http://1.bp.blogspot.com/-kWJ0Kr6lCGY/VItvRa_4WRI/AAAAAAAAADA/7W32QPcnZmM/s1600/S%C5%82up%2Bog%C5%82oszeniowy.jpg" height="400" width="266" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><i>Zabytkowy słup ogłoszeniowy</i></td><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><i><br /></i></td><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><i><br /></i></td><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><i><br /></i></td></tr>
</tbody></table>
<table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody>
<tr><td style="text-align: center;"><a href="http://4.bp.blogspot.com/-tcZ7WNHTph4/VItvSvo1XHI/AAAAAAAAADI/HTBK3_877bA/s1600/Tablicza%2Bnumerowa.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" src="http://4.bp.blogspot.com/-tcZ7WNHTph4/VItvSvo1XHI/AAAAAAAAADI/HTBK3_877bA/s1600/Tablicza%2Bnumerowa.jpg" height="400" width="265" /></a></td></tr>
<tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><i>Jedna z oryginalnych tabliczek numerowych</i></td></tr>
</tbody></table>
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br /></div>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
</div>
<br />
<br />
<iframe height="480" src="https://www.google.com/maps/d/embed?mid=zIL344eAhOmI.kRTqSjkUc2mU" width="640"></iframe>Alberthttp://www.blogger.com/profile/03185845812711575048noreply@blogger.com0